zarzadzanie zas. ludz, logistyka, semestr I, Zarządzanie zasobami ludzkimi


0x08 graphic
Zarządzanie - jest to zestaw działań skierowanych na zasoby i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.

Zasoby Funkcje

Planowanie

Organizowanie

Motywowanie

Kontrola

Ludzkie

X

X

X

X

Finansowe

X

X

X

Rzeczowe

X

X

X

Informacyjne

X

X

X

Zarządzanie kadrami - zbiór działań związanych z ludźmi ukierunkowany na osiąganie celów organizacji i zaspokajania potrzeb pracowników.

Podmiotowe traktowanie ludzi, które wyraża się w wyrażeniu: „... zaspokajanie potrzeb pracowników”.

Zarządzanie zasobami ludzkimi - proces składający się z logicznie powiązanych ze sobą czynności ukierunkowanych na zapewnienie organizacji w określonym miejscu i czasie wymaganej liczby pracowników o odpowiednich kwalifikacjach oraz tworzenie warunków stymulujących efektywne zachowania zatrudnionego personelu zgodnie z nadrzędnym celem organizacji.

Z tej definicji wynika, że pracownicy podporządkowani są celom.

Cel - stan rzecz jaki przedsiębiorstwo chce osiągnąć w określonym czasie.

Podstawowym kryterium oceny kierownika jest umiejętne stworzenie celów i stworzenie odpowiednich warunków do ich realizacji.

Nadrzędnym celem organizacji jest trwanie.

Pojęcie kadry przez wiele lat odnosiło się do kadry kierowniczej lub kadry technicznej, a tak naprawdę pojęcie kadry odnosi się do wszystkich pracowników firmy.

Proces kadrowy - systematyczna procedura służąca zapewnieniu organizacji właściwych ludzi, we właściwym czasie, na właściwych miejscach.

Elementy procesu kadrowego: (wg L. Zbiegień Maciąg)

Struktura procesu kadrowego:

Wartościowanie pracy - ocenianie pracy (a nie pracowników) przedmiotem oceny jest praca wykonywana na danym stanowisku.

Zewnętrzne czynniki determinujące zarządzanie kadrami:

Wewnętrzne czynniki determinujące zarządzanie kadrami:

Podmioty zarządzania kadrami (kto ma wpływ na zarządzanie kadrami)

Wewnętrzny wpływ:

Zewnętrzny wpływ:

Analiza zasobów ludzkich

Jedną z podstaw wszelkich decyzji w sferze zarządzania zasobami ludzkimi jest pełna i aktualna informacja o ich stanie i zamiarach. Dlatego przedsiębiorstwo powinno prowadzić analizę zasobów ludzkich, którą rozumieć należy jako badanie stanu oraz tendencje jakim podlegają zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie.

Cele analizy zasobów ludzkich

Analizę dzielimy na:

LUB

Analizy zasobów ludzkich mogą być prowadzone na trzech poziomach złożoności:

Analizy zasobów ludzkich mogą mieć charakter ilościowy i jakościowy. Zarządzanie zasobami ludzkimi oparte na wskaźnikach ilościowych, wartościowych i procentowych nazywane jest controllingiem

Analiza zasobów może obejmować:

Analiza struktury zasobów ludzkich.

Strukturę zasobów ludzkich rozpatruje się w trzech głównych płaszczyznach:

Struktura rodzajowa zatrudnienia w firmie jest rozpatrywana z punktów widzenia:

  1. Wymiaru czasu pracy

  2. Podstawy prawnej

  3. Okresu zatrudnienia

Odpowiednio do tego dzieli się pracujących dla firmy na :

  1. (według wymiaru czasu pracy) zatrudnionych w pełnym wymiarze (na pełnym etacie) i zatrudnionych w pełnym wymiarze (na część etatu) - liczba zatrudnionych może być znacznie większa niż liczba etatów, biorąc pod uwagę zatrudnienie na cząstki etatów (na pół etatu najczęściej zatrudnia się szkoleniowców BHP, radców prawnych)

  2. (według podstawy prawnej) zatrudnionych w trybie stosunku pracy, zatrudnionych na zlecenie i umowę o dzieło, zatrudnionych na zasadzie leasingu pracowniczego.

  3. (według okresu zatrudnienia) zatrudnionych na stałe i zatrudnionych na kontrakty w tym sezonowo.

Analiza struktury rodzajowej służy głownie planowaniu zatrudnienia oraz podejmowaniu działań w obszarze doboru i zwalniania pracowników.

Struktura kwalifikacyjno - zawodowa - ukazuje podział załogi przedsiębiorstwa na kategorie w obrębie takich kryteriów jak:

Staż pracy mierzy się w latach. W analizach zatrudnienia przyjęło się stosować 3 zasadnicze charakterystyki stażu pracy:

Struktura społeczna załogi obejmuje szereg cech:

Analiza płynności i stabilności zasobów ludzkich

Bardzo często podmiotem analizy zasobów ludzkich jest ruchliwość pracownicza, obejmująca wszelkie zmiany pozycji ludzi w przestrzeni zróżnicowania społeczno-zawodowego, przede wszystkim procesy zmiany miejsca pracy, stanowiska pracy i płacy.

Rozróżnia się ruchliwość pracowniczą pionową i poziomą.

Istotnym przejawem ruchliwości pracowniczej są:

Do pomiaru i oceny skali oraz dynamiki płynności pracowniczej wykorzystuje się współczynniki:

Współczynnik przyjęć przyjmuje postać:

WP = Lp / Zo

Wp - współczynnik przyjęć

Lp - liczba przyjętych w danym okresie

Zo - zatrudnienie ogółem

Współczynnik zwolnień i odejść przedstawia się następująco:

WZ = Lz / Zo

WZ - współczynnik zwolnień

Lz - liczba zwolnień

Zo - liczba zwolnionych (tych którzy odeszli) w danym okresie

Ogólny współczynnik płynności ma postać:

WO = Lp +Lz / Zo

Odejściami nazywamy zwolnienia inicjowane przez pracownika i zwolnienia z przyczyn naturalnych. Zaś zwolnienia stricto są inicjowane przez pracodawcę.

Skutki płynności kadr dla przedsiębiorstwa mają charakter negatywny i pozytywny.

Do negatywnych zalicza się:

Do pozytywnych zalicza się:

Tendencją przeciwstawną do płynności jest stabilność pracownicza, którą rozumie się jako poziom trwałości zatrudnienia w firmie.

Analiza kosztów pracy.

Koszty pracy (koszty zasobów ludzkich) rozumie się na ogół wydatków jakie firma ponosi w związku z pozyskiwaniem, utrzymaniem przekwalifikowaniem i doskonaleniem pracowników oraz tytułu obligatoryjnych składek na ubezpieczenia społeczne.

W szerszym znaczeniu są to wszelkie wydatki pracownicze poniesione przez przedsiębiorstwo w związku z zatrudnianiem ludzi.

W znaczeniu najwęższym - to jedynie koszty wynagrodzenia.

Kwalifikacja rodzajowa kosztów pracy w przedsiębiorstwie.

Lp.

Pozycja

Wyszczególnienie

1

Koszty wynagrodzeń

Z osobowego funduszu płac (związane z umowami o pracę)

    • płaca zasadnicza

    • dodatki obligatoryjne i nieobligatoryjne

    • premie i pozycje

    • nagrody

Z bezosobowego funduszu płac (związane z umowami cywilno prawnymi)

      • wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia

      • wynagrodzenia z tytułu umów o dzieło

2

Narzuta na wynagrodzenia (stanowi około 50% wynagrodzenia zasadniczego)

      • składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe)

      • składka na fundusz pracy (3%) (około 15 % bezrobotnych dostaje zasiłek)

      • składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

      • składka na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

3

Koszty rekrutacji i zwolnienia

      • ogłoszenia

      • targi pracy

      • odprawy dla zwalnianych

      • wydatki na udzielenie pomocy niektórym zwalnianym

4

Koszty szkolenia i doskonalenia

      • koszty kursów, konferencji

      • opłaty za studia pracowników

      • koszty urlopów szkoleniowych

      • stypendia fundowane

      • biblioteka zakładowa, zakupy książek, czasopism, pracy

5

Koszty socjalne i bytowe

      • odpis na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych

      • wypoczynek i rekreacja

      • sport i turystyka

      • rozrywka

      • dopłaty do mieszkań

      • żywienie zbiorowe

      • napoje

      • lecznictwo

      • inne (np. finansowanie obiektów socjalno-bytowych)

6

Koszty BHP

      • amortyzacja środków BHP

      • świadczenia wypadkowe

      • odzież ochronna

      • sprzęt ochrony osobistej

7

Koszty dojazdów do pracy i podróży służbowych

      • dowozy pracowników

      • bilety

      • ryczałty paliwowe

      • delegacje (diety, przejazdy, noclegi)

8

Koszty związków zawodowych

      • płace (etaty związkowe)

      • lokale

      • wyposażenia lokali

      • dostęp do mediów (telefon, faks)

9

Odszkodowania (poza wypadkowym)

10

Koszty utrzymania i działalności służby pracowniczej

      • wynagrodzenia pracowników

      • lokale z wyposażeniem

      • koszty biurowe

11

Koszty doradztwa personalnego o outsourcingu personalnego

12

Koszty strajków i przerw w pracy

W badaniach bierze się pod uwagę różne kategorie kosztów pracy:

  1. ze względu na punkt odniesienia:

  1. ze względu na charakter zmienności

  • końcowy koszt pracy - ustalony jako przyrost całkowitego kosztu pracy na jednostkę przyrostu zatrudnienia.

  • Inne obszary:

    Planowanie zasobów ludzkich.

    W znaczeniu:

    Planowanie zasobów ludzkich powinno uwzględniać 4 aspekty przyszłych potrzeb kadrowych:

    Celem planowania zasobów ludzkich jest

    Plany zasobów ludzkich można klasyfikować według rozmaitych kryteriów. Ze względu na podmiot planowania wyróżnia się:

    Z punktu widzenia horyzontu czasu wyróżnia się plany:

    Kryterium przedmiotu pozwala rozróżnić:

    Plany zasobów ludzkich mogą mieć charakter obligatoryjny(obowiązkowy plan wynagrodzeń) i nieobligatoryjny.

    Proces planowania zasobów ludzkich.

    Potrzeby kadrowe można rozpatrywać w kategoriach popytu na zasoby ludzkie, posiadane zasoby - w kategorii podaży,

    Potrzeby kadrowe = popyt

    Posiadane zasoby (stan zatrudnienia) = podaż

    Można wyróżnić 3 modelowe sytuacje zależności pomiędzy podażą a popytem na zasoby ludzkie.

    Alternatywy wobec zwolnień:

    Alternatywy wobec rekrutacji:

    Metody planowania zasobów ludzkich

    Grupy metod (według Pocztowskiego)

    Inny układ metod (wg Pawlaka)

      1. Metody planowania popytu

        • Metoda porównań - (sięganie do doświadczeń innych organizacji); Wybiera się liderów. Wada -trudności z dotarciem

        • Metoda delficka (ekspercka) - sięganie po ekspertów. Sięgamy kiedy przedsięwzięcie ma charakter nowatorski. Problemy - problem ze znalezieniem odpowiednich specjalistów, problem czasu i kosztów (eksperci są drodzy)

        • Metoda współczynnikowa - stosuje się do planowania wybranych grup w organizacji. Np. Przyjmuje się, że na 480 studentów 1 pracownik dziekanatu.

        • Metoda planowania według norm pracy - stosuje się tam gdzie praca jest normowana.

        • Norma pracy - miara nakładów pracy żywej

        • Rodzaje norm:

    * czasu, pracochłonności - ile czasu trzeba zużyć

    * wydajności - ile wyrobów wytworzymy w jednostce czasu

    * obsługi - ile urządzeń obsługuje 1 osoba

    * obsady - ile osób jest niezbędnych do obsługi maszyny, urządzenia

    2. Metody planowania podaży.

    Podaż zasobów ludzkich stanowią ludzie już zatrudnieni w przedsiębiorstwie. Do głównych metod planowania podaży można zaliczyć:

    3. Metody bilansowania.

    Analiza pracy.

    Przez pracę w przedsiębiorstwie rozumie się ogół zadań realizowanych przez zatrudnionych w nim ludzi, które służą realizacji jego celów.

    Podmiotowy podział pracy wskazuje na wykonawców pracy - ludzi pracujących na stanowiskach pracy albo zespoły ludzkie.

    Czynnościowy podział pracy - ukazuje dynamiczną stronę podziału pracy ... procesu obejmującego kolejne czynności, operacje, etapy i fazy w dochodzeniu do określonego rezultatu.

    Analizy pracy można prowadzić przy podejściu statystycznym, dynamicznym i mieszanym.

    W zarządzaniu zasobami ludzkimi zastosowanie ma przede wszystkim analiza pracy na poziomie stanowiska pracy.

    Proces analizy pracy.

    Analizą pracy powinno się objąć wszystkie stanowiska pracy w firmie. Źródłem informacji o stanowisku pracy może być:

    Wyróżnia się następujące metody zbierania informacji o stanowisku pracy:

    Opis stanowiska pracy - jest dokumentem zawierającym główne charakterystyki danego stanowiska. Każda firma powinna posiadać swój wzór opisu. Głównymi elementami składowymi opisu stanowiska pracy powinny być :

    Rozbudowany opis stanowiska pracy:

    Rozwinięte zestawienie wymagań kwalifikacyjnych - profil kwalifikacyjny:

    W profilu kwalifikacyjnym powinno być niewiele (na racjonalnym poziomie) wymagań aby nie zniechęcić kandydatów.

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    Poszczególne wymogi kwalifikacyjne mają różne znaczenie przy doborze człowieka na dane stanowisko. Dlatego celowe jest podzielenie ich na dwie kategorie:

    Metody analizy pracy

    W zależności od charakteru danego stanowiska mogą to być:

    Dobór pracowników.

    W doborze można wyróżnić 4 fazy:

    Rekrutacja

    Istota i procedura rekrutacji

    Pierwszym etapem procedury doboru jest rekrutacja, czyli proces pozyskiwania kandydatów do pracy, nazywany także naborem lub werbunkiem. Celem rekrutacji jest znalezienie grupy kandydatów spośród których w drodze selekcji zostanie wyłoniony najlepszy kandydat

    Funkcje rekrutacji:

    Schemat procesu rekrutacyjnego

    0x08 graphic
    Plan potrzeb kadrowych

    0x08 graphic

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    Profil kwalifikacyjny kandydata alternatywy wobec doboru

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    Rekrutacja wewnętrzna Rekrutacja zewnętrzna

    Przygotowanie oferty pracy

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    Wstępna analiza rynku pracy (określenie zakresu rekrutacji)

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    Skierowanie oferty na rynek pracy

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    Przyjmowanie zgłoszeń od zainteresowanych kandydatów

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    0x08 graphic
    Lista kandydatów do pracy

    Selekcja

    Źródła rekrutacji:

    Metody (techniki) rekrutacji wewnętrznej:

    Zalety i wady rekrutacji wewnętrznej

    ZALETY

    WADY

    • zapewnia mniejsze ryzyko błędu niż rekrutacja zewnętrzna

    • skraca do minimum czas adaptacji pracowniczej

    • umacnia integrację ludzi z firmą

    • jest tania

    • podnosi poziom stabilności kadr

    • ryzyko stagnacji, skostnienia

    • ryzyko wejścia człowieka na szczebel niekompetencji (zasada Petera)

    • ryzyko konfliktów i napięć

    • trudności z uzyskaniem autorytetu

    „efekt domina

    Rekrutacja zewnętrzna

    Istnieją 3 główne przesłanki rekrutacji zewnętrznej:

    Na wstępie należy opracować ofertę pracy. Ofertę tą przygotowuje się na podstawie opisu stanowiska pracy i profilu kwalifikacyjnego kandydata. Powinna ona zawierać:

    Rekrutując ludzi z zewnątrz, mamy możliwość sięgnięcia do różnych kategorii osób.

    W procesie rekrutując z zewnątrz zastosowanie ma wiele metod:

    Proces rekrutacji kończy się z chwilą wpłynięcia do firmy ofert przedstawionych przez kandydatów.

    Prawdopodobieństwo znalezienia kandydata:

    1. 0,9

    2. 0,3 0,01296 = 0,013

    3. 0,5 13 pracowników z tysiąca

    4. 0,5

    5. 0,6

    6. 0,4

    7. 0,8

    Selekcja

    Procedury:

    Cel rozmowy - uzupełnienie dokumentacji, sprawdzenie poziomu znajomości, np. języka obcego, programu komputerowego; obserwacja (sprawdzenie, czy kandydaci posiadają pożądane cechy, np. aparycja, elokwencja); weryfikacja świadectw i dokumentów, testy, ostateczna rozmowa kwalifikacyjna, badania lekarskie, zatrudnienie na okres próby, ostateczna decyzja.

    Kryteria ocen kandydatów:

    Metody badania i oceny:

    1. Analiza przedłożonych dokumentów:

    2. Ankieta, np. specjalny kwestionariusz w podaniu o pracę

    3. Wywiad:

    Najczęściej stosowaną odmianą wywiadu jest rozmowa kwalifikacyjna realizowana zwykle w formule:

    4. Obserwacja

    5. Testy (selekcyjne) rodzaje:

    Dobry test - zwłaszcza psychologiczny - powinien cechować się:

    6. Metoda centrum oceny (assesment center)

    7. Konkursy na stanowiska

    Niekonwencjonalne metody selekcji:

    Przyjmowanie do pracy

    Do ważniejszych dokumentów zalicza się:

    Schemat przyjmowania do pracy

    0x08 graphic
    Złożenie dodatkowych dokumentów

    0x08 graphic
    Negocjacje warunków zatrudnienia

    Podpisanie umowy o pracę

    Z....................NIESKOŃCZONE

    Treść i nawiązanie stosunku pracy

    Stosunek pracy jest szczególnego rodzaju stosunkiem prawnym zobowiązaniowym, w którym obie strony (pracodawca i pracownik) zobowiązują do wzajemnych świadczeń. Pracownik - do wykonywania pracy, pracodawca do zatrudnienia pracownika i wypłacania wynagrodzenia.

    Cechy charakterystyczne stosunku pracy:

    Organizacyjne podporządkowanie pracownika.

    Wykonujący pracę zobowiązany jest do podporządkowania się poleceniom kierownictwa zakładu co do miejsca, czasu, sposobu wykonywania pracy (poddanie dyscyplinie), przy czym dotyczy to wyłącznie poleceń związanych z pracą.

    Ryzyko pracodawcy:

    Istnieją dwa rodzaje stosunków pracy:

    Kodeks pracy (art. 25 &1) rozróżnia cztery podstawowe rodzaje umów o pracę:

    Stosunek pracy może również powstać na podstawie aktów jednostronnych:

    Adnotacja pracownicza:

    Płaszczyzny adnotacji:

    Powierzone zadania - bieżące i okresowe. Szczegółowy zakres zadań nowy pracownik powinien otrzymać od swego przełożonego na piśmie.

    Warunki techniczno - organizacyjne - to ogół elementów materialnego środowiska pracy oraz charakterystyk organizacji pracy: zalicza się do nich:

    Przez warunki ekonomiczne pracy - wynagrodzenie oraz nagrody i kary o charakterze porządkowym związane z wykonywaną pracą.

    Przypadki adaptacji pracowniczej:

    Oceny pracowników.

    Informacja o pracowniku jest dużo szersza i wiarygodniejsza niż o kandydacie.

    Ocena - wartościująca opinia powstająca w następstwie porównania obiektu oceny, czyli pracownika bądź jego wybranych cech z przyjętym wzorcem.

    Wzorzec - może być nim inny pracownik lub można stworzyć taki wzorzec (naturalny lub sztuczny).

    Funkcje oceny:

    Cele oceny (związane są ściśle z funkcjami)

    Proces oceny - najczęściej ocenianie identyfikuje się z wypełnieniem testów, ale wiąże się to z przygotowaniem testów oraz ich przeprowadzeniem.

    Elementy procesu oceny:

    Podmioty oceny: (kto dokonuje oceny)

    Podmioty oceniane:

    Kryteria oceny:

    Rodzaje ocen:

    Zasady oceny pracowników:

    Metody (techniki) oceniania:

      1. Absolutne (mamy do czynienia ze sztucznym wzorcem)

        • Ilościowe standardy pracy 9normy pracy)

        • Metoda wydarzeń krytycznych (przez wyjątki; oceniani będą ci, którzy przekroczyli pewne normy)

        • Metoda wolnego wyboru charakterystyk - oceniający wybiera tylko te kryteria, które uważa za adekwatne do oceny danego pracownika

        • Metoda przymusowego wyboru charakterystyk

        • Ocena opisowa - opinia o pracowniku

        • Karty ewidencyjne

        • Skale ocen (behawioralne, liczbowe, punktowe)

        • Piktogramy

        • ranking

    1. Relatywne