Zad. 1 Na schematach przedstawiono wymianę gazową zachodzącą między pęcherzykami płucnymi, krwią i komórkami ciała.

1. W miejsce X i Y wpisz nazwy odpowiednich gazów.

2. Wyjaśnij mechanizm wymiany gazowej zachodzącej między pęcherzykami płucnymi a krwią.

3. Określ cechy budowy pęcherzyka płucnego mające związek z zachodzącą w nim wymianą gazową.

Zad. 2 Po pobraniu próbek krwi od różnych gatunków zwierząt i dokonaniu pomiarów biolodzy sporządzili poniższą tabelę. Przeanalizuj ją i wykonaj umieszczone poniżej polecenia.

Badane zwierzę	Liczba erytrocytów (w tysiącach/mm^3)	Wymiary erytrocytów (u.m)
Płaz ogoniasty	36	58
Minóg	133	14,3
Żaba	400	22
Jaszczurka	1600	17
Karp	2000	14
Kura	3500	14
Człowiek	4500-5000	7-8
Pies	6200	7,3
Koń	7200	5,3
Owca	10300	4,1
Koza	18000	3,1
Ryjówka	25600	4,2

1. Podaj zależność jaka istnieje u kręgowców pomiędzy liczbą erytrocytów, a rozmiarami tych krwinek. Przedstaw ją graficznie na wykresie.

2. Wyjaśnij różnice dotyczące liczby erytrocytów we krwi badanych zwierząt stałocieplnych i zmiennocieplnych.

Zad. 3 Amerykańskie myszaki (Peromyscus sp.) to ssaki z rodziny chomikowatych, które występują w środkowej i zachodniej części Ameryki Północnej. Zajmują na tym kontynencie nisze ekologiczne myszy. Grupa fizjologów pobierała krew od myszaków złapanych w środowiskach leżących na różnych wysokościach nad poziomem morza (od 60 m poniżej poziomu morza w słynnej Dolinie Śmierci aż po szczyty Sierra Nevada leżące 4350 m n.p.m.). Okazało się, że udało się wykryć ścisły związek między wysokością n.p.m., a skutecznością pobierania tlenu w płucach.

1. Sformułuj problem badawczy, dla którego dokonano tych pomiarów.

1. Wyjaśnij, jaki związek może mieć opisane wyżej doświadczenie z faktem zdobywania niektórych szczytów w Himalajach w aparatach tlenowych.

Zad. 4 Poniższa tabela przedstawia ciśnienie cząstkowe (parcjalne) 0₂ i C0₂ w powietrzu, we krwi i tkankach człowieka (w mm Hg).

Składnik	Powietrze w atmosferze	Powietrze w pęcherzykach	Krew tętnicza	Krew żylna	Tkanki
O2	160	100	95	40	35
CO2	0,33	40	40	46	46

Analizując powyższe dane wyjaśnij, dlaczego ciśnienie cząstkowe (parcjalne) O₂ jest niższe w tkankach niż wewnątrz pęcherzyków płucnych, a w przypadku CO₂ jest odwrotnie.

Zad. 5 Wyjaśnij, rolę erytrocytów w transporcie gazów oddechowych.

Zad. 6 Wiedząc o tym, że stężenie CO (zawartego w powietrzu) powodujące zgon u człowieka wynosi 0,5 %, wyjaśnij, czy dwojgu ludziom przebywającym w zamkniętym pomieszczeniu o zawartości CO 0,5 % grozi śmiertelne zatrucie. Wyjaśnij, mechanizm toksycznego działania CO na ludzki organizm.

Zad. 7 W jednym molu glukozy zmagazynowane jest 2874 kj energii. Przy całkowitym utlenieniu I mola tego związku w procesie oddychania tlenowego uzyskuje się 36 moli ATP. W jednym molu ATP utworzonym z ADP i P, zgromadzone jest 31,4 kj energii.

1. Wykorzystując powyższe dane oblicz wydajność energetyczną (w %) procesu oddychania tlenowego w komórkach.

2. Wyjaśnij, co się dzieje z pozostałą energią, która nie została zmagazynowana w ATP.

Zad. 8 Schematy a_{1 ,} a₂ przedstawiają klatkę piersiową człowieka widzianą z przodu, a b₁ i b₂ widzianą z boku w czasie wentylacji płuc.

1. Określ, który ze schematów a_{1 i} a₂ przedstawia wdech, a który wydech.

1. Wyjaśnij rolę mięśni międzyżebrowych i przepony w mechanizmie wentylacji płuc.

2. Podaj dwie przyczyny, które mogą doprowadzić do zmian patologicznych w płucach.

Zad. 9 Rodzaj powierzchni wymiany gazowej wykazuje wyraźny związek ze środowiskiem żyda organizmów.

1. Wymień dwa przykłady narządów oddechowych zwierząt, występujących w środowisku wodnym.

Wymień dwa przykłady narządów oddechowych zwierząt, występujących w środowisku lądowym.
Zad.10 Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za regulację oddychania (pobudzenie ośrodka oddechowego w rdzeniu przedłużonym) jest stężenie CO₂ we krwi. W tabeli zestawiono dane dotyczące wpływu podwyższonej zawartości CO₂ we wdychanym .powietrzu na wielkość wentylacji płuc.

1. Sporządź wykres, ilustrujący zależność między "wielkością wentylacji a zawartością CO₂ w powietrzu wdychanym.

2. Wykorzystując powyższe dane oraz swoją wiedzę wyjaśnij, dlaczego pływacy, którzy chcą długo przebywać pod wodą wykonują serię głębokich wdechów i wydechów przed zanurzeniem się.

% CO2 w powietrzu wydychanym	Wentylacja płuc (cm^3/min)
0,03	150
2,5	300
3,75	400
5,3	700
6,2	1050

c) Wyjaśnij za pomocą jednego argumentu, jakie konsekwencje dla zdrowia niesie ze sobą obniżenie poziomu CO₂ we krwi.

---