Centuria pospolita

26a] Centuria pospolita[Tysięcznik pospolity]- Centaurium

umbellatum[minus]

Skład chemiczny: terapeutycznie czynne są gorycze glikozydowi, olejek eteryczny, flawonoidy.

Działanie: substancje goryczowe, pobudzający wydzielanie soków żołądkowych, wzmacniający.

Ziele należy do grupy gorzkich, pobudzających wydzielanie soków żołądkowych, przy zaburzeniach trawiennych dzieci i dorosłych, przy braku łaknienia, pomaga też w niedostatecznej atonii jelit.

W lecznictwie ludowym ma szersze zastosowanie: jak środek przeciw nadciśnieniu i jako pomocniczy

środek żółciopędny.

Odwar: 0,5 łyżeczki na 2 szkl wody. Pić 1-2 łyżki 2-4 razy dziennie przynajmniej na 30min przed

posiłkiem. ewentualnie zmielone ziele[2-8g] zamieszać w 100ml wody i wypić.

Skuteczna też jest nalewka - 1g na 30min przed jedzeniem.

Centuria jest składnikiem mieszanek ziołowych żołądkowych, żółciowych i gorzkiej nalewki.

Składnikami gorzkiej nalewki oprócz centurii są jeszcze liście bobrka trójlistnego, kłącze tataraku, ziele piołunu i okrywy owocu mandarynki.

26b] Centuria pospolita

Ziele centurii zawiera glikozydy goryczkowe, flawonoidy, triterpeny, kwasy fenolowe, olejki eteryczne, sole mineralne, żywice, alkaloid gencjanina.

Centuria pobudza wydzielanie soku żołądkowego i żółci, ułatwia trawienie i przyswajanie pokarmów.

Stosuje się w przewlekłych nieżytach żołądka, braku apetytu, niedostatecznym wydzielaniu śliny z soku żołądkowego.

Odwar: 1 łyżkę ziela zalać 1 szkl wody letniej, gotować pod przykryciem 3min, odstawić na 15min.

Pic 1 łyżkę odwaru na 1 godz przed posiłkiem jako środek przywracający apetyt i ogólnie wzmacniający. Dzieci po 1 łyżeczce od herbaty.

Uwaga: w dawkach wyższych niż zalecane może wywołać nudności

26c] Centuria pospolita

Ziele centurii zawiera gorzki glikozyd, alkaloid, olejek eteryczny, flawonoidy, kwasy organiczne, żywice, gumy, wosk.

Ziele jest prawie bez zapachu o naturalnej barwie i gorzkim smaku.

Działa pobudzająco na wydzielanie soków żołądkowych żółciopędnie oraz wpływa na obniżenie ciśnienia.

Ma zastosowanie w atonii żołądka i jelit, przy wzdęciach, zgadze oraz w schorzeniach wątroby

połączonych ze skąpym wydzielaniem żółci.

Zaleca się również przy niedokrwistości, podniesionym ciśnieniu, przy braku apetytu, żółtaczce, malarii, robakach.

26d] Centuria pospolita

Surowiec jest bezwonny i ma gorzki smak, zawiera, bowiem złożone gorycze, pobudzające żołądek i jelita do działania, a woreczek żółciowy do wydzielania żółci. Łagodzi też bóle wątroby i usprawnia jej działanie.

Ziele centurii, najczęściej w postaci mieszanki wraz z innymi ziołami, przyjmuje się w postaci naparu przy braku apetytu, bólach wątroby, woreczka żółciowego i zaburzeniach przewodu pokarmowego. Ułatwia także trawienie.

Z surowca centurii sporządza się także nalewkę - tynkturę, praktyczną w użyciu. Dawkowanie: kropelkami - 20 kropli na łyżce od herbaty na cukrze lub z wodą kilka razy: dziennie. W miarę potrzeby większe dawki.

Działanie centurii jest skuteczniejsze, zwłaszcza przy zgadze i bólach wewnętrznych

przewodu pokarmowego; jak również przy, zaparciach, gdy napar centurii zmieszamy w równych częściach z zielem mniszka lekarskiego, a dla złagodzenia gorzkiego smaku dodamy trochę mięty lub rumianku.

Ziele centurii ma też zastosowanie przy produkcji ziołowych gorzkich likierów.

25e] Centuria pospolita

Surowiec: ziele. Zawiera m.in.: substancje gorzkie (gencjopykryna, erytauryna), śladowe ilości olejku eterycznego, flawonoidy, trójterpeny, związki żywicowe i sole mineralne.

Ze względu na dużą zawartość goryczy, ziele centurii znajduje zastosowanie w leczeniu zaburzeń trawienia. Ponadto zalecane jest w niedokwaśności.

Pomocniczo w żółtaczce, ale także w nadciśnieniu tętniczym, anemii i jako środek łagodzący dolegliwości związane z okresem przekwitania u kobiet.

Herbatka z ziela bywa również stosowana do zwalczania pasożytów przewodu pokarmowego u człowieka.

Lekarstwo przygotowuje się w następujący sposób: 1 łyżkę stołową suszu zalewamy 1 szklanką wrzątku, parzymy pod przykryciem 15 - 20 minut, przecedzamy i pijemy 3 razy dziennie po 1/2 szklanki. Świeże pogniecione liście centurii można przykładać na zropiałe i trudno gojące się rany.

Używana jest także do aromatyzowania gorzkich wódek.

25f] Centuria pospolita - Centaurium umbellatum

Surowcem jest ziele.

W zielu znajdują się: glikozydy (erytauryna, erytrocentauryna, amarogentyna), alkaloidy (erytrycyna czyli gencyanina), flawonoidy, kwas askorbinowy, kwas oleanolowy, związki żywicowe, woski, garbniki, cukrowce i sole.

Wyciągi z ziela centurii działają wiatropędnie, żółciopędnie, antyseptycznie, pobudzają

apetyt, likwidują niesprawność i nieżyty jelit oraz żołądka, wzmagają wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego, obniżają ciśnienie krwi, leczą zgagę.

Wskazania: brak łaknienia, zaburzenia trawienia, nadciśnienie, kamica i stany zapalne pęcherzyka żółciowego, zastoje żółci.

Napar: 2 łyżki ziela zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po

100-150 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg -5 ml, 5-6 kg - 7-8 ml, 7-8 kg - 10,7 ml -10 kg - 12-13 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 15-18 kg - 21-25 ml, 20-25 kg - 28 ml, 30-35 kg - 42 ml, 40-45 kg - 57-60 ml, 3-4 razy dz.

Nalewka centuriowa - Tinctura Centaurii: pół szkl. ziela zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 1-2 łyżeczki.

Rp. Mikstura na wrzody i zapalenie przewodu pokarmowego

Napar z ziela centurii - 50 ml, Odwar z korzenia babki - 100 ml

Płyny wymieszać i wypić; stosować 3-4 razy dz. Dzieciom podawać 50-100 ml płynu 3-4 razy dz..

Wskazania: zgaga, zaparcia, nieżyt jelit, niestrawność, biegunka, choroba wrzodowa.

Rp. Mikstura uspokajająca i obniżająca ciśnienie krwi

Nalewka centuriowa - 10 ml, Nalewka jemiołowa - 10 ml, Nalewka glistnikowa - 10 ml

Zażywać 3 razy dz. po 1 łyżeczce.

Wskazania: nadciśnienie, zdenerwowanie, lęk, histeria, nerwica serca, kamica pęcherzyka żółciowego,

brak żółci, zastoje żółci, niewydolność wątroby, ból brzucha, wzdęcia, brak łaknienia, niepokój wewnętrzny.

---