Akt prawny NIE OBOWIĄZUJĄCY powszechnie-Uchwała RM
Akty Prawne wydawane przez Sejm [Konstytucje, ustawy ,uchwały ] Prezydent [rozporządzenia,- i rozporządzenia z moca ustawy a-w stanie wojennym b-jak Sejm nie może się zebrac,-Zarządzenia,/-postanowienia] Prezes RM [Uchwały Rozporządze ,Zarządzenia] /Ministrowie Resortowi [Rozporządz
akty na określonym terenie 1-Wojewoda [Rozporz.i zarządze]
2-Rady Gmin Powiatów,Sejmiki[Uchwały i zrządze
Ambasadorów -powołuje Prezydent
AWS - utworzona 1996 skład ZChn+KPN
AWS- + UW tworzyło koalicję
Bierna prawo wyborcze -na Prezyd-35 /-do Sejmu 21/-do Senatu 30 /-do parl Europejskiego 21 - DO Rad powiatów,gmin i sejmików wojew -18 -na Wójta, burmistrza, Prezyd. miasta -25
Bierut [PPR]-Prezydentem -47-52/od 52r Premierem
Blok Str Demokratyczn.Koniec 4=PPR-PPS-SL-SD
Budżet -uchwala się w formie USTAWY
Cechy charakt.wł ustawod-kolegialny char. ,rotacyj
Cechy charakt wł.wyk.-kolegial char/ komplementar
Cechy władzy-[atrybuty] [zasięg zakres siła]
a -Zasięg- terytorium i ludność na nim przebywająca
b-Zakres władzy- to zdolność do egzekwow włądzy.
c-Siła władzy-to skuteczność władzy. Mierzona liczba decyzji wykonanych do decyzji wydanych.
Decentraliz. władzy publ- zapewnia USTRÓJ Terytorialny RP
Deficyt budżetowy- Konstytucja zakłada 3/5 PKB
Dekret to rozporządzenie z mocą Ustawy obecnie zakaz wydawania D [o stanie wojennym 1981.XII]
Demokratyczne zasady ustroju politycznego -1 zasada demok.państ prawa wprowadzona do K 89
Dotacje celową -zwrot wydatków z kamp wybo- przysługuje komitet, który zdobył co najmniej 1mand
Dymisja Premiera może nastąpić-na życzenie Premie /2-gdy Sejm nie wyrazi Wotum zaufania 3-gdy S wyrazi Wotum nieufności
d”Honta-metode wprowadzono w 1993r
Etapy procesu ustawodawczego :-inicjatywa ustawodawcza, debata w Sejmie i Senacie, podpisanie przez Prezydenta ogłoszenie. w Dzienniku Ustaw RP
Ekstradycji w Polsce -Nie można dokonywać
Federacja - to państwo związkowe
FN-1952-1956[skład- ZBOWiD, LOK, PCK, OSP,Pzks,ChS,KIKI PAX,CRZZ [wszystkie partie i org.świeck i katoli.]
FJN - 1957-1980
FJN Dekonstytucjalizacja (1983.VII
FJN 1983 = PZPR [ PPR i PPS] oraz ZSL i SP w 1982 PRON [PZPR,ZSL, SD,
Forma państwa to-Forma rządu /-ustrój terytorialny/rezim polit
Forma rządów PRL -parlamentarno-komitetowa
Funkcje Parlmentu- 1-ustawodawcza 2-kontrolna 3-kreacyjna
Gromady - wprowadzono zamiast Gmin w54r /zlikwid 1975
Immunitet- Prezydent go nie ma odpowi. przed TS
Incompatibilias- zakaz łączen. stanowisk dot.Sedziów,RPO Prezesa NIK
Inicjatywa obywatelska- podpisy.100.000 obywateli
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje-grupie min 15 posłów /Senatowi /Prezydentowi/ grupie100t obyw
Inicjatywa ustawodawcza -przysługuje -RM
1- przy wnoszeniu projektu ustawy o prowizorium budżet /2.-zaciągnięciu długu budżetowego
3,-o zmianie budżetu,-prawo wnoszenia ustawy pilnej
Instancyjność sądów-
a-Sądy powszechne trójinstancyjnośc [Sad Rejonowy>Okregowy>SN]
b-Sady administr. Dwuinstancyjność[sad wojewódzki>NSA]
Instancjami NSA są-oddziały terenowe
Instytucje kontrolujące zgodność zachowań org.państwa z prawem -NIK i TK,TS,SNRPO,RPD,Sądy administracyjne
Interpelacje- mogą skład. Posłowie kierują do RM
Izbami sądu -kierują Prezesi SN
Jaruzelski Prezyd. PRL w 89 wybrany przez ZN
Kadencja-Prezes SN-6 /-Prezesa NIK-6/-Prezydenta-5/-RPO -5 /-Sedzia TK -9 lat
-TK -nie ma kadencji jest ROTACJA Sędziów
-TS -do czasu funkcjonowania Sejmu
-Kadencja Sejmu -Prezydent MUSI skrócić -gdy ten nie udzieli wotum zaufania dla RM
Klub parlamentarny- liczba członków minimum 15
Kluby Parlamentarne
91-93 [11]//93-97 [ 5 ]//97-2001 [4-6] i 2 koła//01-05 [5-7] i 8 kół//05-07 [6] i 2 koła //07-dzis [3-5] i 2 koła
Koalicja SLD-PSL- rządziła 1993-1997
Koalicja SLD -UP - do 2003r
Koło poselskie -liczba członków 3
Komendant wojewódzki Policji-jest teren. org,admin. zespolonej
Komisja Konstytucyjna - przy tworzeniu K otrzymała 7 projektów Komisję konstytucyjną -powołało ZN
Komisje Sejmowe stałe- 1-.Resortowe 2- nieresortowe //- każdy poseł musi być w jakiejś komisji może być w 2 za zgodą Marszałka max w 3
Komisje Sejmowe stałe-[30 komisji] działają przez całą kadencję Sejmu,--wpisane są do regulaminu S
komitetowa forma rządu, = System przewagi legislatywy nad egzekutywą
Konfederacje- to związki państw
KONSTYTUCJE- luźna [elastyczna]- wolno dokonywać zmian//- Sztywna- nie można dok zmian- Relatywnie niezmienna-można dok zmian tylko w jednym kierunku
Konstytucje Małe - regulują tylko relacje władza ustawod-wykon.
KONSTYTUCJA MAŁA z 1919r-o powierzeniu J. Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa),
KONSTYTUCJA MAŁA z 1947r- określała ustrój i zakres działania najwyższych organów do czasu uchwalenia Konstytucji
- Sejm jedno izbowy złożony z 444 posłów, wybieranych co 5 lat Nowością była instytucja Rady Państwa, której przewodniczył prezydent.
K. MAŁA z 1992r - zmieniła zasady ustroju Polit. RP
Konstytucja marcowa 1921 Obowiązywała do 23 kwietnia 1935 Wprowadzała ustrój republiki demokratycznej o parlamentarno-gabinetowym systemie rządów. NIE OBOWIĄZYWAŁA W OKRESIE REEFORM USTROJOWYCH
Konstyt kwietniowa 35 wprowadz. ustrój prezydencki autorytarny
Konstytucja PRL 22.07.52 uchwalona przez Sejm Ustawodawczy bezwzględna większością
- formalnie obowiązywała do 92r zniesiona Małą K.
- Przewodniczący Rady P był. prezydentem
-wprowadziła zasadę nadrzędności Sejmu nad RM, Radą Państwa
-prezydent. Nie ponosił odpowiedzialności politycznej
Konstytucję RP -uchwalono 2.04.1997r Uchwalona przez ZN zatwierdzona Referendum
Konwent Seniorów-to ciało opinio twór. nie decyduje
Kooptacja- 89 do Rządu miało wejść 3 polityków Solidarności[coś a la RzTJN]
Kooptacja-ze względu na sposób kreowania z
1-Wyborów [Sejm Senat,] /2-Mianowania,
3-Kooptacji[Rady Gmin gdy jest mniej kandydatów niż miejsc] //4-Delegowania[Sejmiki woj.]/5-losowania lub dziedziczenia
KRN - powstało 31.12.1943 - 47z inicjatywy PPS
1- funkcja zbliżona do F.rządu//2- Regulamin działał w oparciu o Reg.Sejmu z przed wojny
3- Przewodniczącym KRN był B. Bierut (z PPR).
4-Przewodniczacy KRN był Prezydentem[Ustawa o
kompetencji. prezydenta KRN] //5-skład 444 posłów zaczynali od 32członków [1/3 z kooptacji,2/3 z delegowania] //6-pełniła funkcję ustawod i wykonawczą[sejm i Rząd w jednym]
KSS-KOR- 1976 -Komitet Samoobrony Społecznej- Komitet Obrony Robotników
KRRiTV- wydaje rozporządzenia,
a w sprawach indywidualnych podejmuje uchwały.
-Czł. są powoływani przez Sejm, Senat i Prezydenta
Lista kandydatów do Sejmu -w. podpisy 5t.głosów
lista ogólnopol-w 91r 5% mandatów w 5 okręgach -
lista ogólnopolska - w 1993 i1997 7% progi zaporowe ważnie oddanych głosów.
1-do jej zgłoszenia uprawniony jest komitet wyborczy który zarejestrował listy okręgowe w co najmniej połowie okręgów wyb.
2-- z listy wybiera się 69 kandydatów do Sejmu[obecnie nie ma list ogólnopolskich]
Lista okręgowa w wyb.do Sejmu-komitet musi zebrać 5t podpisów
Mandat imperatywny-poseł odpowiada przed wybor
Mandat wolny -poseł nie odpowiada przed wyborcami OBECNIE funkcjonuje
Mandatu Posła nie można łączyc z zajmowaniem stan wojewo.
Mandaty do Sejmu-z ogólnopol. list kand 69 mand
Mandaty- w podziale miejsc. z okregowych list kand. uczestniczą te komitety wyborcze które w skali kraju zdobyły min.5%
Manifest PKWN-ogłoszony 22.07.1944
Marszałek Sejmu -musi uzyskać większość bezwzgl
Marszałka seniora-wyznacza Prezydent
Mazowiecki -Prem 89-90[Rząd koalicyjny z komun
Metoda d”Honta -Wprowadzono 93 [ obliczanie głosów do Sejmu]-korzystna dla partii duzych
Ministrowie- a-Resortów [ministerstwa] /
b- zawodowi[bez teki np.Sekretarz Kancelarii Prezyd
Ministrów -powołuje Prezyd na wniosek Premiera
Model podziału władz -relacje pomiędzy władzami -równoważyć
MSWiA wnosi wniosek do TK o wyrejestr. partii-gdy godzi w ustrój
Naczelnymi organami adm.państw. są-Ministrowie
Najwyzszą władzą wykonawczą -jest Prezydent
Najwyższym organem wł. wykonawczej jest-RZĄD
Najwyższym Aktem prawnym- Konst. [Ust.Zasad]
Niezgodność z K.celów lub działaln.partii orzeka TK
NIK- jest naczelnym organem kontroli państw.
NIK 2.2.76r-podpo.Premierowi-wcześniej Sejmowi.
NIK -jest podporządkowany SEJMOWI[nowela z 80r]
NIK kontroluje -działalność 1- organów adm rządo, 2-NBP,,3- państwowych osób prawnych i innych państ jednostek org. 4-.organów samorządu terytorialn, 5- działalność Kancelarii Prezydenta,6- Kancelarii Sejmu, i Senatu 7-, KRRiTV,8-Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych,9- IPN -10 Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu 11- Państwowej Inspekcji Pracy
NIK przeprowadza kontrolę na wniosek
-Prezydenta RP -Senatu-Sejmu i jego organów, -Prezesa RM- z własnej inicjatywy
NIK- ma delegatury
NSA - ma delegatury
NSA - orzeka o niezgodności decyzji ad ministra. z prawem o niezgodność aktu z ustawą
Obowiązkiem każdego oby.Troska o dobra wspólne
Okragły stół -obradował1989r
Okrągły Stół- ustalono-1- Utworzono Senat 2- powołano urzęd Prezydenta, wyb przez ZN na kadencję. 6 l.
Okregi wyborcze -wybory parlament. 7-19 mand/
41 okregów/ Komit. Wyb. tworzą-a-partieb Koalicjepartii c-wyborcy
Okregowa kom Wyborcza -skład % 5 sędziów
Olszewski- był założycielem ROP
Ordynacja wyborcza do sejmu -zmiany z 1993
1-Wprowadzono metodę d”Honta
2-Wprowadzono progi zaporowe 5% dla komitetu wyb /8% dla koalicji Konieczność przekrocz. progu
3-Zmniejszono ilość okręgów wyborczych z 33 na 52
Ordynacje wyborcze
-na Prezydenta - z 1990
- do Sejmu i Senatu z 2001
-do Rada Gmin z 1998
-na wójtów i burmistrzów-2002
Organy-naczelnymi org.adm.panst są ministrowie
Organy władzy pańs-Sejm ,Rada Pańs ,Rady Narod
Organy państwa
1-z wyborów -Sejm ,Senat ,Wójt // 2-z mianowania ministr // 3-z kooptacji -Rady Gmin gdy jest mniej Kandyd. niż miejsc//4-z delegowania -Sejmiki wojew
Organ naczelny kontroli państwowej -TK
Organy kontroli państwj i ochrony prawa-NIK, KRRiTV ,RPO
Organ władzy wyk.-Najwyższym jest Prezydent
Organami Sądu Rejono. -PREZES Sądu Rej.
Organami SN- Prezes Sądu
Organy administracji niezespolonej -to adm. rzadowa W terenie podległe ministrowi dyrektorzy izb celnych, naczelnicy urzędów celnych, dyrektorzy izb skarb, naczelnicy urzędów skarb
Organami adm.zespol -są organy podległe wojewodzie
-Komendant Wojewódzki Państw Straży Pożarnej;
-Komendant Wojewódzki Policji; - Kurator Oświaty;
- Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny idd;
Organy kontroli i przestrzegania prawa -NIK ,RPO, KRRiTV, Prokuratura, Prokurator Generalny
Organy o strukturze prostej [jednolitej] org jednoosobowe-Prezydent ,Premier
Organy o strukturze złożonej wewn. Struktura jest rozwarstwiona Rada Ministrów SN
Osobowość prawna przysługuje Wszystkim
P K Wyborczą -powołuje Prezydent
PKW, powołuje Ordynacja wybor do Sejmu i Senatu [z 2001]
Partie działające w PRL- PZPR, ZSL, SD
Partie Socjaldemokratyczne -SdRP ,SLD,UP
Pierwsze posiedz Sejmu nowej Kad.zwołuje Prezyd
Pierwsze powojenne wybory do Sejmu Ustawo19.1.47 Pierwszym szefem NIK -był Moczar
PKWN-utworzony 21.07.1944 r
PKWN- przewodn. E.Osobka -Morawski[PPS]. Wice-przew. W.Wasilewska[ZPP] i Witros [SL] 1- komitet wykonawczy KRN2-28.08.44 r uzys prawo Wydaw. dekretów z mocą Ustawy
Podpisy
-kandydat na prezydenta 100.000 podpisów
- zgłoszenie listy okregowej wybory do Sejmu -5.000 podpisów
-Kandydat na Senatora - 3.000 podpisów
- inicjatywa obywatelska 100.000 podpisów
Podstawową jednostka podz.terytorial jest-gmina
Podział mandatów- wybory do sejmu - próg 5% KOMITETY wyborcze 8% Koalicje
Podział organów państwa-dokonuje się wg charakteru powierzonych im zadań
Poprawki do Ustawy- Prezydent po złożeniu poprawek Ustawę do rozpatrzenia przekazuje komisjom
Poprawki Prezydenta -sejm odrzuca większością 3/5 w obecności ½ posłów
Poprawki Senatu do Ustawy- rozpatrywane są przez komisje sejmowe sejm odrzuca Większością bezwzględną]
Porozumienie poselskie- np. lokalne minim.3 posłów [można być w kilku porozumieniach
Poseł Mniejsz Niemi -nominowany przez organiz nie przez partię
Poseł może być -ministrem i sekretarzem stanu adm.rządowej
Prawo o Stowarzyszeniach- powstało 1989
Premiera -desygnuje[powołuje] Prezydent
Prerogatywa Prezyd-nie wymaga kontrasygnaty prez. RMokoło30
Prezesa NSA -powołuje Prezydent spośród kandydatów zgłoszonych przez ZOSSA
Prezesa NBP -powołuje Sejm na wniosek Prezyde
Prezesa TK i wice prezesa-Powołuje Prezydent na wniosek Zgromadzenie Ogólne Sędziów Tryb Konst.
Przewodniczącym TS- z urzędu jest I Prezes SN
Prezesa (pierwszego) SN-Powołuje Prezydent na wniosek Zgrom.Og.Sędziów SN [ZOSSN]
Prezesi SN-kierują jego izbami
Prezesa NIK powołuje Sejm za zgodą Senatu, na 6 lat i może być 2 razy [nie może należeć do partii politycznej ani zw.zawod]
Prezydent- Desygnuje na Premiera lidera zwycięskiej partii,
Prezydent 1-nie może rozwiązać Sejmu może tylko skrócić jego kadencję/2 -nie odpowiada politycznie/3 -powołuje ambasadorów//4 pełnił funkcję przewodniczącego Rady Państwa(Jaruzelski)
5 w 47 -był jednocześnie Przewodni. Rady Pań
Prezydent wydaje- Rozporządzenia z mocą ustawy
Prezydent-Jest gwarantem ciągłości władzy państw
-Jest reprezentantem panstwa [Głowa Panstwa]
-Jest zwierzchnikiem sił zbrojnych/-Odpowiada za bezpieczeństwo wewn.i zewnw.panst/-Powołuje RM-
-nie odpowiada politycznie ,jest arbitrem politycznym
Prezydenta -może odwołać tylko TS
- w stan oskarżenia- może postawić ZN w licz 140 czł
- wybieramy w wyborach większościowych
Prezydium Sejmu- tworzą Marszałek i wicemarszałk
Progi zaporowe- w wyborach do Sejmu próg 5% głosów dla partii i dla komitetów wyborczych wyb. 8% dla koalicji partii
projekt ustawy budżetowej do Sejmu- może zgłosić tylko R Min
Prokurator Generalny = Minister Sprawiedliwości Z dniem 31.03.10 nastąpiło rozdzielenie obu urzędów
Projekt Ustawy Pilnej może zgłaszać Rada Mini
Projekty do konstytucji - w1993 było 7 w 1994 zmiana ustawy PROJEKT OBYWAT -1. solidarność
Projekt obywatelski zgłoszenie 500.t podpisów w 3 mies w 94 wpłynął 1(jeden projekt) SOLIDARNOŚCI
Projekty Ustaw- zgłasza grupa 15 posłów, -10 Senatorów -lub komisja ,-RM, -Prezydent,
Promulgacja- to ogłosz ustawy zarząd przez Prezyd.
1- powołano w 1982 Jan Dobraczyński działacz PAX
2- konstytucjonalizacja 1983.VII
3-decydował m.in. o listach wyborczych
Proporcjonalne prawo wyb-sprzyja tworzeniu rozbicia wielopartyj
Protesty wyborcze -przeciwko wazności wyborów do S i S zgłasza się do SN
Prowizorium budżetowe- ma charakter tymczasowy, wygasa z upływem terminu na który zostało uchwalone, lub gdy ustawa budżetowa zostanie uchwalona.
Prowizorium ustrojowe - to czas w którym akty prawne maja charakter tymcz. funkcjo [1943-1952]
Prowizorium ustriojowe
-I etap od 31 grudnia 1943 do 19 stycznia / 4 lutego 1947 - to okres Krajowej Rady Narodowej
-II etap 04.02 47 do 22.06.52 - okres sejmu ustawod
Przewod Rady Pol Pieniężnej - powołuje Sejm na wniosek Prezy
Przewodniczący KRN-pełnił taką samą funkcje jak marszałek sejmu przed wojną.
Przywileje parlamenta-ciągłość lat pracy ulgi komuni
PSL odrodzenie -powstało W.12.89 z rozpadu ZSL
PZPR - powstał w 12.48 z PPR + PPS- Bierut
Rada Ministrów -decyzje o jej składzie podejm.Prezes RM
1 -jest centralnym organem wł wykonawczej 2 -wydaje Rozporządzenia 3--wydawała dekrety z mocą ustawy
Rada Panstwa działała w latach 1947-1989-kolegialny organ naczelny władzy państwowej[- odpowiednik Prezydenta] . Łączyła kompetencje władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.
Rada Państwa -przejęła kompetencje po KRN [przejęła nadzór nad Radą Narod. i R.Powiatową
Rada Państwa 13.12.1981r. wydała dwa dekrety:-
1-o stanie wojennym-2- o wprowadzeniu stanu wojen.
Rade Ministrów-powołuje Prezyd na wniosek Premi
Rady Narodowe [gminne,powiatowe,wojewódzkie
- powołane na wniosek KRN
-członkowie z deleg 2/3 z kooptacji nie więcej niż 1/3
-były terenowymi organami władzy państwowej
Ratyfikowana umowa międzynarodowa-ma charakter ponad ustawowy / zmieniamy ustawe by była zgodna z umową
Ratyfikowane przez Sejm Umowy -mają pierwsz przed Ustawą
Referendum ogólnokrajowe-ogłasza Prezydent [frekwencja w ostatnim Konstytucyjnym 42%]
Referendum- wynik jest wiążący jeżeli w głosowaniu weżmie udział ponad 50% uprawnionych
Regulamin Sejmu -przyjmowany jest w formie UCHWAŁY
Rejestracja -kandydata na Prezydenta -dokonuje komitet wyborczy kandydata
Rejestracja Partii politycznych - Ustawa o PP
1-15 obywateli/ 1,000 podpisów i
2-zarejestr.w Sądzie Okregowym w Warszawie
3-nastepuje z chwila wpisania przez Sąd do ewidencji
Rezim polityczny-okresla zasady relacji Władza Obywatel
Reżim demokratyczny, w którym relacje władza-obywatel są kształtowane dwustronnie.
Reżim [niedemokr] autorytarny - charakteryzuje go ograniczony pluralizm--relacje władza obywatel są ściśle określone. Lud całkowicie podporządkowany
Reżim [niedemokr] totalitarny - działa jedna partia, tzn. partia władzy
Rozporządzenia - akt prawny wydawany przez organ wykonawczy - [powszechnie obowiązujący]
1- wydawane są na podstawie USTAW w celu jej wykonania
2-Rozp z mocą ustawy =dekrety
3-Rozp- RM Nie wymaga kontrasygnaty Prezesa RM
Rozwiazanie parlamentu w okresie rządu Suchockiej 1993r- Sejm uchwalił wobec jej rządu wotum nieufności.Wałęsa rozwiązuje parlament nie przyjmując dymisji rządu
Rozwiązanie Partii nastepuje-
1-mocą uchwały statutowego organu partii.
2-postanowieniem Sądu o wykreśleniu w myśl art.20,21,39,44
Rozwiązanie Rady Ministrów nastepuje-
1-na skutek wotum nieufności
2-nie udzielenia wotum zaufania RM
3- na skutek nowo wybranego Sejmu
Rozwiązanie Sejmu- [Wałęsa rozwiązał 1993] -oznacza że wygasają mandaty poselskie ale Rząd funkcjonuje nadal
-- dzisiaj nie można Prezydent może skrócić kadencję
RPO- powołany 1987r pierwszym RPO była E.Łętowska
1-może go odwołać Marszałek Sejmu
2-powoływany jest przez Sejm za zgodą Senatu na 5 lat
3- nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej
4- nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego
Rząd -powołuje Prezydent za zgodą Sejmu
Rząd koalicyjny 1947-Na czele stanął Józef Cyrankiewicz z PPS.
Rząd Tymczasowy- Premierem był E.Osóbka-Morawski [PPS] I wicepremier Gomułka z PPR-u II wice- S Janusz [SL]
Rząd Tymczasowy został powołany przez KRN 31.12. 1944 w miejsce PKWN w czerwcu 1945 przekształcony Rzad Tymczak.Jedn.Narod.
RzT przekształcenie w RzTJN -był tylko zmianą układu politycznego rządu [zmiana personalna]
Rząd T Jedności Narodowej-
1-powołany przez prez KRN B. Bieruta 28.6.1945
3- Prezes RM- E.O Morawski [PPS] I wiceprezes- W.Gomułka [ PPR] II wice S.Mikołajczyk [SL od sierpnia 45 PSL]
Samorozwiązanie Sejmu-S może przyjąć taką Uchwałę 2/3 głosów
Stronn.demokrat od 1939 dzisiaj przewodniczący Piskorski
Sd RP -powstała 1990/Kwaśniewski
Sedziów TS-wybiera Sejm spoza grona Poslów i Senatorów
Sejm I kadencji RP(1991-1993)
Sejm I kadencji koalicje tworzyło 6 ugrupowań
Sejm struktura wewn -.Marszałek ,Prezydium ,konwent Seniorów, Komisje Sejmowe[koła i kluby]
Senat struktura jak Sejm
Senat -utworzona w 1989 [nowela do K.]
Sady specjalne- tylko w stanie wojennym
Sady szczególne- wojskowe /administracyjne
Sądy powszechne -to sądy apelacyjne, okręgowe i rejonowe
Sędziów - powołuje Prezydent na wniosek KRS
Sędziów TK -wybiera Sejm za zgoda Senatu
Sędziów TS- powołuje Sejm spoza grona posłów i senatorów
Skargi do TK -prawo przysługuje każdemu
Skrócenie kadencji Sejmu- P może zarządzić gdy brak Ustawy budzet. 4-m-ce
SLD -powstała 1999r Skład [SdRP, PPS, ZSMP ,KOB, DUK, OPZZ
Sąd Najwyższy
1- orzeka o ważności referendów, wyborów i głosowań
2-dokonuje wykładni prawa[rozstrzyga o kascji,
wydaje uchwały rozstrzygające zagadnienia prawne
3-ma 4 izby [1-Karna-2-Cywilna-3-Wojskowa-4-Pracy. Ubezp..społ i spraw obywatelskich
Solidarność -powstała w 1980r
Solidarność w AWS- posiadała połowę głosów
Stan oskarżenia prezydenta można postawić- ZN na wniosek 140 członków
Stanem nadzwyczajnym jest -Stan wyższej konieczności
Statut Urzędu Wojewódzkiego-określa strukturę wewn,UW
Stowarzyszenia wyższej użyteczności -podlegają bezpośrednio organowi nadzorczemu
Style polityczne cechują - idee i doktryny
Subwencję Partia -otrzyma jeśli w skali kraju uzyska sama 3% lub w koalicji 6% waznych głosów[ to Reguluje ustawa]
Suwerenem-jest Naród wg Konstytucji
system jedności władzy - istnieje jeden organ dominujący nad pozostałymi, Najważniejszą wł. był parlament. Władza ustawodawcza dominowała nad innymi.
System organów państwowych -to org,państw
System partyjny w Polsce- system ROZBICIA WIELOPARTYJNEGO
System polityczny -To ogół organów państwowych, partii politycznych oraz organizacji i grup społecznych (formalnych i nieformalnych),
Szczeg.Systematyka K-oznacza że układ wewn.K ma wpływ na istotę ustaw
Terminu
1-NSA niezgodność aktu z ustawą daje max termin 12 m-cy
2 Pierwsze posiedzenie Sejmu - musi się odbyć nie p.jak na 30 dzień od wyborów
3 TK może nakazać zmiany Ustaw max termin 18 m-cy
4- Ustawa budżetowa -Prezydent na podpisanie ma 14 dni
5- Ustawa pilna-- Prezydent 7dni
6- Ustawa zwykła -Prezydent ma 21 dni
7- ustawę odrzuconą przez Senat,- Sejmu, może odrzucić bezwzględną większością głosów przy obecności połowy posłów
8-Zgodności Ustawy z K. -do TK Prezydent zgłasza w 21 dni
9- Ustawa pilna -Komisja podpisy 30 dni
10- Projekt ustawa Pilna-podpisy Senat 7 dni
11- Ustawa Pilna Senat na zatwierdzenie ma 14 dni
12-Ustawa zwykła- Senat i Sejm na jej przyjęcie maja po 30 dni
Tryb pilny ustawy -drugie czytranie przechodzi w trzecie
Trybunał Konstytuc. - powoływany jest przez Sejm
TK - utworzony 1982r [wpisany do Konstytucji ]
TK- bada konstytucjonalność prawa-rozpatruje skargi konstytucyjne KAŻDEGO-stwierdza naruszenie konst przez partie
TK -skład 15 sędziów
Trybunał stanu - utworzony 1982 rozstrzyga spory konstytucyjne-utworzony na czas kadencji Sejmu
NIE przyjmuje skarg dotycz, statusu uchodzcy politycznego
TSsądzi:Prezydenta/Premiera/Ministrów/RPO/Prezes
NIK/Człnków KRRiTV/Prezesa NBP
TS- skład 16 członków w tym 1 przewodniczący i 2wiceprzew. Członkowie spoza grona posłów i senatorów
Typ państwa:- pierwotne,niewolnictwo ,feudalizm -kapital -socjali
Uchwały- akt prawa wewnętrznego Wydawane przez sejm i senat, rząd, rady gmin
Umowa międzynarodowa -oświadczenie woli państw mające na celu wywołanie określonych skutków prawnych
Umowę międzynarodową -ratyfikuje Prezydent
Umowa międzynar-ratyfikowana MA PIERWSZE. PRZED USTAWĄ ,JEŻELI USTAWY Nie DA SIĘ POGODZIĆ Z UMOWĄ
Unia Pracy = US + SP[Solidarność Pracy ]pierwszym przewodniczącym R.Bugaj
Unia Wolności - partia liberalnodemokrat istniała do maja 2005 ost.przewodniczący W.Frasymiuk
Unitarne państwo= jednolite
Urząd Prezydenta - utworzono w 1989 [nowela do K]
Urząd Wojew.-funkcjonuje w oparciu o Statut UW
Urząd wojew.-jest organem pomocniczym wojewody
Ustawa budżetowa- projekt zgłasza tylko RM najpóźniej na 3 m-ce przed końcem roku budżetowego
Ustawa budżetowa-Sejm uchwala większością zwykłą
Ustawy budżetowej Senat nie może odrzucić
Ustawa konstytucyjna o trybie uchwalania K 1992
2 -o wzajemnych stosunkach między wł wyk i ustawod. oraz samorządzie terytr-uchw 17.10.92r
Ustawa o Partiach politycznych.-1. z 90/terazz97
Ust o Partiach Pol.-zakazuje działaln. w zak. Pracy
Ustawa o Prezydencie -pochodzi z 1990r
Ustawa o samorządzie terytorialnym -uchw. 1990
Ustawa o stowarzyszeniach-obowiązuje od 1989r
Ustawa pilna -ma prawo zgłaszać tylko RM
Ustawa w sejmie- wnoszenie Ustawy grupa 15 posł
Ustawa -zawsze w 3 czytaniach
Ustawę po otrzymaniu P.może -1-skierować ustawę do TK. // 2-Zastosować prawo Weta
ustawa o prezydencie KRN-u- uchw. 31.12.44 KRN
Ustawę o zmianie Konstytucji - podej. 1 Sejm większością 2/3 //2 Senat-większością bezwzględną Oba w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów Ustawę ogłasza się w Dz.Ustaw/
3 Ustawy- Sejm uchwala większością zwykłą
Ustrój polit- w pańs. określony jest konstytucyjnie.
-to instytucjonalna część systemu politycznego.
-to organy, instytucje i organizacje polityczne.
Weto prezydenckie sejm odrzuca -3/5 w obecności co najmniej połowy posłów
Większość bezwzględna = ponad 50% [ np.7 mandatów to 50% = 3.5 osób czyli to 4 osoby ]
Większość zwykła = 50 + 1 głos [np.7 mandatów to 50%+1 głos=3,5 osoby +1= 4,5 czyli 5 osób]
wirylista osoba piastująca pewne funkcję w państwie z racji piastowanych przez siebie innych funkcji[Bierut był Prezydentem jednocześnie Kierował Rządem
Władza Sądownicza- SN, NSA,i Trybunały
Władza ustawod w RP -to Sejm i Senat, Rady powiat, Rady Gmin
Władza wykonawcza należy -do Prezydenta i RM, Wojewoda, Zarząd powiatu ,zarząd Gminy
Wniosek o pociągnięcie RM do odpowiedzialności -może złożyć-Prezydent , grupa 115 posłów, komisje
Wniosek o uchwalenie ustawy Budżetj wnosi -RM
Wniosek o odwołanie RM - może grupa 69 posłów
Wnioski do TK mogą składać-P.- Marszałek Sejmu I Senatu-Premier-Posłowie(Min.50).-Senatorowie (Min 30)-Pierwszy Prezes SN-Prezes NSA-Prokurator Generalny-Prezes NIK-RPO
Wojewoda -jest teren. Org. adm. Zespol. Rzadowej
- wydaje rozporządzenia porządkowe i Zarządzenia
-nie może mieć mandatu Posła ani Senatora
Wojewode -powołuje Premier
Wotum nieufności dla rządu -jest konstruktywne Wyraża Sejm w drodze Uchwały[wniosek 46 posłów
Wotum nieufności dla Suchockiej Solidarnośc do Sejmu zgłosiła większością 1 głosu
Wotum Nieufn wobec ministra-jest niekonstruktywne
Wotum zaufania dla RM -występuje o Prezes RM
Wotum zaufania dla RM-jak SEJM nie uchwali to prezydent MUSI SKRÓCIĆ KADENCJĘ SEJMU
Wstep do konstytucji- jest jej nieodłączną częścią
Wybory do sejmu 89 -lista kraj.65%-- opozycja35%
Wybory -Sejmu i Senatu 91 -1. wolne, demokrat
Wybory do sejmu 1991- weszło 29 komitetów wybor
Wybory do Sejmu 93-6 ugrup przekroczyło próg wyb
Wybory burmistrzów, wójtów- bezpośrednie
Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent
Wybory do Sejmu -na zasadzie proporcjonalności
WYBORY DO SEJMU Okręgi wyborcze -o.w są od 7-19 mandat /jest 41 okregów/
Wybory do Sejmu Ustawodawczego -19.01.1947 były powszechne -równe,- tajne -proporcjonalne- w oparciu o większościowe prawo wyborcze/ Wygrał blok SD Sejm obradował sesjami
Wybory do Senatu I kadencji Kom.Obywat.Solidarności-99 mandatów Senator niezależny1
Wybory do Senatu-jest 40 okregów wyborczych 2,3 lub 4 mandatowych /wymagane 3.t. podpisów/komitet zgłasza kandydatów nie więcej niż jest mandatów
Wybory do Senatu-w syst. większości względnej
Wybory na Prezydenta 1989r- wybierało ZN
Wybory na Prezydenta -pierwsze wolne 1990
Wybory na prezydenta -90r[ 6 kandyd. 2 tury] -95r[17 kandyd.2 tury] //-00r[13 kandyd,1 tura Kwasniewski] -05r[14 kandyd.2 tury Kaczyński]
-,2010r[10 kandyd,2 tury frekw,54,94%]
Wybory samorządowe były od -1990 co 4 lata
Wykładni prawa-dokonuje SN
Wybory parlamentarne w III RP - w 91,93 97,2001,
Wyniki WYBORY parlamentarne
-1993-1997-2001-[6 ugrupowan]
-2005-[7 ugrupowań] Sejm Pis-155, Po -133. Samoobrona -56 ,SLD-55 ,LPR-34, PSL-25 Mniejszośc-2 //-2007 -[5 ugrupowan]Sejm PO-209,Pis-166, LID-53[koalicja SLD.SdPR,UP.UD],PSL-31 Mniejszość-1 / Senat Po-60, Pis 39.Niezależny -1 frekwencjsa 53,88%
Zarządzenie-to akt prawa nie obowiązujący powszechnie wydany przez organ jednoosobowy, np. Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów i ministrów oraz sędziów czy kierowników urzędów
Zasada decentralizacji władzy publiczn.-org,władzy przekazują zadania do realizacji strukturom niższym pozostawiając im względną swobodę realizacji
Zasady ustrojowe wym.sprawiedliwości
-Zasada niezależności sądów i niezawisłości sędziów
-Instytucjonalności/-Jednolitości sądów
-udziału obywateli w sprawowaniu sprawiedliwości
Zasada pluralizmu-swoboda zrzeszania się obyw. [ograniczenia art.,13 dot partii faszystowskich itp.]
Zas. sprawiedliwości społ- można.domniemywać
Zasada proporcjonalności- sprzyja systemowi rozbicia wielopartyjnego
Zasada suwerenności -suwerenem jest naród
zasada demokrat.panstwa prawa -wprow. do K-89
Zasada ustroju terytorialnego-Jesteśmy państwem unitarnym[jednolitym]
Zasady ustroju polityczn. PRL
-1-ludowładztwa.2-przewodniej roli partii
3-suwerenności ludu pracującego miast i wsi
.4-sojuszu ludu robot- Chłop.//5-jednolitości władzy 6-parlamentarno -komitetowa./7-ogólnospoł. własności środków produkcji 8-gosp. centralnie planowanej //9-rozdziału kościoła od państawa//10-przyjażni z ZSSR
Zasada pośredniości- naród sprawuje władze poprzez swoich przedstawicieli
Zasada menteskjuszowskiego trójpodziału władzy- wł ustawod,/wykonawcza,/sądownicza
Zasady wyb. do S i S-są korzystne dla ugr. dużych
Zasady wymiaru sprawiedliwości-1-Niezależność sądów i niezawisłość sędziów.2-Instytucjonalność.[gwarancja dwuinstancyjności]3-Udział ob. w sprawowaniu sprawiedliwości.4-Jednolitość sądów[wszys S.orzekają w imieniu RP]
Zgłaszanie kandydatów i list wyborczych do Sejmu -prawo takie mają tylko te komitety które mają swoje listy wyborcze w ponad połowie okr.wyborcz.
Zgłoszenie na Senatora - poparcie 3.000 głosów
Zgłoszenie Partii- wymagane-Statut i podpisy1 t. ob
Zgodnośc zachowań org.państwowych z obowiąz.przepisami kontroluje TK
Zmiana nazwy na PRL-22.06.1952
Zmiana nazwy na RP -dokonano w konstytucji z 89
Zmiana nazwy na III Rzeczpospolita- 1.01.1990
Zmiany treści Konstytucji-projekt zmiany zgłasza 1/5 posłów - Senat lub Prezydent
Zmiany zasad ustroju politycznego 1989-suwerennoś,gospodarka rynkowa, pluralizm
ZN - może postawic Prezyd.przed TS większością 2/3 głosów na wniosek 140 członków
-może uznać Prezydenta za niezdolnego do sprawow.urzedu ze wzgl.na stan zdrowia
ZN-NIE posiada kompetencji do uchwalania K.
Zsada sprawiedliwości społecznej- tzn.można domniemywać
ZSL -1949 Połączenie PSL i SL
Źródła prawa nie obowiązujące w P. - zarządzenie
Bieńkowska Ela [bezpart]-Minister Rozwoju Regionalnego
Błaszczak Mariusz - przew.Klubu Pis
Borowski Marek-przew.Koła Socjaldem.Polska
Borusewicz Bogdan[niezależny]-Marszałek Senatu
Dąbrowski Stanisław-I Prezes NS/Prezes T.Stanu
Dworak Jan - Prezes KRRITV
Fedan Jolanta[bezpart]-Min.pracy i Pol.Społecznej
Gardocki Lech Był I Prezesem NS [wymiana w 2010r]
Giersz Adam[bezpart]-Minister Sportu
Grabarczyk Cezary[PO]-Minister Infrastruktury
Grad Aleksander[PO]-Minister Skarbu
Hall Katarzyna [bezpart]-MEN
Hauser Roman prezes NSA
Jaworski Jan -był przewodniczącym PKW [wybory prezydenckie 2010]
Kierkowska Ewa[ PSL]-wice.Sejmu
Klich Bogdan[PO]-MON
Kluzik -Rostkowska J-przew Klubu PJN
Kopacz Ewa{PO]-Minister Zdrowia
Kraszewski Andrzej[bezpart]-Min.Środowiska
Kuchciński Marek[Pis] wice.Sejmu
Kudycka Barbara[PO]-Min.Nauki i Szkol.Wyzszego
Kwiatkowski Krzysztof[PO]-Minister Sprawiedliwości
Lis Bogdan-przew Koła SD
Miller Jerzy[bezpart]-Minister MSWiA
Napieralski Grzegorz -przew.Klubu SLD
Niesiołowski Stefan [PO]-wiece. Sejmu
Pawlak Waldemar[PSL]-wiceRM.Minister Gospodarki
Romaszewski Zbigniew[Pis]-wice.Senatu
Rostowski Jacek[PO]-Minister Finansów
Sawicki Marek[PSL]-Minister Rolnictwa
Schetyna Grzegorz[PO]-Marszałek Sejmu
Sikorski Radek[PO]-Minister Spraw zagr.
Tomczykiewicz Tomasz- przew Klubu PO
Trzciński Jan -Prezes NSA
Wenderlich Jerzy[SLD]-wice .Sejmu
Zdrojewski Bogdan[PO]-Min.Kultury i Dziedz.Narodowegp
Zdziemnicki Bogdan był Prezesem TK -do 02.12.2010 /od 03.12.2010 jest Rzepliński Andrzej
Żelichowski Stanisław-przew. Klubu PSL
Żiółkowski Marek[Pis]-wice.Senatu