SCHEDUŁA OBSERWACJI PRACY

NAUCZYCIELA KLAS I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ^∗

30. Proszę przeczytać uważnie instrukcję

Arkusz zawiera 25 par PRZECIWSTAWNYCH STWIERDZEŃ odnoszących się do zachowań nauczyciela w procesie edukacyjnym. W każdej parze, między dwoma stwierdzeniami umieszczona jest pięciopunktowa skala. Proszę ocenić, KTÓRE ZACHOWANIE PRZEWAŻA w stylu pracy nauczyciela poprzez zakreślenie miejsca na skali krzyżykiem.

Przykładowo:

Jeżeli nauczyciel NAJCZĘŚCIEJ (PRAWIE ZAWSZE) doceniał pytania uczniów, X należy wpisać jak najbliżej tego stwierdzenia:

X

Jeżeli nauczyciel RZADKO (NIEKIEDY) doceniał pytania uczniów, X należy wpisać:

X

Jeśli NIE ZAUWAŻONO OKREŚLONYCH ZACHOWAŃ, X wpisujemy:

X

Jeżeli RZADKO (NIEKIEDY) ignorował lub krytykował uczniów, X powinien być zaznaczony w drugiej kratce od prawej strony:

X

Jeżeli nauczyciel NAJCZĘŚCIEJ (PRAWIE ZAWSZE) ignorował lub krytykował uczniów, X powinien być zaznaczony jak najbliżej stwierdzenia:

X

W KOMENTARZU proszę wpisać przykładowe zachowania, które uzasadniają ocenę zachowania nauczyciela.

Atmosfera
Nauczyciel docenia (nagradza) pytania uczniów		Nauczyciel ignoruje lub krytykuje uczniów
Sprawia, że zadania są pasjonujące dla uczniów (wywołują ich szczególne zaciekawienie)		Prowadzi zajęcia nudne, monotonne
Daje uczniom swobodę w zachowaniu i wyrażaniu się		Dyscyplinuje uczniów
Zapewnia klimat bezpieczeństwa (oparty o zaufanie i minimalizację lęku)		Wprowadza lęk, wyśmiewa, krytykuje
Angażuje do współdziałania, współpracy		Pobudza do rywalizacji, wyścigu, porównywania
KOMENTARZ (przykładowe zachowania nauczyciela):

B. Treści, zadania, sposoby realizacji
Nauczyciel korzysta z różnorodnych, innych niż standardowe materiałów do pracy		Nauczyciel korzysta tylko z kart pracy, podręczników
Stawia oryginalne pytania, zadania. Stosuje prowokacje myślowe		Przejawia sztywność w myśleniu i działaniu
Zapewnia czas dla pojawienia się pomysłów (zostawia uczniom czas na osobistą refleksję)		Przyspiesza, niecierpliwi się, wyznacza sztywne ramy czasowe
Zachęca do niezależnego myślenia, oryginalności, włącza osobistą wiedzę i doświadczenie dzieci		Narzuca dzieciom własne rozwiązania, wymaga jednego poprawnego, standardowego rozwiązania
Pozwala dzieciom na wybór problemów do omówienia		Unika podejmowania zagadnień zgłaszanych przez dzieci
KOMENTARZ (przykładowe zachowania nauczyciela):

C. Wspieranie podmiotowej aktywności i indywidualnej twórczości, wzmacnianie samooceny ucznia
Uczy dzieci doceniania i szacunku dla własnych dzieł, czy wytworów		Nie docenia wartości pracy uczniów, nie eksponuje wytworów
Zachęca do odwagi w podejmowaniu i rozwiązywaniu trudnych zadań		Zniechęca do podejmowania działań, mnoży trudności, problemy
Aktywizuje poznawanie świata przez dzieci różnymi zmysłami		Ogranicza poznawanie świata do jednego sposobu
Zachęca uczniów do samodzielności		Wyręcza uczniów
Spostrzega dobre strony ucznia, daje dowody akceptacji i szacunku		Akcentuje wady dzieci
KOMENTARZ (przykładowe zachowania nauczyciela):

Myślenie krytyczne
Podkreśla związki pomiędzy treściami		Przekazuje wiedzę chaotycznie, niespójnie, niezrozumiale
Prezentuje wiedzę i argumenty z różnych punktów widzenia		Bezkrytycznie przekazuje wiedzę z podręcznika, wymaga kopiowania wiadomości, (np. jedyna poprawna odpowiedź)
Zachęca uczniów do dalszych poszukiwań badawczych, mobilizuje do dociekliwości		Hamuje aktywność badawczą dzieci
Stwarza uczniom czas dla własnych, krytycznych refleksji, hipotez wyjaśniających		Wyraża zdenerwowanie, gdy napotka na krytykę na odmienne zdanie, opór
Wyzwala wrażliwość uczniów na problemy, wady, braki, niedobory wiedzy, wskazuje na jeszcze nie poznane obszary		Ukazuje, że wiedza jest zamknięta, bezdyskusyjna, nie zauważa wad prezentowanych rozwiązań,
KOMENTARZ (przykładowe zachowania nauczyciela):

Sposoby kontroli pracy
Stosuje wiele różnorodnych form kontroli i oceny uczniów		Stosuje jedną, tę samą formę kontroli
Szanuje indywidualność i oryginalność uczniów		Krytykuje przejawy indywidualizmu dzieci, zachęca do naśladownictwa i konformizmu
Stwarza okazję do samooceny		Nie uczy dzieci samooceny
Przyznaje dziecku prawo do uczenia się na błędach		Ośmiesza dzieci, wytyka ich błędy, krytykuje
Narzuca gotowe kryteria oceny poprawności rozwiązań		Wspólnie z dziećmi ustala kryteria oceny
KOMENTARZ (przykładowe zachowania nauczyciela):

6. Ogólna refleksja na temat zajęć

1. Zaznacz „X”, jak oceniasz zaangażowanie nauczyciela w zajęcia:

pasja - bardzo duże zaangażowanie	Duże zaangażowanie	średnie zaangażowanie	małe zaangażowanie	wyraźny brak zaangażowania, znudzenie

2. Zaznacz „X”, jak oceniasz zainteresowanie nauczyciela treściami przekazywanymi w czasie zajęć:

pasja - bardzo duże zainteresowanie	Duże zainteresowanie	średnie zainteresowanie	małe zainteresowanie	wyraźny brak zaangażowania, znudzenie

3. Określ poprzez podstawienie „X”, jaka część zajęć ma logiczną strukturę:

Całość zajęć	Większa część zajęć	Tylko wybrane części zajęć	Bardzo niewiele fragmentów zajęć	Zajęcia są w całości chaotyczne

4. Wypisz mocne strony i słabe strony zajęć

mocne strony zajęć	słabe strony zajęć

^∗ Materiały stanowią własność dr hab. I. Adamek, prof. AP; dr hab. J. Bałachowicz, prof. APS; dr I. Czai-Chudyby; dr T. Kłosińskiej; dr E. Marek;

dr S. Włoch i dr E. Żmijewskiej.

18

---