Temat pracy: „Harmonogram przygotowania ustawy podatkowej”.

2009 r.

Podstawowe zasady tworzenia ustaw zawarte zostały w „Konstytucji RP”. Aby dana ustawa została uchwalona, jej projektodawca musi wnieść „do laski marszałkowskiej”, inicjatywę ustawodawczą czyli projekt ustawy wraz z wnioskiem o jej rozpatrzenie przez izbę.

Zgodnie z art. 188 Konstytucji inicjatywa ustawodawcza przysługuje:

• Posłom

• Komisje Sejmowe

• Grupa co najmniej 15 posłów

• Posłom(co najmniej 1/5 składu tj. 92 posłów) przysługuje również inicjatywa w zakresie zmiany Konstytucji

• Senatowi

• Postępowanie w sprawie inicjatywy senackiej rozpoczyna się na podstawie wniosku komisji senackiej lub decyzji co najmniej 10 senatorów

• Senatowi przysługuje również inicjatywa zmiany konstytucji

• Prezydentowi

• Polega na wniesieniu do Sejmu ustawy wraz z uzasadnieniem przez Prezydenta RP pomimo przyznania takiego prawa

• Prezydentowi RP przysługuje również inicjatywa w zakresie zmiany Konstytucji

• Radzie Ministrów

• Przysługuje ona całej Radzie Ministrów, a nie poszczególnym ministrom czy Prezesowi Rady Ministrów

• Ludowi

• Polega na złożeniu projektu ustawy przez grupę co najmniej 100.000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu (czynne prawo wyborcze)

• Prawo ustawodawczej inicjatywy obywatelskiej nie może dotyczyć spraw, które zostały zastrzeżone do wyłącznej inicjatywy innych organów, a zatem spraw budżetowych(zastrzeżonych do wyłącznej inicjatywy Rady Ministrów) oraz zmiany Konstytucji(inicjatywa zastrzeżona dla posłów, Senatu oraz Prezydenta RP)

W Sejmie postępowanie z wniesionym projektem określone są przez Konstytucję RP i Regulamin Sejmu RP.

Projekt ustawy składa się w formie pisemnej na ręce Marszałka Sejmu. Wnosząc projekt wnioskodawca wskazuje swojego przedstawiciela upoważnionego do reprezentowania go w pracach nad tym projektem.

Tworzenie ustawy przebiega w kilku fazach:

• Faza pierwsza: przygotowanie projektu ustawy i wykonanie inicjatywy ustawodawczej (inicjatywa ustawodawcza to kompetencja określonych podmiotów do przedłożenia uprawnionemu organowi-Sejmowi- projektu ustaw, co z kolei skutkuje obowiązkiem rozpatrzenia projektu przez ów organ w procedurze ustawodawczej)

Projekt ustawy składa się w formie pisemnej na ręce Marszałka Sejmu. Wnosząc projekt wnioskodawca wskazuje swojego przedstawiciela upoważnionego do reprezentowania go w pracach nad tym projektem.

• Faza druga: postępowanie z projektem ustaw w Sejmie.

Sejm :

- rozpatruje projekt ustawy w 3 czytaniach a do drugiego czytania wnioskodawca ma

prawo wycofać projekt. Pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu właściwej komisji. Po zakończeniu pierwszego czytania ustawy komisja wybiera sprawozdawcę, który przedstawia uzgodnione stanowisko komisji w sprawie danej inicjatywy na posiedzeniu plenarnym izby (posiedzenie sejmu). Rozpoczyna się procedura drugiego czytania, która obejmuje możliwość zgłaszania przez posłów, Radę Ministrów lub wnioskodawców dodatkowych poprawek do przedstawionego sprawozdania. Jeżeli w trakcie drugiego czytania zgłoszone zostaną poprawki i wnioski, co do których wcześniej komisja nie zajęła stanowiska, projekt zostaje ponownie przekazany do tej komisji w celu rozpatrzenia nowych propozycji. Komisja ocenia zgłoszone w czasie drugiego czytania projektu propozycje i wnioski przy udziale ich autorów oraz opracowuje tak zwane dodatkowe sprawozdanie.

Poseł sprawozdawca referuje stanowisko komisji na posiedzeniu plenarnym, po czym Sejm przystępuje do głosowania. Jest to tak zwane trzecie czytanie projektu ustawy.

Izba głosuje nad każdym zgłoszonym wnioskiem, odrzucając go bądź przyjmując. Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów (więcej głosów jest za niż przeciw) w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów(130 posłów). Kolejność głosowania jest następująca:

- głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie projektu w całości (jeśli taki wniosek został postawiony),

- głosowanie nad poprawkami do poszczególnych artykułów, przy czym w pierwszej kolejności głosuje się nad poprawkami, których przyjęcie lub odrzucenie rozstrzyga o innych poprawkach,

- głosowanie nad projektem w całości, w brzmieniu zaproponowanym przez komisje ze zmianami wynikającymi z przegłosowanych poprawek

- uchwala ustawę większością głosów chyba, że konstytucja przewiduje inną większość w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów( czyli co najmniej 230 posłów-bo mamy ich 460)

- uchwala przez Sejm uchwała zostaje przekazana Senatowi

• Faza trzecia: postępowanie w Senacie w sprawie ustawy uchwalonej przez Sejm

Tryb postępowania z ustawą w Senacie, podobnie jak w Sejmie, określa Konstytucja RP oraz Regulamin Senatu RP. Uchwalona przez Sejm ustawa przesyłana jest do właściwej komisji senackiej (jednej lub kilku), która w terminie nie dłuższym niż 18 dni opracowuje swoje stanowisko i przedstawia je na forum Senatu jako sprawozdanie. Następnie ustawa jest przedmiotem obrad Senatu.

Senat ma trzy możliwości decydowania o kształcie ustawy, od jego wyboru zależy dalszy los tego aktu prawnego:

1. Senat może odrzucić ustawę w całości; wtedy ustawa jest przekazywana

Sejmowi z zaznaczeniem, iż Senat nie wyraża zgody na daną ustawę.

2. Senat może przyjąć ustawę bez zmian; wtedy marszałek Sejmu przekazuje

ustawę prezydentowi do podpisu.

3. Senat może wnieść poprawki do ustawy; wtedy ustawa ponownie trafia do

Sejmu, by ten rozpatrzył poprawki wniesione przez Senat.

Decyzje Senatu, które polegają na wprowadzeniu do ustawy poprawek lub jej odrzuceniu w całości nie są jednak ostateczne, ponieważ musi do nich ustosunkować się Sejm.

Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie ustosunkuje się do niej, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm.

• Faza czwarta: postępowanie w Sejmie w sprawie rozpatrzenia poprawek Senatu lub

decyzji Senatu o odrzuceniu ustawy - Sejm może je bowiem odrzucić bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej ½ ustawowej liczby posłów

• Faza piąta: postępowanie w Sejmie w sprawie ponownego rozpatrzenia ustawy w wyniku wniosku Prezydenta(weto). Po zakończeniu postępowania nad ustawą w parlamencie Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi RP, który powinien podpisać ją w ciągu 21 dni od dnia jej przedstawienia. Jeżeli Prezydent nie skorzysta z alternatywnych możliwości tzn.:

1. z wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucja RP, lub

2. przekazania ustawy Sejmowi z umotywowanym wnioskiem o ponowne rozpatrzenie(weto).

Prezydent musi ją podpisać ustawę i zarządzić jej ogłoszenie w:

1. w pierwszy przypadku - gdy Trybunał Konstytucyjny uzna ją za zgodną z Konstytucją

2. w drugim zaś - gdy Sejm ponownie ją uchwali większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów( zobaczyć czy da się podać liczbowo)

Gdy Już ustawa przejdzie wszystkie fazy jest przekazywana Prezydentowi w celu jej podpisania

• Faza szósta: podpisanie ustawy przez Prezydenta i zarządzenie jej ogłodzenia w „Dzienniku Ustaw”.

Warunkiem wejścia w życie aktów normatywnych jest ich ogłoszenie(promulgacja). Akty te ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej. Akt prawny ogłoszony w Dzienniku Ustaw zaczyna obowiązywać w dniu wejścia w życie tego aktu po upływie 14 dni od dnia jej publikacji chyba że ustawa sama określa termin jej wejścia w życie.

Informacje o tym, kiedy akt prawny wchodzi w życie zawiera ostatni przepis danego aktu tzw. przepis o wejściu w życie. Okres od ogłoszenia aktu prawnego do dnia wejścia w życie tego aktu to vacatio legis. Okres ten pozwala na przygotowanie się do nowego prawa. Niestety bardzo często ustawodawca nie przewiduje vacatio legis. W takiej sytuacji przepis o wejściu w życie informuje, iż dany akt prawny wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Proces ustawodawczy przewiduje konieczność wystąpienia trzech początkowych faz oraz szóstej, dlatego też, należy uznać, że każdy proces ustawodawczy musi składać się z co najmniej 4 faz.

2

---