KOŚCIÓŁ ROMAŃSKI W TUMIE (KOLEGIATA)

Kościół pod wezwaniem Marii Panny i św. Aleksego w Tumie (województwo łódzkie) to trójnawowa, orientowana bazylika z dwiema absydami, umieszczonymi na końcach osi wzdłużnej. Od zachodu znajdują się dwie czworoboczne wieże, a od wschodu dwie baszty, przykryte stożkowym dachem.

Świątynia zbudowana jest z granitowej kostki, natomiast naroża wież i obramowania okien wykonane są z piaskowca. Dla ochrony cennego portalu, od północy dobudowano w roku 1569 kruchtę. Sam portal przedstawia Madonnę z dzieciątkiem i dwa anioły, umieszczony jest w półkolistym tympanonie. We wnętrzu budowli znajduje się ponadto płaskorzeźba przedstawiająca Chrystusa Pantokratora, do niedawna składająca się tylko z torsu. Głowa rzeźby została odnaleziona w 1995 roku. To dzieło sztuki wmurowane jest obecnie w południową ścianę prezbiterium. W roku 1952 odsłonięto w absydzie zachodniej polichromię przedstawiającą Chrystusa, św. Jana, Madonnę i postacie tetramorfów. Dzieło datowane jest na XII wiek i zostało wykonane przez nieznanego, wybitnego artystę średniowiecza.

Inne interesujące elementy wyposażenia archikolegiaty to portal gotycki z roku 1487, płyty nagrobne kanoników łęczyckich z XV wieku, płyta nagrobna z wizerunkiem rycerza, stalle gotyckie z XVI wieku, sklepienia, freski pochodzące z okresu gotyku i renesansu.

W nawach bocznych znajdują się galerie triforalne, a w nawie głównej po stronie zachodniej duża empora. Przeznaczona była prawdopodobnie dla przedstawiciela najwyższej władzy i jego świty. W roku 1995 odkryto też kamień z wyrytą postacią leżącego człowieka. Sugeruje się, że jest to przedstawienie i upamiętnienie przez kolegów robotnika, który zginął podczas budowy kościoła.

Legenda mówi, że w murach budowli przeprowadzano egzorcyzmy a złe moce, które zostały przepędzone odbiły swą rękę w jednym z kamieni w ścianie.

Romańska budowla, zbudowana z granitu, piaskowca i kamienia polnego, miała z założenia - prócz funkcji religijnych - charakter obronnej twierdzy.

---