autorski

PROGRAM NAUCZANIA

dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym

dla trzeciej klasy szkoły podstawowej

realizowany metodami innowacyjnymi

opracowany na potrzeby

Zespołu Szkół Specjalnych nr 3

w Rudzie Śląskiej

sporządzony w oparciu o PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH, GIMNAZJACH I ODDZIAŁACH PRZSPOSABIAJĄCYCH DO PRACY W ZASADNICZYCH SKOŁACH ZAWODOWYCH z dnia 26 lutego 2002r.

program opracowała:

mgr Gabriela Gajdzik

WSTĘP

Program powstał w oparciu o PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTALCENIA OGÓLNEGO UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM W SZKOŁACH, GIMNAZJACH O ODDZIAŁACH PRZYSPOSABIAJĄCYCH DO PRACY W ZASADNICZYCH SZKOŁACH ZAWODOWYCH z dnia 26 lutego 2002 r.

Program przeznaczony jest do realizacji w klasie trzeciej szkoły podstawowej dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym. Podaje ogólne założenia i kierunki oddziaływania dydaktyczno-wychowawczego skierowanego do zespołu uczniów będących w stanie opanować podstawowe techniki szkolne; czytanie, pisanie i liczenie na poziomie elementarnym.

Obszary tych oddziaływań to:

• Funkcjonowanie w środowisku

• Plastyka

• Technika

• Muzyka z rytmiką

• Wychowanie fizyczne

Przedmioty te stanowią spójną całość i powinny być realizowane w trakcie kształcenia zintegrowanego. Wybór tematyki zajęć oraz metod i form pracy-należy do nauczyciela dlatego do realizacji programu w tej klasie zaleca się organizowanie nauczania i wychowania z wykorzystaniem elementów metody harcerskiej oraz wybranych technik Freineta.

Nauczyciel ma prawo wyboru szczegółowych metod, form pracy i środków dydaktycznych , kierując się ich skutecznością, obowiązuje go jednak stosowanie zasad ortodydaktyki:

• gruntowna znajomość dziecka i przychodzenie mu z racjonalną, specjalistyczną pomocą;

• dostosowanie poczynań pedagogicznych do możliwości i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych;

• aktywny i świadomy udział dziecka w procesie nauczania-uczenia się;

• wszechstronna poglądowość i przykład;

• zintegrowane oddziaływanie ( spójność, korelacja wewnątrz- i międzyprzed -miotowa, współdziałanie specjalistów);

• trwałość osiągnięć, umiejętność korzystania z nich i dalsze ich doskonalenie;

W konsekwencji przyjętych założeń program określa sposób doboru i zakres treści nauczania, metody i formy pracy, dobór środków dydaktycznych oraz sposób jego realizacji.

CELE EDUKACYJNE

Głównym celem edukacji jest rozwijanie autonomii ucznia niepełnosprawnego, jego personalizacja oraz socjalizacja, a także - w ramach posiadanych przez niego realnych możliwości - wyposażenie w takie umiejętności i wiadomości aby :

• mógł porozumiewać się z otoczeniem w sposób werbalny

• zdobył maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych

• był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie sprawczości;

• mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm współżycia społecznego, zachowując przy tym prawo do swojej inności;

CELE POSZCZEGÓLNYCH OBSZARÓW ODDZIAŁYWANIA

FUNKCJONOWANIE W ŚRODOWISKU

• kształtowanie umiejętności samoobsługi,

• zdobywanie przez uczniów umiejętności i nawyków związanych z higieną i kulturą osobistą i estetyką otoczenia,

• wyrabianie umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach z zachowaniem i przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa,

• kształtowanie umiejętności współżycia w grupie i nawiązywania innych kontaktów społecznych,

• kształtowanie umiejętności i nawyków poprawnego zachowania się w miejscach publicznych

• przyswajanie przez ucznia wiedzy o tym , co sprzyja, a co zagraża zdrowiu,

• poznanie środowiska społecznego i przyrodniczego,

• kształtowanie umiejętności nadawania i odbioru informacji drogą werbalną

• kształtowanie umiejętności dokonywania - w toku działania - prostych operacji umysłowych, takich jak: porównywanie, klasyfikowanie, uogólnianie, odnajdywanie związków przyczynowo - skutkowych,

• poznanie elementarnych pojęć matematycznych, niezbędnych do funkcjonowania w środowisku

• nauczenie czytania i pisania na poziomie elementarnym w zakresie możliwym do osiągnięcia,

• kształtowanie czynnej postawy w zakresie organizacji czasu wolnego i kultury życia codziennego

PLASTYKA

• rozwijanie wyobraźni i aktywności twórczej

• kształtowanie umiejętności wyrażania swoich przeżyć i emocji za pomocą różnych środków wyrazu plastycznego,

• uwrażliwienie na piękno poprzez kontakt ze sztuką,

• przygotowanie do odbioru sztuki,

• rozwijanie uzdolnień plastycznych,

TECHNIKA

• rozwijanie sprawności manualnych.

• praktyczne zdobycie umiejętności wykonywania prostych czynności technicznych,

• zdobywanie umiejętności posługiwania się narzędziami,

• praktyczne poznanie technologii, materiałów, narzędzi i oprzyrządowania w dostępnym uczniowi zakresie,

MUZYKA Z RYTMIKĄ

• doskonalenie koordynacji słuchowo -wzrokowo -ruchowej,

• ćwiczenie słuchu fonematycznego, aparatu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego,

• ćwiczenie mowy biernej i czynnej,

• rozwijanie aktywności muzyczno - ruchowej,

• rozwijanie uzdolnień muzycznych,

• przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze w roli odbiorcy i wykonawcy,

WYCHOWANIE FIZYCZNE

• stymulowanie rozwoju

• opanowanie podstawowych czynności ruchowych,

• rozwijanie sprawności psychofizycznej,

• kształtowanie właściwych nawyków ruchowych,

• korekcja oraz kompensacja nieprawidłowości rozwojowych,

• hartowanie organizmu,

• utrwalanie podstawowych nawyków higienicznych, wdrażanie do dbałości o zdrowie, wykorzystanie nabytych umiejętności ruchowych w życiu codziennym,

TREŚCI EDUKACYJNE

Treści nauczania i wychowania uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym powinny być podporządkowane aktualnemu poziomowi rozwoju psychofizycznego ucznia, jego zainteresowaniom oraz umożliwiać jego wszechstronny rozwój. Zakres treści ulega poszerzeniu w miarę nabywania przez uczniów wiadomości, umiejętności i sprawności.

FUNKCJONOWANIE W ŚRODOWISKU

SAMOOBSŁUGA

• estetyczne nakrywanie do stołu i spożywanie posiłków,

• samodzielne przygotowanie prostych posiłków,

• systematyczne korzystanie z przyborów toaletowych, utrwalanie nawyków higienicznych- przestrzeganie zasady niekorzystania z przedmiotów osobistego użytku należących do innych osób,

• właściwy dobór odzieży do aktualnej pogody,

• zapinanie i rozpinanie różnych zapięć podczas ubierania i rozbierania się,

• używanie chusteczek do nosa,

• higiena jamy ustnej,

• pielęgnacja paznokci,

USPOŁECZNIENIE

• nazywanie części ciała w naturalnych sytuacjach,

• identyfikacja z własną płcią,

• role w najbliższej rodzinie - zajęcia i obowiązki domowe, wykonywane zawody, obchody świąt rodzinnych,

• znajomość własnego adresu,

• znajomość najbliższego otoczenia szkoły, nazwa, adres placówki,

• normy współżycia w grupie,

• współuczestnictwo w zabawie i pracy zespołowej,

• pory roku i zjawiska im towarzyszące,

• najpopularniejsze zwierzęta domowe i dzikie,

• najpopularniejsze rośliny,

• budowa człowieka, higiena,

• racjonalne odżywianie,

• korzystanie z usług medycznych, służących zachowaniu zdrowia,

• problemy związane z okresem dojrzewania,

• sklepy i punkty usługowe w najbliższej okolicy,

• wychowanie komunikacyjne,

• książka, radio, telewizja, kino, koncert,

• różne formy parateetralne,

• organizacja czasu wolnego,

KOMUNIKOWANIE SIĘ

SŁUCHANIE, MÓWIENIE, CZYTANIE I PISANIE JAKO UMIEJĘTNOŚĆ KOMUNIKOWANIA SIĘ

SŁUCHANIE

• rozumienie sensu słuchanych informacji,

• wyodrębnianie osób i zdarzeń w opowiadaniu nauczyciela oraz dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych między wydarzeniami,

• dokonywanie analizy i syntezy słuchowej według głosek i sylab,

MÓWIENIE

• poprawne wypowiadania głosek, sylab i prostych zdań,

• stosowanie poprawnych form fleksyjnych,

• określanie cech za pomocą przymiotników, przysłówków,

• poprawne używanie liczebników, spójników,

• wypowiadanie się zdaniami pojedynczymi i rozwiniętymi w celu porozumiewania się w środowisku bliższym i dalszym,

• przedstawianie się imieniem i nazwiskiem,

• wyrażanie uczuć i emocji,

• opowiadanie wydarzeń,

• zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi na pytania,

• występowanie ( mówienie) na uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych,

CZYTANIE

• odpoznawanie własnego imienia i nazwiska oraz imion i nazwisk kolegów w klasie,

• odpoznawanie wyrazów w zdaniach obrazkowych,

• czytanie liter, sylab, wyrazów, zdań oraz cyfr,

• dokonywanie analizy i syntezy wzrokowej według liter i sylab,

• umiejętność głośnego czytania,

PISANIE

• pisanie kolejnych liter po śladzie lub samodzielnie

• odwzorowywanie elementów literopodobnych,

• pisanie czytelne wielkości liter, cyfr,

• odwzorowywanie zdań,

• przepisywanie i samodzielne pisanie prostych wyrazów i zdań ,

• samodzielne pisania swego adresu,

ELEMENTARNE POJĘCIA MATEMATYCZNE

• rozumienie i praktyczne odróżnianie pojęć wielkości,

• rozumienie pojęć ilościowych,

• rozumienie pojęć przestrzennych

• rozumienie pojęć czasowych

• wyrabianie umiejętności odczytywania na zegarze

• rozwijanie znajomości wartości pieniędzy,

• wyrabianie umiejętności nazywania i rozpoznawania podstawowych figur geometrycznych ,

• kształtowanie praktycznej umiejętności stosowania formuły matematycznej,

• wyodrębnienie i tworzenie zbiorów jakościowych ( wg wielkości, koloru, kształtu

• wyodrębnienie i tworzenie zbiorów ilościowych)

PLASTYKA

MALOWANIE

• malowanie farbą plakatową,

• malowanie farbą klejową,

• malowanie akwarelą,

• malowanie pastą do zębów,

RYSOWANIE

• rysowanie ołówkiem,

• rysowanie kredkami ołówkowymi,

• rysowanie kredkami świecowymi,

• rysowanie kredą

• rysowanie mazakami

• rysowanie węglem

• rysowanie patykiem

• rysowanie świecą

MODELOWANIE Z ELEMENTAMI RZEŹBY

• modelowanie w plastelinie,

• modelowanie w różnych masach ciastowatych,

• modelowanie w śniegu

• modelowanie w materiale przyrodniczym,

TECHNIKA

CZYNNOŚCI MANIPULACYJNE

• gniecenie

• przesypywanie

• przelewanie

• nawlekanie

BUDOWANIE, KONSTRUOWANIE, MODELOWANIE:

• budowanie różnych układów według wzoru i samodzielnie,

• łączenie różnych materiałów poprzez klejenie, wtykanie, spinanie

LEPIENIE

• mieszanie, ugniatanie, uklepywanie mas,

• wypełnianie konturów masami

• oblepianie przedmiotów masami

• formowanie kulek, wałeczków,

NAWLEKANIE. PRZEWLEKANIE

• nawlekanie przedmiotów na drut, sznurek.

• Nawlekanie elementów z zachowaniem określonego rytmu kolorów, kształtów itp.

WYDZIERANIE

• darcie dowolne papieru

• wydzieranie wzdłuż narysowanych linii

• wydzieranie kształtów bez linii pomocniczych

CIĘCIE, WYCINANIE

• cięcie dowolne

• cięcie wzdłuż narysowanych linii

• cięcie bez linii pomocniczych

STEMPLOWANIE

• odbijanie śladów stempli

• stemplowanie dowolne

• stemplowanie według wzoru

• drukowanie

• inne techniki graficzno - drukarskie

PRZYRZĄDZANIE PROSTYCH POSIŁKÓW

• smarowanie za pomocą noża

• przygotowanie kanapek z różnych składników

• gotowanie wody

• umiejętność odkodowania piktogramu na opakowaniach

• przygotowanie surówek

• nakrywanie do stołu

• inne możliwe do wyuczenia czynności

PRACE PORZĄDKOWE W DOMU, MIESZKANIU

• wdrażanie do utrzymywania ładu i porządku w otoczeniu

• układanie rzeczy, przedmiotów w miejscach przeznaczenia

• zmywanie,

• zamiatanie

• inne prace domowe

OBSŁUGA URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH I AUDIOWIZUALNYCH

• korzystanie z różnych rodzajów oświetlenia

• umiejętność zamykania i otwierania zamków

• korzystanie z radia, telewizora, magnetofonu

MUZYKA Z RYTMIKĄ

KSZTAŁCENIE POCZUCIA RYTMU I METRUM

• rytmizacja krótkich tekstów piosenek

• rytmizowanie mowy

• uczestnictwo w zespołowych układach ruchowo - rytmicznych

TEMPO

• szybkie i wolne klaskanie, tupanie, stukanie w instrumenty perkusyjne

• realizowanie trzech rodzajów tempa w zabawach ruchowych, zagadkach słuchowych i innych

• wzbogacanie form realizacji zróżnicowanego tempa (bajki muzyczne, malowanie, ilustracje ruchowe, własne pomysły uczniów)

• realizowanie zróżnicowanego tempa w różnych formach tanecznych

DYNAMIKA

• głośne i ciche klaskanie, mówienie, stukanie w instrument

• różnicowanie i ilustrowanie trzech natężeń dźwięku

• prezentowanie uczniom nagrań muzyki mechanicznej

KSZTAŁCENIE SŁUCHU I UMIEJĘTNOŚCI SŁUCHANIA MUZYKI

• słuchanie i samodzielne wytwarzanie dźwięków akustycznych

• inscenizowanie ruchem tekstów piosenek

• odgadywanie zagadek słuchowo - ruchowych

• rozpoznawanie piosenek po melodii

• rozwijanie wrażliwości emocjonalnej poprzez prezentację utworów o zróżnicowanym nastroju, charakterze

• nauka bezpiecznego, prawidłowego obsługiwania sprzętu radiowo - telewizyjnego

• uczestnictwo w koncertach szkolnych

ĆWICZENIA GŁOSOWE I ŚPIEW

• zabawy dźwiękonaśladowcze i zagadki słuchowo - ruchowe

• wydłużenie fazy wydechowej

• tworzenie sylab i wyrazów na podstawie poznanych samogłosek

• śpiewanie na sylabach la, lo, lu li, le

• prezentowanie repertuaru na uroczystościach

• śpiewanie ulubionych, najpopularniejszych piosenek

• udział w uroczystościach szkolnych, konkursach i festiwalach

MUZYKOWANIE

• gra na instrumentach perkusyjnych

• rozpoznawanie instrumentów perkusyjnych

• odtwarzanie rytmu według wzoru nauczyciela

FORMY TANECZNE

• inscenizacja ruchu w parach

• cwałowanie w kole wiązanym po obwodzie koła

• własne improwizacje ruchowe uczniów

• udział w imprezach towarzyskich, młodzieżowych, zabawach

WYCHOWANIE FIZYCZNE

ZABAWY I GRY RUCHOWE

• gry i zabawy z wykorzystaniem różnych przyrządów

• z pełzaniem i ślizgami

• z czworakowaniem

• orientacyjno - porządkowe

• ze śpiewem przy muzyce

• z elementami równowagi

• z dźwiganiem i mocowaniem

• bieżne

• kopne

• rzutne

• z podbijaniem

• skoczne

• w terenie

GIMNASTYKA

• ćwiczenia porządkowe

• ćwiczenia kształtujące

• ćwiczenia równoważne

• gimnastyka korekcyjna

OBUDOWA DYDAKTYCZNA

ZALECANE METODY PRACY:

Do realizacji programu zaleca się wykorzystanie wybranych elementów metody harcerskiej i wybranych elementów technik Freineta. Ich zadaniem jest pogłębienie nauczania i wychowania w ramach istniejącego porządku szkolnego w ścisłym związku między środowiskiem życia dziecka i procesem edukacji.

Elementy metody harcerskiej i wybrane techniki Freineta zajmują tylko część godzin lekcyjnych, gdzie ich użycie wydaje się specjalnie celowym . Tylko wówczas gdy widoczne jest, że w danym momencie ośrodka pracy któryś z elementów wybranych metod wyraźnie przyspieszy, pogłębi lub utrwali proces uczenia się i wychowania.

Wybrane elementy metody harcerskiej:

• nauka przez zabawę

• system gromadkowy

• sprawności szkolne

Wybrane elementy technik Freineta:

• doświadczenia poszukujące i obserwacja jako podstawa pracy uczniów

• planowanie pracy indywidualnej i zbiorowej pod kierunkiem i z pomocą nauczyciela

• różnorodne formy ekspresji artystycznej i technicznej

• naturalny samorząd klasowy

NAUKA PRZEZ ZABAWĘ

Zabawa jako element nauczania ma mieć na celu nie tylko wzmacnianie czynności szkolnych przez odwołanie się do zainteresowań, lecz także cele specjalne ; utrwalanie materiału nauczania, a w pewnej mierze także wprowadzenie w nowy materiał.

SYSTEM GROMADKOWY

Gromadki należy uznać za specjalną odmianę grupy szkolnej. Jest to czynnik stały i bardzo wszechstronny. Obejmuje swym zasięgiem trzy dziedziny życia szkolnego:

• organizacyjną

• dydaktyczną

• wychowawczą

SPRAWNOŚCI SZKOLNE

Zadaniem sprawności w kształceniu zintegrowanym jest utrwalenie wyników nauczania na tych odcinkach które tego utrwalenia specjalnie potrzebują. Są to umiejętności niezbędne dla każdego ucznia takie jak: czytanie, pisanie, liczenie itp.

DOŚWIADCZENIA POSZUKUJĄCE I OBSERWACJA

W miarę możliwości samodzielna praca ucznia do ukierunkowania której stosuje się Karty Pracy opracowane przez nauczyciela zgodnie z założeniami programowymi oraz możliwościami poszczególnych uczniów.

PLANOWANIE PRACY INDYWIDUALNEJ I ZBIOROWEJ

Punktem wyjścia podczas planowania pracy wychowawczo - dydaktycznej indywidualnej i zbiorowej pod kierunkiem nauczyciela jest wszystko co budzi zainteresowania uczniów i wspomaga funkcjonowanie ucznia w najbliższym środowisku społecznym i przyrodniczym samodzielne oraz grupowe.

Kontrola i ocena na zasadzie fiszek prowadzących i korektywnych ma duże wartości dydaktyczne i wychowawcze. Każdy uczeń pracuje wg swoich sił, w czasie który mu najbardziej odpowiada. Uczy się krytycznie oceniać własną pracę i swoje błędy.

RÓZNORODNE FORMY EKSPRESJI ARTYSTYCZNEJ I TECHNICZNEJ

Pełnią rolę psychoterapeutyczną i reedukacyjną w przypadkach napięć psychicznych. Są to: inscenizacje, teatrzyki kukiełkowe, drama, swobodna ekspresja słowna, plastyczna, muzyczna i ruchowa.

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE OPARTE NA ROZUMNEJ SAMORZĄDNOŚCI

Gazetka o charakterze wychowawczym z rubrykami:

• Krytykuje

• Gratulujemy

• Życzymy sobie

Wspomaga wzajemne poznawanie siebie, swoich możliwości, krytycyzm wobec własnej osoby, dążenie do samodoskonalenia, możliwość podejmowania decyzji i przewidywania jej skutków.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE

W sytuacji braku na rynku ćwiczeń i podręczników szkolnych przeznaczonych dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym dla celów realizacji programu można wykorzystać częściowo książki dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim jak również ZESTAW POMOCY DYDAKTYCZNYCH dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym którego autorką jest Anna Polkowska - Zeszyty ćwiczeń i KARTY PRACY oraz pomoce dydaktyczne „ Od obrazka do słowa”

Podręczniki:

• „Moja książka” - podręcznik języka polskiego dla klasy I Krystyny Łubkowskiej i Stefani Kirejczykowej

• „ Moja książka” - ćwiczenia dla klasy I Krystyny Łubkowskiej i Stefani Kirejczykowej

• „ Ćwiczenia rewalidacyjne dla klasy pierwszej” Anny Polak

• „ Matematyka dla klasy I” Heleny Siwek i Janiny Wyczesany

• „Klasa druga pracuje” ćwiczenia dla klasy drugiej Krystyny Łubkowskiej, Stefani Kirejczykowej i Dobrochny Zakrzewskiej

• „ Matematyka dla klasy II” Heleny Siwek i Janiny Wyczesany

• „ Ćwiczenia rewalidacyjne dla klasy II” Anny Kosińskiej

W klasie prowadzonej elementami freinetowskimi nie rezygnuje się również z innych książek jako źródła wiedzy dziecka. Książki i czasopisma usystematyzowane w segregatorach tematycznych stanowią bogatą kartotekę materiałów źródłowych. Są to książki beletrystyczne, gazety, broszury, przewodniki , materiały audiowizualne, materiały konstrukcyjne, filmy zbiory przedmiotów itp.

Poza tym nauczyciel samodzielnie wykonuje część pomocy bądź korzysta ze współpracy z nauczycielem techniki i uczniami starszych klas - w zależności od potrzeb

.Przy doborze pomocy dydaktycznych należy uwzględnić przede wszystkim:

• możliwości i potrzeby ucznia

• warunki środowiskowe

• treści programowe

• bazę dydaktyczną placówki

WARUNKI WDROŻENIA PROGRAMU

Wdrożenie programu wymaga stworzenia określonych warunków lokalowych. Aktywna koncepcja pedagogiczna C. Freineta wymaga specyficznej przestrzeni edukacyjnej. Klasa powinna mieć charakter pracowni gdzie funkcjonują „kąciki - pracownie”, umożliwiające rozwijanie zainteresowań samodzielną pracą według indywidualnych planów pracy.

Poza miejscem edukacji w klasie jest też teatr, muzeum, miasto, park, las itp. - są one źródłem wielu dalszych działań na zajęciach.

Wskazane jest wręcz organizowanie działań edukacyjnych w naturalnym środowisku.

W organizacji edukacji istnieje też twórczość w działaniu.

Warto wspomnieć o planowaniu pracy:

• plan pracy ogólnej ustala się na tydzień

• plan pracy indywidualnej przewiduje się również na tydzień

Zintegrowany plan edukacji ( rozkład nauczania) składa się z następujących po sobie bloków tematycznych. Do każdego bloku nauczyciel planuje cele, jakie pragnie osiągnąć, czyli przewiduje w jakie wiadomości i umiejętności wyposaży uczniów oraz jakie postawy zamierza w nich kształtować. Następnie wybiera zadania służące edukacji: językowej, matematycznej, społeczno - przyrodniczej, plastycznej, technicznej, muzycznej, ruchowej. Uwzględnia tez zagadnienia wychowawcze. Tematyka bloków zależy od potrzeb i zainteresowań dzieci oraz ich możliwości rozwojowych. Poświęcone są rodzinie, klasie szkolnej, grupie rówieśniczej, przyrodzie, najbliższej okolicy, kalendarzowi szkolnemu, wycieczkom, zdarzeniom z życia dzieci.

Następnym etapem planowania jest projektowanie scenariusza dnia aktywności gdzie nauczyciel powinien uwzględnić:

• jak najwięcej form aktywności

• przeplatać aktywność intelektualną aktywnością ruchową i artystyczną

• zaplanować przerwy

• zadbać o odpowiedni wystrój sali - adekwatny do tematyki bloku

• włączyć dzieci do planowania.

Zwykle w poniedziałki rano i w piątki po zakończeniu zajęć odbywa się „ Krąg Rady”, trwa swoista ewaluacja wykonywanych działań: „ O co jestem bogatszy?”; „ Czego nowego się nauczyłem?”

O klimacie klasy decyduje zwykły klasowy kontakt, opracowany przez cały zespół. Wyznacza on reguły pracy, aktywności, funkcję, kompetencje. Jest opracowany demokratycznie. Klasa jest społecznością w której każdy ma swoje prawa i obowiązki.

Ważną rolę odgrywa tu element metody harcerskiej tzn. uczynność i

nastawienie dzieci na ciągłą gotowość spieszenia z pomocą tam, gdzie pomoc wydaje się potrzebna

Edukacja odbywa się w środowisku , w którym dziecko żyje, a więc źródłem ofert edukacyjnych jest zarówno dom rodzinny, szkoła jak również grupa rówieśnicza. Dziecko korzystając z tych ofert, poprzez aktywność własną, nabywa różnorodne kompetencje, rozwija się.

Różnorodność ofert edukacyjnych uczy dziecko tolerancji, akceptowania również siebie, sprawiedliwości, przyjaźni, współpracy, odnajdywania swojego miejsca w świecie.

Program nie stawia żadnych ograniczeń w stosunku do dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym, jednak powodzenie realizacji nowego systemu edukacyjnego nie zależy tylko od nauczyciela, ale przede wszystkim od organizacji środowiska edukacyjnego i w dużej mierze bazy materialnej.

EWALUACJA

Program zawiera podstawowe wskazania dla zespołu uczniów klasy trzeciej w której organizowanie nauczania i wychowania w głównej mierze oparte będzie na elementach metody harcerskiej i wybranych technikach Freineta.

Głównym źródłem oceny będzie PROFIL FUNKCJONOWANIA UCZNIA w którym wychowawca odnotuje swoje spostrzeżenia dotyczące wiadomości i umiejętności dziecka. Będą one podstawą planowania zadań edukacyjnych, dokumentacją postępów ucznia., obrazem jego rozwoju i w końcu podstawą sformułowania oceny.

Dla uzyskania pełnego obrazu rozwoju dziecka, trzeba odnotować swoje spostrzeżenia o każdym uczniu..

Narzędziem pomagającym nauczycielowi rejestrować te spostrzeżenia jest ocena oparta o tzw. „metodę słońca”. Są to promyki słoneczne dla każdego ucznia zawierające opis zdobytej umiejętności w postaci sprawności. Ilość znaczków (sprawności) świadczy o postępach nauczania danego ucznia oraz o jego aktywności w czasie zajęć. Ocena i samoocena dostosowana jest do psychofizycznych potrzeb ucznia. Ocenę można wyrażać w różny sposób, ale dla dziecka upośledzonego umysłowo najważniejsza jest bezpośrednia ocena jego działania i najczęściej stanowi o motywacji do podjęcia dalszej pracy. Dla zespołu klasy trzeciej bardzo ważną formą oceny stosowaną w metodzie harcerskiej będzie nagroda społeczna ( pochwała, okrzyki, dyplom sprawności itp.), która ulegała będzie ciągłemu rozwojowi.

Uzupełnieniem obrazu rozwoju dziecka będą również wytwory jego działalności artystyczno - technicznej oraz zadania wykonane w KARTACH PRACY.

Na podstawie tych zapisów oraz innych dokumentów ( wyników badań psychologicznych i innych, wywiadów środowiskowych itd.) nauczyciel pisze semestralną ocenę postępów ucznia która w formie opisowej jest przekazywana rodzicom oraz pozostaje w dokumentacji szkoły i końcoworoczną w postaci listu skierowanego do dziecka obok tradycyjnego świadectwa.

Ocena opisowa jest opinią nauczyciela wartościującą stopień osiągnięć ucznia w zakresie wymagań programowych, ale uwzględniającą stopień upośledzenia dziecka i związane z tym jego ograniczenia psychofizyczne. Opiera się na podkreśleniu już zdobytych przez ucznia umiejętności i ukazaniu mu tego co było w nim najlepsze oraz na wyrażeniu oczekiwań na przyszły rok nauki Stanowi również punkt wyjścia do dalszej modyfikacji, ulepszania, interpretowania opracowanego programu nauczania.

„ Dobre ocenianie” to takie które:

• daje dziecku informacje o tym, co już umie, nad czym jeszcze musi popracować, jak daleko jest na drodze do osiągnięcia celu,

• uwzględnia możliwości dziecka; nie wszyscy przecież w jednakowym czasie są w stanie opanować jakąś umiejętność, a niektórzy nigdy nie będą biegli w tym zakresie,

• bierze pod uwagę wkład pracy, jego wysiłek włożony w wykonanie zadania,

• nie etykietuje dzieci,

• zachęca do dalszej pracy, uświadamia, że wysiłek się opłaca,

• nie zawiera krytyki osoby,

• uwzględnia postęp jaki dokonał się w dziecku,

Ewaluacja jest procesem trudnym i złożonym, czasochłonnym, lecz bardzo potrzebnym. Wyniki ewaluacji uzasadniają potrzebę określonych zmian w programie i wytyczenie kierunków jego modernizacji.

PROPONOWANA TEMATYKA

• Moja klasa

• Moja szkoła

• Moja rodzina

• A ja rosnę i rosnę

• Ja i moje ciało

• Dbajmy o swoje zdrowie

• Kalendarz

• Pogoda

• Słyszę, widzę, mówię

• Moje marzenia, przyjemności, zabawy

• Moje ulubione zajęcia

• Poznajemy zwierzęta i ich zwyczaje

• Świat techniki

• Są na świecie dziwne rzeczy

• Kto pyta nie błądzi

• Każdy ma swoje skarby

• Spotkanie ze sztuką

• Świat bajek

• Wszystko może być muzyką

• Piękno na co dzień i od święta

• Tradycje regionalne

• Polska moja Ojczyzna

17

---