• SYSTEM BUDŻETOWY

Powiązania systemu budżetowego (rysunek pożyczyłem od OLI:))

1. Podatki, opłaty, cła

2. Składki ubezpieczeniowe,

3. Dotacje z budżetu:

• podmiotowe - dla imiennie określonych podmiotów, bez wskazania przeznaczenia (np. dla PPKS)

• przedmiotowe - finansowanie określonych rodzajów działalności (np. produkcja butów dziecięcych)

• inwestycyjne - udzielane istniejącym przedsiębiorcom budującym ryzykowną działalność (obiekt) albo tworzącym użyteczność publiczną

Należności i składki na rzecz budżetu państwa odprowadzane przez banki

Pożyczki i kredyty

Wypłaty z zysku NBP

Kredyt refinansowy

Dopłaty - np. w przypadku klęsk żywiołowych

Wynagrodzenie za pracę, zasiłki, stypendia, pomoc społeczna

A. Obowiązek posiadania rachunków bankowych, koszystanie z systemu banowego - pożyczki, kredyty

B. Ubezpieczenia majątkowe

C. Podatki od towarów i usług, akcyza

D. Oszczędności na rachunkach, etc., kredyty, pożyczki

E. Ubezpieczenia majątkowe

F. Ubezpieczyciele utrzymują środki na rachunkach bankowych, zaciągają pożyczki, kredyty, etc.

System budżetowy - akty prawne:

• Konstytucja - rozdział 10

• Ustawa o finansach publicznych

• Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

• Ustawa o samorządzie gminnym

• Ustawa o samorządzie powiatowym

• Ustawa o samorządzie województwa

• Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

• Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych

• Ustawa budżetowa

Państwowy dług publiczny - art. 10 uFP - jest to nominalne zadłużenie jednostek publicznych po wyeliminowaniu zadłużeń wzajemnych

Państwowy dług publiczny obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z następujących tytułów:

- wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne;

- zaciągniętych kredytów i pożyczek;

- przyjętych depozytów;

- wymagalnych zobowiązań:

a)    jednostek budżetowych,

b)    wynikających z ustaw i orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji oraz innych tytułów.

PKB - ustawa z 26.10.2000r. o sposobie obliczania wartości rocznego PKB

• Ustawa budżetowa

• jest planem finansowym - charakter norm prawnych w tej ustawie jest zróżnicowany, po stronie dochodów i przychodów są prognozy wielkości, a po stronie wydatków i rozchodów nieprzekraczalne limity

• ustawa budżetowa nie ma przepisów wprowadzających i derogacyjnych, jeśli nie zostanie uchwalona, RM prowadzi politykę finansową według przedłożonego planu

• terminy wiążące:

1. projekt budżetu - do 30. IX każdego roku

2. uchwalenie budżetu - 4 miesiące od przedłożenia projektu

3. Senat ma 20 dni na zgłoszenie poprawek

4. Prezydent ma 7 dni na podpisanie ustawy, ewentualnie wystąpienie z wnioskiem do TK

5. TK ma 2 miesiące na orzeczenie o zgodności ustawy budżetowej z Konstytucją

• uchwalenie zmian w budżecie należy do RM

• ograniczenie uprawnień Sejmu - art. 220 Konstytucji - Sejm nie może ustalić większego deficytu niż przewiduje ustawa budżetowa

Środki publiczne - podział:

1. Dochody publiczne - ostateczne przewłaszczenie bez konieczności zwrotu:

• daniny publiczne - podatki, składki, opłaty) których obowiązek ponoszenia wynika z odrębnych ustaw

• inne dochody należna na podstawie ustaw

• wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych (np. opłaty sądowe)

• dochody z mienia - z umów najmu, dzierżawy, itp., odsetki z rachunków bankowych, odsetki od udzielonych pożyczek i dywidendy z tytułu posiadanych praw; spadki, zapisy, darowizny

• odszkodowanie za utracone lub uszkodzone mienie

• należności z tytułu udzielonych pożyczek i gwarancji

• dochody e sprzedaży rzeczy i praw

• inne dochody

• Środki pochodzące z budżetu UE

• Środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi

• Przychody pochodzące ze:

• sprzedaży papierów wartościowych i innych operacji finansowych

• z prywatyzacji

• spłaty udzielonych pożyczek

• otrzymanych pożyczek i kredytów

• Przychody jednostek sektora finansów publicznych z prowadzonej przez nie działalności

Naruszenie dyscypliny finansowej państwa to naruszenie:

• ustawy o rachunkowości

• ustawy o finansach publicznych

• ustawy o zamówieniach publicznych

Środki publiczne mogą być realizowane na:

• wydatki publiczne

• rozchody publiczne - tam, gdzie mamy przychody, tam spłata należności i zobowiązań to rozchody, np.:

• spłaty pożyczek i kredytów,

• wykup papierów wartościowych,

• udzielenie pożyczki z budżetu,

• płatności wynikające z odrębnych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji,

• inne operacje finansowe związane z zarządzaniem długiem publicznym i płynnością finansową

Finanse publiczne:

- zjawisko dynamiczne, art. 3 uFP - są to procesy związane z gromadzeniem dochodów i przychodów oraz realizacją wydatków i rochodów środków publicznych. Obejmują one również finansowanie potrzeb finansowych budżetu państwa i budżetu JST, zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne, zarządzenie środkami publicznymi i długiem publicznym oraz rozliczanie z budżetem UE.

Sektor finansów publicznych dzieli się na:

1. rządowy

• organy władzy i administracji rządowej

• organy kontroli państwowej i ochrony prawa

• sądy

• trybunały

1. samorządowy

• gminy

• powiaty

• województwa

• związki jednostek samorządu terytorialnego

2. ubezpieczeń społecznych

• jednostki budżetowe

• zakłady budżetowe

• gospodarstwa pomocnicze

• fundusze celowe

Ponadto:

• uczelnie publiczne,

• jednostki badawczo - rozwojowe

• SP ZOZ,

• Państwowe i samorządowe instytucje kultury

• ZUS, KRUS i zarządzane przez nich fundusze,

• NFZ

• PAN i tworzone przez nią jednostki organizacyjne,

• Inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykorzystania zadań publicznych z wyjątkiem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego

System budżetowe:

1. Państwa (ustawa)

2. Jednostek samorządu terytorialnego (uchwały)


Budżet - plan finansowy na okres roku kalendarzowego uchwalany w odpowiednim trybie przez uprawnione organy

Specyfika ataków budżetowych:

1. nie muszą mieć przepisów wprowadzających i derogacyjnych

2. jeżeli zostaną uchwalone w trakcie roku nie naruszają zasady lex retro non agit, bo do czasu ich uchwalenia obowiązują projekty

3. wyłączna inicjatywa w zakresie przygotowania projektu należy do RM lub organu wykonawczego JST

4. różny jest reżim norm zawartych w budżecie, po stronie dochodów i przychodów - prognozy wielkości; wydatki i rozchody - nieprzekraczalny limit.

Zasady budżetowe - postulaty nauki pod adresem twórców budżetu i wykonawców budżetu, w celu nadania mu efektywności. Obecnie nabrały charakteru norm prawnych:

1. Zasada zgodności budżetu jako planu finansowego z planami rzeczowymi

Art. 244 uFP - namiastka planu rzeczowego (uzasadnienia wydatków)

w JST jest uchwalany plan społeczno - gospodarczy raz na całą kadencję przez odpowiednią radę.

Planowanie finansowe bez rzeczowego nie ma sensu!

2. Zasada zupełności (powszechności) budżetu

Budżet ma obejmować całość gospodarki finansowej państwa. Obecnie mamy formy organizacyjne, które mniej lub bardziej są ścisłe z budżetem

JB - jednostki budżetowe - np. szkoły, sądy, prokuratura, wojsko, etc) - istnieje w nich zakaz wiązania dochodów z wydatkami; zazwyczaj nie osiągają dochodów z wyjątkiem urzędów skarbowych i celnych

ZB - zakłady budżetowe - jednostki organizacyjne świadczące usługi odpłatne o charakterze niematerialnym i ze środków uzyskanych pokrywające swoje koszty. Rozlicza się z budżetem nadwyżką i niedoborem środków budżetowych (wpłaty do budżetu lub dotacje z budżetu). Dotacje nie mogą przekraczać 50% kosztów działalności. Są to np. izby wytrzeźwień, stadiony, kąpieliska, MOSiR, GOSiR.

GP - gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej musi przynosić korzyści. Zysk podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (pomimo, iż nie mają osobowości prawnej). Decyzje o utworzeniu GP podejmują kierownicy JB po uzyskaniu zgody organu wykonawczego budżetu państwa lub JST.,

np. mogą to być warsztaty (GP) przy technikum mechanicznym (JB)

FC - fundusz celowy - może działać jako osoba prawna lub rachunek bankowy. Służy finansowaniu zadań publicznych ze środków publicznych mu przyznanych. Narusza zasadę jedności budżetu (niefunduszowania) i roczności budżetu (niewykorzystane środki przechodzą na rok następny).

3. Zasada przejrzystości

Dotyczy finansów publicznych - konstrukcja budżetu ma być czytelna i przejrzysta - służą temu 4 instrumenty:

• jednolite zasady klasyfikacji budżetowej - rozporządzenie MF z marca 2005 - podział środków pieniężnych następuje pomiędzy określone kryteria:

1. części odpowiadające kryterium podmiotowemu (każdy dysponent budżetu ma swoją część).

Dysponenci:

1. Główni - Ministrowie i Kierownicy Urzędów Centralnych, Wojewodowie

2. dysponenci II stopnia

3. dysponenci III stopnia

	Państwo		Wyjątki	Samorząd
Dysponent główny	MF	MSWiA	NIK RPO TK TS RPD	Organ wykonawczy
Dysponent II stopnia	Dyrektor US Dyrektor IS	KGP			Zespół placówek oświatowych
								Dyrektor szkoły
Dysponent III stopnia	Naczelnik US Naczelnik IS	KKW

1. kryterium podmiotowe - działy

• oświata,

• kultura,

• przemysł, etc

2. rozdziały - kryterium przedmiotowo - podmiotowe

3. paragrafy - np. PDoOF, PDoOP, PoSiD

• jednolite zasady rachunkowości

• jednolite zasady sprawozdawczości

• jednolite plany kont

4. Zasada równowagi budżetowej

Wydatki powinny być równe dochodom. W całym systemie finansowym państwa powinna być równowaga w planie wieloletnim

	Dochody	Wydatki
Idealna równowaga	100	100
	Dochody	Wydatki
1 rok	100	120
2 rok	120	100
	Przychody	Rozchody
1 rok	20	--
2 rok	--	20

5. Zasada jedności budżetu

Formalna - postulat ma być jednym aktem prawnym, środki finansowe ewidencjonowane jednokrotnie

Materialna - suma dochodów powinna być przeznaczona na pokrycie całości wydatków budżetowych bez celowego wiązania niektórych wydatków z określonymi dochodami budżetowymi

6. Zasada jawności budżetu

Art. 12 uFP

7. Zasadna roczności budżetu

Konstytucja art. 219 ust. 1

PROCEDURA BUDŻETOWA

4 etapy następujące po sobie, zamyka się w przedziale dwóch lat.

1. Projektowanie budżetu

1. połowa roku poprzedzającego rok budżetowy - MF przedkłada RM założenia budżetu - art. 120 uFP

2. jeżeli założenia budżetu zostaną zaakceptowane, to MF wydaje norę budżetową - rozporządzenie określające szczegółowy sposób, tryb i terminy przygotowania materiałów do budżetu

3. nota kierowana jest do dysponentów części, którzy kierują dalej do dysponentów II stopnia i do wykonawców, którzy przygotowują projekty planów finansowych, a następnie całość wraca do MF

4. RM może plany te modyfikować (art. 121 ust. 2 uFP)

Limity - środki na wynagrodzenie, limity inwestycyjne;

Etapy kalkulacyjne - określona ilość przewidzianych etatów dla danej jednostki

5. MF przygotowuje i przekazuje do RM projekt budżetu, która to RM podejmuje uchwałę i jako projekt rządowy składa do Marszałka Sejmu najpóźniej 3 miesiące przez rokiem budżetowym (30 września) - art. 222 Konst.

Jeśli RM nie zdoła przygotować projektu, to dochody u wydatki na okres krótszy niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym

2. Uchwalanie budżetu

1. I czytanie - „expose budżetowe” - premier albo MF - przedstawienie uzasadnienia projektu

2. Przekazanie w częściach do komisji resortowych, a w całości do Sejmowej Komisji Finansów

3. II czytanie - posiedzenie plenarne, propozycje i wnioski Komisji

4. Dyskusja i głosowanie (zwykłą większość)

5. Ustawa niezwłocznie przekazana do Senatu, który uchwala poprawki w ciągu 20 dni i ustawa z poprawkami wraca do Sejmu, który zatwierdza lub odrzuca poprawki

6. Ustawa trafia do Prezydenta, który podpisuje ustawę w ciągu 7 dni lub składa do TK wniosek. Brak prawa veta.

7. TK orzeka w terminie 2 miesięcy.

Art. 225 Konst. - jeśli 4 miesiące od daty przedłożenia projektu Sejmowi, ustawa nie zostanie przedłożona do podpisu Prezydenta, ten ostatni może rozwiązać Parlament.

Jeśli ustawa nie wejdzie w życie z początkiem roku, to RM prowadzi politykę finansową wg projektu.

Uchwalenie budżetu w JST

Wykonanie budżetu państwowego ma charakter memoriałowy, a samorządowego kasowy

15. IX - termin złożenia projektu budżetu. Organ wykonawczy ma obowiązek przekazać projekt do Rady oraz do RIO celem zaopiniowania. Opinia RIO nie jest wiążąca, jednak w razie nieuwzględnienia może uchwała budżetowa być uznana za uchwaloną z naruszeniem prawa w procesie nadzoru

31. XII - termin uchwalenie budżetu. Tryb określony w uchwała proceduralnych o charakterze jednorocznym lub nieoznaczonym.

Projekt dodatkowo zawiera:

- informację o stanie mienia komunalnego

- prognozy łącznej kwoty długu na koniec roku i lata następne

- objaśnienia

Limity długu JST:

• roczny - nie powinien przekroczyć 15% planowanych dochodów na dany rok; jeżeli relacja długu publicznego do PKB przekroczy 55%, to wysokość długu nie może przekroczyć 12%

• łączna kwota długu JST nie może przekroczyć 60% wykonania budżetu w danym roku (na koniec roku) - art. 170 uFP

31. III - maksymalny termin (prekluzyjny) uchwalenia budżetu, ewentualnie, gdy budżet państwa jest określony ustawą o prowizorium budżetowym, to JST też może działać na podstawie prowizorium budżetowego - art. 181 uFP

30. IV - RIO uchwala budżet JST w zakresie zadań własnych i zleconych

Budżet uchwalony trafia do RIO celem nadzoru pod względem legalności.

Dochody	Wydatki
- prognozy wielkości	- bieżące i majątkowe - wynagrodzenia, - dotacje - obsługa długu

JST mają obowiązek wskazania źródeł pokrycia deficytu / celu rozliczenia nadwyżki.

Załącznikiem do budżetu może być wykaz wydatków inwestycyjnych.

W budżecie powinny znaleźć się:

• plany dochodów i wydatków jesdnostek organizacyjnych JST

• plany dochodów i wydatki funduszy celowych

• przepisy kompetencyjne do zaciągania zobowiązań, etc.

JST mają obowiązek sporządzenia do 21 dni od uchwalenia - układ wykonawczy budżetu

3. Wykonanie budżetu

Jednolite zasady zarówno co do państwa, jak i JST

Wykonawcy budżetu mają obowiązek stosowania zasad:

1. ustalanie, pobierania i odprowadzanie dochodów następuje w terminach i na zasadach określonych w odrębnych przepisach

2. pełna realizacja zadań powinna następować w terminach określonych harmonogramem realizacji budżetu

3. dokonywanie wydatków ma następować w sposób celowy i oszczędny przy uwzględnieniu przepisów o zamówieniach publicznych

4. obowiązek regulowania płatności wynikających z tytułów egzekucyjnych i wyroków sądowych bez względu na poziom środków zaplanowanych na ten cel

5. wpłaty środków władnych UE do jej budżetu dokonywane są w terminach i wysokości wynikającej z umowy. Jeśli w trakcie roku kwoty te ulegną zwiększeniu, RM ma obowiązek przedstawić Sejmowej Komisji Finansów Publicznych propozycje ich sfinansowania. W pierwszej kolejności przekazywane są środki z zablokowanych wydatków, a następnie z niepodzielonych rezerw.

6. Blokowanie zaplanowanych wydatków budżetowych - okresowy lub obowiązujący do końca roku zakaz dokonywania zaplanowanych wydatków w części lub w całości. Decyzje o blokowaniu podejmują:

- MF w zakresie całego budżetu

- dysponenci części w ich częściach

- organ wykonawczy JST w swoim budżecie

Decyzję taką podejmuje się w razie:

• stwierdzenia niegospodarności

• opóźnienia w realizacji zadań

• nadmiaru posiadanych środków

• naruszenia zasad gospodarki finansowej

7. obowiązek wykorzystywania dotacji zgodnie z przeznaczeniem ich rozliczania i zwrotu w przypadku niewykorzystania, pobrania w nadmiernej wysokości lub wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem

Dotacje

Dotacje mogą być udzielane JST jak i podmiotom, które wykonują zadania publiczne i rozliczają się systemem netto lub mają inny status (organizacje pożytku publicznego) i korzystają ze środków JST.

Udzielenie dotacji powinno następować na podstawie umowy, która określa jej wysokość, cel, termin wykorzystania, termin i sposób rozliczenia.

Rozliczenie dotacji następuje do 28.01 lub w zależności od rodzaju dotacji do 12.01; 15.02 lub 21 dni od zakończenia zadania.

Rozliczający ma obowiązek wydać decyzje określające kwotę do zwrotu wraz z odsetkami jak od zaległości podatkowych.

W przypadki nierozliczenia dotacji powstaje zakaz ubiegania się o dotacje przez 3 lata (z wyjątkiem ustawowych zadań zleconych).

Rezerwy:

1. ogólna - na nieprzewidziane wydatki w wysokości 0,2% planowanych wydatków. Rezerwa ta dysponuje RM która może upoważnić prezesa lub MF ale do wysokości określonych kwot, czyli nie może scedować swojej kompetencji do dysponowania rezerwa w całości . Jeśli chodzi o budżet j.s.t poziom rezerwy ogólnej jest wyższy , mianowicie wynosi do 1% planowanych wydatków. Tą rezerwą dysponuje organ wykonawczy j.s.t.

2. celowa - do 5% planowanych wydatków - wspólna polityka rolna, wynagrodzenia w sektorze publicznym, etc.

3. Wojewodowie mogą utworzyć rezerwę w wysokości 1% planowanych wydatków z tym, że nie mogą to być środki przeznaczone dla JST (charakter ogólny)

4. Kontrola i sprawozdawczość budżetowa

Absolutorium udzielane jest wykonującym budżetowego

Kontrola finansowa to:

• ogół czynności podejmowanych przez określony podmiot, który ma sprawdzić czy działania były zgodne pod względami:

a) legalności

b) celowości

c) zgodności prowadzonej dokumentacji ze stanem faktycznym

d) rzetelności

Podsumowaniem jest wynik kontroli, który zawiera informacje na temat jednostki i podjętych działań kontrolnych i wnioski de lege ferenda

Organ kontrolny nie ma uprawnień władczych, kontrolowany nie ma obowiązku stosowania się do zaleceń, a jedynie ustosunkowanie się do wystąpień.

Kontrola a nadzór - organ nadzorczy ma uprawnienia władcze

Podział kontroli:

1. wewnętrzna - najszersza, uprawnienie posiada kierownik jednostki, w ciągu roku budżetowej ma on obowiązek dokonywać kontroli co najmniej 5% wydatków. Odpowiedzialność głównego księgowego, który składając podpis potwierdza zgodność z prawem.

2. zewnętrzna

1. u źródeł

2. kameralna

1. wyrywkowa

2. odcinkowa

3. problemowa

4. kompleksowa

audyt wewnętrzny - rozdział V, art. 48 i n. UFP - ogół działań obejmujących niezależne badanie systemów zarządzania i kontroli w jednostce, w wyniku którego kierownik uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę adekwatności i efektywności, a także skuteczności tych systemów. Obejmuje też czynności doradcze, w tym składanie wniosków mających na celu usprawnienie funkcjonowania jednostki.

Art. 49 uFP - audyt obowiązkowy

Audytor wewnętrzny korzysta z ochrony stosunku pracy (do zwolnienie wymagana jest zgoda MF w przypadki administracji publicznej oraz opinie MF w przypadku JST).

Komisje rewizyjne to dodatkowe organy kontroli wewnętrznej - występują głównie w JST (obligatoryjnie), gdzie są wewnętrznym organem Rady, działają na podstawie planu kontroli, a kontrola sprowadza się do sformułowania wniosków w sprawie absolutorium dla organu wewnętrznego.

Kontrola zewnętrzna

1. NIK - działa na podstawie rozdział IX Konstytucji i ustawo o NIK. Działa kolegialnie, organami są Prezes i Kolegium NIK. Pozycja Prezesa podobna jest do Prezesa NBP, powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na 6 lat z prawem reelekcji. Kolegium składa się z 14 osób.

Kontroluje działalność organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych, innych państwowych jednostek organizacyjnych

Kontrola sprawowana pod względem:

• legalności

• gospodarności

• rzetelności

• celowości

W stosunku do JST nie kontroluje pod względem celowości.

Może przeprowadzić też kontrolę innych jednostek organizacyjnych, jeśli w swojej działalności wykorzystują majątek lub środki publiczne.

2. RIO - powołana na podstawie ustawy o RIO, art. 171 ust. 2 Konst.

Organem jest kolegium RIO, Prezes nie jest organem.

Dokonuje kompleksowej kontroli co najmniej raz na 4 lata.

Oprócz zadań nadzorczych i kontrolnych wydaje też opinie o charakterze nadzoru prewencyjnego, np. na temat:

• projektu budżetu,

• możliwości finansowania deficytu,

• możliwości spłaty kredytów i pożyczek,

• przebieg wykonania budżetu za I półrocze

• sprawozdanie roczne

• wnioski komisji rewizyjnej w sprawie absolutorium

Biegli rewidenci są uprawnieni do badania sprawozdań finansowych.

Kontrola może być przeprowadzana przez Urzędy Skarbowe, urzędy Kontroli Skarbowej,Urzędy Celne.

Podleganie ustawie o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych:

1. osoby wchodzące w skład wykonującego budżet lub plan finansowy jednostek sektora publicznego

2. kierownicy jednostek organizacyjnych sektora publicznego

3. pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono obowiązki lub czynności określone w przepisach o zamówieniach publicznych

4. osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom niezaliczonym do sektora finansów publicznych

Zasady odpowiedzialności:

1. czyn został popełniony w okresie obowiązywania ustawy

2. sprawcy można przypisać winę

3. sprawca popełnił czyn także przez wydanie polecenia wykonania czynu stanowiącego naruszenie

4. sprawca zaniechał działania, co wywołało naruszenie dyscypliny

5. wina umyślna lub nieumyślna

np. można pociągnąć do odpowiedzialności członka organu, który nie zgłosil sprzeciwu do uchwały / czynności, która stanowiła naruszenie.

Odpowiedzialność ta jest niezależna od innej odpowiedzialności wynikającej z przepisów ogólnych / szczególnych

Wyłączenie odpowiedzialności:

• choroba psychiczna

• wartość naruszeń nie przekracza wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

• podmiot podjął / zaniechał czynności, ale miały na na celu ograniczenie skutków zdarzenia losowego

• stopień szkodliwości naruszenia dla finansów publicznych jest znikomy

Kary:

• upomnienie

• nagana

• kara pieniężna (1-3 krotność wynagrodzenia naruszającego dyscyplinę, a jeśli nie da się ustalić, to 1-5 krotność wynagrodzenia w gospodarce narodowej)

Postępowanie dwuinstancyjne:

1. orzekają 4 równoległe komisje:

- Wspólna Komisja Orzekająca

- Resortowa Komisja Orzekająca przy Ministrach

- Komisja Orzekająca przy Szefie Kancelarii Premiera

- Regionalne Komisje Orzekające przy RIO

2. Główna Komisja Orzekająca, której przewodniczącego powołuje i odwołuje prezydent spośród kandydatów zgłoszonych przez uprawnione podmioty (dotyczy to także zastępców i członków). Obecnie Przewodniczącym jest prof. Cezary Kosikowski

Przewodniczący i zastępcy powinni posiadać wykształcenie wyższe prawnicze lub ekonomiczne.

Na orzeczenie przysługuje skarga do WSA.

Postępowania przez Komisją prowadzi rzecznik dyscypliny finansów publicznych lub zastępca, którzy pełnią funkcję oskarżyciela.

Postępowanie jest jawne dla uczestników, a Komisja orzeka na posiedzeniu lub rozprawie w składzie 3 osobowym. Obwiniony ma prawo korzystania z obrońcy (adwokat, radca prawny, osoba upoważniona przez obwinionego)

Naruszenia:

1. naruszenie przepisów ustaw:

- o finansach publicznych:

a) od strony dochodowej:

• nie ustalenie należności

• nie dochodzenie należności

• ustalenie w niższej wysokości

• nie pobieranie należności

• niezgodne z przepisami umarzanie należności

• dopuszczanie do przedawnienia

• dopuszczania przez kierownika do uszczuplenia wpływów wskutek zaniedbań lub niedopełnienia obowiązków w zakresie kontroli

• niedokonywanie wpłat w terminach

• przeznaczenie dochodów na wydatki ponoszone w jednostce budżetowej

b) od strony wydatkowej:

• przekazanie dotacji z naruszeniem zasad i tryb, nieustalenie kwoty przypadającej do zwrotu

• nierozliczenie dotacji

• dokonanie zmian w budżecie bez upoważnienia lub z naruszeniem granic upoważnienia

• dopuszczenie przez kierownika do dokonania wydatku ponad ustaloną kwotę

• przeznaczenie środków rezerwy na inny cel niż ustalony w przeznaczeniu tych składników

• nieprawidłowe dysponowanie środkami z UE

• nieopłacenie w terminie składek na ubezpieczenie zdrowotne, społeczne, PFRON, Fundusz Pracy

- o zamówieniach publicznych

• jakiekolwiek działanie niezgodne z przepisami tej ustawy

• udzielenie zamówienie wykonawcy niewybranemu w trybie ustawy

• naruszenie przepisów dotyczących przesłanek trybów, uczciwej konkurencji, ogłoszeń o przetargach

• zawarcie umowy o udzielenie zamówienie bez zachowania formy pisemnej, na okres dłuższy nić w przepisach, zawarcie umowy przez rozstrzygnięciem przetargu

• unieważnienie postępowania z naruszeniem przepisów

• niewyłączenie osób podlegających wyłączeniu

• zmiana warunków umowy

• działanie / zaniechanie kierownika jednostki

- o rachunkowości

• nieprzeprowadzenie inwentaryzacji lub jej nierozliczenie

• wykazanie w sprawozdaniu finansowym danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowych.

Absolutorium w budżecie państwa

• kończy procedurę budżetową i jest oceną dla sejmu z tytułu realizacji budżetu

• RM ma obowiązek przedłożyć Sejmowi w terminie 5 miesięcy od zakończenia troku budżetowego sprawozdanie z wykonania budżetu

• sprawozdanie przedkładane jest również do NIK, która wydaje opinię

• Sejm rozpatruje sprawozdanie w terminie 90 dni i podejmuje uchwałę o udzieleniu lub nieudzieleniu absolutorium

• z nieudzielenia absolutorium nie wynikają żadne skutki prawne

Absolutorium w JST

• organ wykonawczy przedkłada sprawozdanie do 20 marca roku po roku budżetowym

• składane jest Radzie i RIO do zaopiniowania. Dodatkowo swoją opinię składa komisja rewizyjna

Sesja absolutoryjna

• po przedstawieniu opinii organ wykonawczy składa wyjaśniania, po czym zapada uchwała

• sprawozdanie powinno być rozpatrzone w 30 dni.

Skutki odmowy udzielenia absolutorium

• Gmina:

- postawienie wniosku o przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania W / B / PM

- kolejna sesja, po upływie 14 dni i głosowanie w sprawie referendum

- referendum

• Powiat / Województwo:

- postawienie wniosku o odwołanie Zarządu

- kolejne sesja po 14 dniach

- uchwała w sprawie odwołania zarządu w całości

KONIEC PROCEDURY BUDŻETOWEJ

Struktura dochodów budżetu państwa:

Dochodami budżetu państwa są:

• opłaty i podatki, które nie stanowią dochodów innych jednostek

• cła (20% ceł pozostaje w budżecie, reszta wędruje do budżetu UE)

• wpływy z zysku przedsiębiorstw państwowych, spółek skarbu państwa, NBP

• wpłaty z tytułu dywidendy

• wpłaty nadwyżek zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych

• dochody z najmu, dzierżawy, podnajmu, poddzierżawy

• odsetki od środków na rachunkach bankowych, od udzielonych pożyczek, od nieterminowo realizowanych wpłat

• grzywny, mandaty, kary pieniężne,

• spadki, zapisy, darowizny,

• dochody ze sprzedaży majątku, jeśli nie są zaklasyfikowane jako przychody

• inne środki, które są dochodami BP na podstawie odrębnych ustaw

• środki przekazane z budżetu UE, z funduszy strukturalnych, inne ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi.

Wydatki:

• utrzymywanie funkcjonowania organów władzy, administracji, kontroli, sądów i trybunałów;

• subwencje ogólne dla JST

• dotacje dla JST

• środki wpłacone do budżetu UE

• subwencje dla partii politycznych

• dotacje na zadania określone innymi przepisami

• wydatki na obsługę długu publicznego

• wydatki na realizację wspólnej polityki rolnej

• wydatki na finansowanie projektów z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii lub z pomocy zagranicznej niepodlegającej zwrotowi.

14

---