Turbiny, semestr 6, Turbinowe silniki lotnicze


TURBINOWE SILNIKI ODRZUTOWE- TURBINY

Turbina gazowa jest maszyną przepływową zamieniającą energię potencjalną czynnika roboczego na pracę mechaniczną odbieraną na wale. W turbinowych silnikach odrzutowych turbina napędza sprężarkę silnika (97÷99% mocy) oraz agregaty zabezpieczające pracę silnika i systemów pokładowych samolotu. W turbinowych silnikach śmigłowych (śmigłowcowych) turbina napędza również śmigło (wirnik nośny i śmigło ogonowe) samolotu (śmigłowca).

Klasyfikacja turbin.

  1. ze względu na zasadę pracy:

  1. ze względu na kierunek przepływu spalin:

  1. ze względu na ilość stopni:

  1. ze względu na ilość wirników:

Główne zespoły turbiny osiowej

  1. Aparat kierujący:

  1. Wirnik turbiny:

  1. Kadłub turbiny:

łączy poszczególne podzespoły w jedną całość, przenosi obciążenia z poszczególnych zespołów turbiny (silnika).

Zasada pracy stopnia turbiny

W kanałach międzyłopatkowych aparatu kierującego (AK) następuje rozprężanie strumienia spalin, zmniejsza się ciśnienie i temperatura, rośnie prędkość bezwzględna. Kanały międzyłopatkowe są zbieżne (dyszowe), stąd też AK turbiny nazywany jest również aparatem (wieńcem) dyszowym.

Z AK strumień kierowany jest pod odpowiednim kątem na łopatki wirnikowe, osadzone za pomocą zamków na tarczy turbiny. W wyniku opływu łopatek wirnikowych strumieniem gazu powstaje siła aerodynamiczna, której składowa obwodowa daje względem osi obrotu wirnika moment obrotowy.

W turbinach reakcyjnych kanały międzyłopatkowe wieńca wirnikowego są zbieżne co prowadzi do dalszego spadku wartości ciśnienia i temperatury spalin oraz wzrostu prędkości względnej. Uzyskuje się większą wartość siły aerodynamicznej, je składowej obwodowej a więc i momentu obrotowego.

W turbinach akcyjnych kanały międzyłopatkowe wieńca wirnikowego posiadają stałe pole powierzchni przekroju, strumień zmienia jedynie kierunek przepływu. Powstająca przy tym siła aerodynamiczna ma mniejszą wartość niż w przypadku turbiny reakcyjnej.

W lotniczych silnikach turbinowych stosuje się turbiny reakcyjne.

0x01 graphic

Wady i zalety turbin

Wyszczególnienie

Turbina reakcyjna

Turbina akcyjna

Moc jednostkowa

+

-

Masa jednostkowa

+

-

Sprawność ogólna

-

+

Siła osiowa

-

+

Moc turbiny

0x01 graphic

  1. m'- masowe natężenie przepływu spalin;

  2. ηT - sprawność efektywna turbiny (0,65÷0,85), uwzględnia wszystkie straty energii w turbinie;

0x01 graphic

lT - praca efektywna turbiny;

ΔhT iż - izentropowy (rozporządzalny spadek entalpii).

Energia, którą ma strumień spalin podczas procesu rozprężania w turbinie od ciśnienia spiętrzenia p*3 do ciśnienia statycznego na wylocie p4 (energia rozporządzalna) jest równoważna rozporządzalnemu (izentropowemu) spadkowi entalpii ΔhT iż:

0x01 graphic

  1. T*3 - temperatura spalin przed turbiną:

1120÷1170 K - brak specjalnego chłodzenia;

1200÷1300 K - przy stosowaniu chłodzenia łopatek;

1300÷1550 K - przy intensywnym chłodzeniu łopatek.

  1. k' - wykładnik izentropy dla spalin (≈1,33);

  2. R' - stała gazowa dla spalin (≈288 J/(kg K));

  3. πT - stosunek ciśnień w turbinie:

0x01 graphic

średnie wartości πT dla stopnia turbiny wynoszą 1,7÷2,2 (2,8).

Turbiny wielostopniowe

W przypadku gdy rozporządzalny spadek entalpii przekracza wartość 320÷330 kJ/kg, należy stosować turbinę wielostopniową, w której ogólny rozporządzalny spadek entalpii zostaje rozdzielony między tworzące ją stopnie. Zaleca się aby ΔhT iż<220÷280 kJ/kg a nawet mniej.

Zalety turbin wielostopniowych:

Wady turbin wielostopniowych

Chłodzenie turbin

Od początku rozwoju turbin utrzymuje się tendencja do podwyższania temperatury spalin przed ich wieńcami dyszowymi. Aktualnie znane i stosowane materiały żarowytrzymałe na części turbin, stykające się bezpośrednio z gorącymi spalinami, nie wytrzymują temperatur roboczych , przewyższających 1150÷1200 K. Obok poszukiwań nowych, bardziej odpornych materiałów żarowytrzymałych i pokryć izolująco - ochronnych, stosuje się chłodzenie najbardziej nagrzewających się podzespołów turbin (łopatek kierujących i wirnikowych pierwszych stopni, tarcz nośnych tych stopni oraz części kadłubów).

Najbardziej rozpowszechnione jest obecnie powietrzne chłodzenie podzespołów turbin. Powietrze dostarczane jest przez sprężarkę silnika (może być pobierane z określonego stopnia sprężarki, zza sprężarki lub może to być część powietrza wtórnego z komory spalania.

4



Wyszukiwarka