KAMIL SKOWRON

WIL sem.4

Sekcja 16

Sprawozdanie z ćwiczenia numer 2

Temat:

Sprawdzenie teodolitu i pomiar kątów

Teoria I

1. Budowa niwelatora libellowego - urządzenia do pomiaru różnicy wysokości pomiędzy punktami.

• spodarka (3 śruby poziomujące)

• limbus (kąty poziome)

• alidada (część obracalna)

• luneta

• libella (rurkowa, okrągła)

• śruby:

• zaciskowa - unieruchomienie alidady

• elewacyjna - pochylanie lunety, libelli w płaszczyźnie poziomej

• korekcyjne - libelli okrągłej, niwelacyjnej i krzyża nitek

ustawcze (poziomujące).

2. Warunki geometryczne niwelatora libelowego.

Niwelator jest zrektyfikowany jeżeli spełnione są następujące warunki :

• oś libelli niwelacyjnej „l” jest prostopadła do osi instrumentu „i” („l”⊥ „i”)

• płaszczyzna główna libeli okrągłej „Q_l” jest prostopadła do osi instrumentu „i” („Q_l”⊥ „i”)

• pozioma nitka siatki celowniczej „n₁” jest prostopadła do osi instrumentu „i” („n₁”⊥„i”) i do pionowej nitki siatki celowniczej „n₂” („n₁”⊥ „n₂”)

• oś libelli niwelacyjnej „l” równoległa do osi celowej „c” („l” II „c”)

W celu sprawdzenia „l” równoległe do „c” należy np. dokonać podwójnej niwelacji (między dwoma stałymi punktami). Trzeba zatem ustawić niwelator w takiej samej odległości od dwóch łat ustawionych na podstawkach (żabkach), poziomujemy instrument i dokonujemy odczyty z każdej z łat (O₁ i O₂). Ewentualne wychylenie libelli niwelacyjnej usuwamy śrubą elewacyjną. Ponieważ odległość niwelatora od łat jest taka

sama zatem różnica wysokości między A i B jest pozbawiona błędu:

Δh₁ = O₁ - O₂

Następnie ustawiamy niwelator blisko jednej łaty (2 - 3 m) i ponownie po zpoziomowaniu dokonujemy odczytów (O₁' i O₂'). Obliczamy różnicę wysokości między punktami A i B .

Δh₂ = O₁' - O₂'

Jeżeli Δh₁=Δh₂ to nie ma błędu nierównoległości osi celowej do osi libelli. W przeciwnym razie błąd należy usunąć.

Teoria II

Zasada niwelacji geometrycznej polega na wytyczeniu poziomej płaszczyzny i odmierzeniu od niej odcinków a i b do punktów A i B, których różnicę wysokości mamy wyznaczyć.

Różnicę wysokości

ΔM_AB = a - b = H_B - H_A

Różnicę wysokości można wykonać dwoma metodami:

• metoda niwelacji w przód,

• metoda niwelacji ze środka.

Stosując metodę niwelacji w przód, instrument ustawia się nad punktem A lub B. Odczytuje się na łacie wysokość drugiego punktu a następnie mierzy się wysokość od punktu pierwszego do osi niwelatora. Różnica wysokości punktów A i B wynosi:

ΔH_AB = i_A - P

gdzie: i_A - odległość punktu od osi niwelatora,

P - wysokość punktu,

Wysokość punktu B można obliczyć ze wzoru:

H_B = H_A + ΔH_AB = H_A + i_A - P

W metodzie niwelacji ze środka instrument ustawiamy w jednakowej odległości od punktu A i B. Dokonujemy odczytu w przód i w tył.

Różnica punktów A i B wynosi:

ΔH_AB= W - P

Przebieg ćwiczenia

1. Pierwsze ćwiczenie miało na celu sprawdzenie niwelatora pod kątem równoległości osi libelli z osią lunety. Dysponowaliśmy niwelatorem samopoziomującym, dlatego naszym zadaniem było ustalenie czy mechanizm poziomujący instrument działa poprawnie. Ustawiliśmy niwelator w równych odległościach o łaty A i B. Dokonaliśmy pomiaru różnicy wysokości miedzy punktami A i B.

H_A1 = 1438 H_B1 = 1438

ΔH₁ = 0

Następnie ustawiliśmy niwelator w odległości ok. 3metrów od łaty A i po raz drugi dokonaliśmy pomiaru różnicy wysokości.

H_A2 = 1394 H_A2 = 1394

ΔH₂ = 0

Instrument działa poprawnie gdyż:

ΔH₂ =ΔH₂

2. Celem drugiego ćwiczenia było wyznaczenie głębokości posadowienia fundamentu. Dany był repper o wysokości: H = 10,728m

Fundament miał być posadowiony na głębokości H₁=11,5 oraz H₂=12 metrów.

Przebieg ćwiczenia: Ustawiliśmy niwelator w równej odległości od reppera i fundamentu. Dokonaliśmy odczytu z łaty ustawionej na repperze.

M_A=1543

M_B¹=H₁-(M_A+H)= 0771 m

M_B²=H₂-(M_A+H)= 0271m

Obróciliśmy lunetę w kierunku fundamentu. Jedna osoba celowała w łatę a druga przesuwała ja w górę i w dół szukając położenia M_B¹= 0721 na krzyżu nitek. Po ustawieniu łaty zaznaczyliśmy pierwszą głębokość posadowienia budynku H₁=11,5m, czynność tą powtórzyliśmy szukając na łacie M_B²= 0271 , oznaczając drugą głębokość posadowienia H₂=12m. Mierzymy odległość między oznaczonymi punktami, powinna wynosić 0,5m, w naszym przypadku:

Pkt.1 - Pkt.2 = 0,492m

Wniosek: Wyznaczyliśmy posadowienie fundamentów z dokładnością do 8mm.

Oś libeli rurkowej „l”

Libela rurkowa

Oś celowa „c”

Przegub

Okular

Śruba elewacyjna

Spodarka

Płaszczyzna główna libeli okrągłej

Śruby poziomujące

ustawcze

Libela okrągła

Głowica statywu

Oś pionowa „i”

---