• de Saussure - (Szwajcar), językoznawca; podstawy semiotyki językoznawczej, dwoista koncepcja znaku (2 elementy - znaczące i znaczone)

• Peirce - logik, triadyczna koncepcja znaku (trójkąt semiotyczny)

• gr. semeion - oznaka, semainon - znak, semeinomenon - znaczenie

• desygnat - przedmiod, do którego odnosi się znak

• znakiem może być wszystko, co jest nośnikiem informacji, niezależnie od jego przeznaczenia (np. budowla - kościół); wszystko można uczynić znakiem - wystarczy wprowadzić konwencję, wg której dany znak będzie odpowiednio interpretowany

• znaki, to takie obiekty, które funkcjonują jako obiekty poznawcze lub komunikacyjne; zastępują to, co jest w danej sytuacji nieobecne; określane są w relacji do bytów, które zastępują (relacja semantyczno-znaczeniowa - między znakiem, a obiektem, który określa)

• jeśli występuje znak - nie ma obiektu lub nie jest dostępny poznaniu zmysłowemu

• znak nie wykonuje żadnych czynności - nie może „się odnosić” lub „znaczyć”; znaki dzieli się, a nie dzielą się

• znaczenie znaku to konwencja stworzona przez daną grupę; gdy nie znamy tej konwencji, znak nie wzbudza w nas reakcji, którą powinien wywoływać;

• znaki zawsze funkcjonują we wspólnocie - gdy nie ma użyć znaków, nie ma znaków (to nie znak, a jego użycie determinuje jego funkcjonowanie - przykład z laską, która wisząc w sklepie, nie jest znakiem niczego, ale służąc do podpierania się, jest znakiem jakiejś niedyspozycji)

• interpretacja jest czynnością twórczą (symbolizowanie, odnoszenie, oznaczanie); jest indywidualna dla każdego człowieka (np. znaczenie rodziny dla osoby z kochającej rodziny i dla osoby z patologicznej)

• na podstawie jednego znaku reprezentującego (egzemplarza), rozumiemy cała klasę znaków (np. znaki drogowe, paragraf 22)

• natura znaków całkowicie się wyczerpuje w ich funkcji - nie mają trwałej struktury bytowej; znaki określa się poprzez „czynność”, którą wykonują

• niektórych desygnatów nie da się przedstawić fizycznie, a więc mogą być przedstawione tylko za pomocą znaków, np. byty abstrakcyjne

• znaki są znakami czegoś, dla kogoś

• nie występują pojedynczo - istnieją ciągi znaków; nie ma jednego znaku drogowego, jednego znaku językowego; istnieją systemy znaków (systemy jako zbiory elementów połączonych relacjami hierarchizującymi) i równocześnie współistnieją w komunikatach (aspekt syntaktyczny znaków - jak w klasycznym rachunku zdań)

• zbiór w sensie dystrybutywnym (klasa) - denotacja - zbiór desygnatów - znaczenie; zbiór ten nie tworzy całości; tworząc zbiór pewnych elementów, nie jesteśmy w stanie zobaczyć całego zbioru (np. nie możemy zobaczyć wszystkich kotów); nie jest postrzegalny zmysłowo, a abstrakcyjnie; jest to wielość obiektów, która może być określona przez własność, którą posiadają wszystkie jej elementy

• zbiór w sensie kolektywnym - całość złożona z części (np. człowiek); agregat, zestaw elementów, często różnych, lub całość o pewnej strukturze wewnętrznej, złożona z elementów będących częściami tej całości (zbioru)

• trzy światy Poppera:

• przedmiotów dostępnych zmysłowo - świat bytów fizycznych

• wytworów umysłowych, stanów psychicznych, świadomości lub behawioralnych dyspozycji do zachowania

• świat idei (istniejący realnie, w sensie obiektywnym) - tu istnieją wszystkie prawdziwe koncepcje i teorie naukowe, poetyckie i dzieła sztuki; wg tego ludzie nie są twórcami swoich myśli, a jedynie mogą chwytać myśli, w których morzu są zanurzeni

• pragmatycy - znak jest najpierw (najpierw ludzi mówili, a dopiero później stworzyli teorię)

---