1. Afryka - Zwarty ląd po obu stronach równika

1. Położenie geograficzne i linia brzegowa

Afryka to drugi pod względem wielkości kontynent na Ziemi, ma 30 mln km² powierzchni. Od Europy oddziela ją Cieśnina Gibraltarska. Afrykę oblewają 2 oceany: Indyjski i Atlantycki, oraz 2 morza: śródziemna i czerwone. Linia brzegowa Afryki obejmuje również zatoki (Gwinejska, Adeńska, Wielka i Małą Syrta) oraz cieśniny (Gibraltarska, Sycylijska, Bab al Mando) i kanały (Sueski i Mozambicki). Afrykę otaczają liczne wyspy: Madagaskar, Seszele, Komory, Maskareny, Sokotora, Wyspa Św. Heleny, Wyspa Św Tomasza, Wyspy Zielonego Przylądka, Wyspy Kanaryjskie oraz półwysep Sanalijski Leży w gorącej strefie międzyzwrotnikowej. Kontynent leży po obu stronach równika, na wszystkich czterech półkulach, co powoduje strefowy, symetryczny w stosunku do równika układ klimatów, gleb, roślinności

2. Rozciągłość równoleżnikowa i południkowa

• Rozciągłość równoleżnikowa Afryki w stopniach wynosi 69^○, czyli 3666,59 km.

• Rozciągłość południkowa w stopniach 73^○ , czyli 8110 km

3. Skrajne punkty Afryki

• Północ - Przylądek Biały - 38^○ N

• Południe - Przylądek Igielny - 35^○ S

• Zachód - Przylądek Zielony - 17^○ E

• Wschód - Przylądek Hafun - 52^○ W

4. Ukształtowanie terenu

Afryka jest kontynentem wyżynnym, urozmaiconym kotlinami, o średniej wysokości terenu 660 m. n. p. m. Na południu Afryki znajdują się stare góry Przylądkowe, na południowym-wschodzie góry Smocze, zaś na północy góry Atlas. Największe wyżyny Afryki to: wyżyna Wschodnioafrykańska, Abisynka, i Samalijska, a okalające je kotliny: Kongo, Czadu,

górnego nilu, zachodnio- saharyjska środkowego Nigru oraz Kalahari. Najwyższym szczytem Afryki jest Kilimandżaro - 5895 m. n. p. m.

5. Strefy klimatyczno - roślinno - glebowe

• Strefa Równikowa

• Klimat równikowy - występuje w kotlinie Kongo i nad zatoką Gwinejską .

Charakteryzuje się stałą w ciągu roku i wysoką temperaturą, i dużymi rocznymi sumami opadów. Roślinność skłania się w większości do lasów równikowych, a gleby występują laterytowe (słabo żyzne)

• Klimat podrównikowy - występuje na północ od równika (Sudan) i ns południe (Sahara). Charakteryzuje się stałą i wysoką temperaturą. Występuje pora sucha i deszczowa. Roślinność ogranicza się do sawanny (trawy, pojedyncze drzewa), gleby występują czerwone.

• Strefa Zwrotnikowa

• Klimat zwrotnikowy - występuje w okolicach zwrotnika Raka i Koziorożca (Pustynia Kalahari). Charakteryzuje się duża amplitudą w ciągu doby, upalnymi latami i ciepłymi zimami. Opady atmosferyczne nie występują, bądź są bardzo skąpe. Tereny pustynne, pustynna, sukulentowa roślinność, gleby inicjalne.

• Klimat podzwrotnikowy - występuje na północy i krańcach Afryki. Charakteryzuje się duża amplitudą w ciągu doby, upalnymi latami i bądź cynamonowe.

ciepłymi zimami. Opady atmosferyczne występują w porze zimowej. Roślinność śródziemnomorska, gleby kasztanowe

już nie uzależniał pracy rolniczej od wylewów. Dzięki zbiornikowi można było przez cały rok nawadniać tereny uprawne, co pozwalało na dwa a nawet trzy zbiory w roku, i powodowało bardzo wysoką wydajność.

W Egipcie jest wysoka różnorodność upraw; Hoduje się głównie: palmę daktylową, ryż, cytrusy, kukurydzę, pszenicę, bawełnę trzcinę cukrową, proso oraz sorgo.

Kraj ten słynie również z przemysłu, oraz wysokiej wydobywalności surowców mineralnych: rud żelaza, manganu, fosforytu, i ropy naftowej.

5. Nil jest źródłem życia Egiptu - 90% społeczeństwa zamieszkuje tereny wokół niego. Ludność wykorzystuje go do hydroelektrowni, Nawadniania pól, czy jako szlaki transportowe.

6. Gospodarka Egiptu opiera się na 4 filarach:

• Turystyka

• Sprzedaż ropy naftowej i produktów ropopodobnych

• Eksploatacja kanału sueskiego

• praca obywateli za granicą

2. Wody lądowe Afryki

1. Rzeki

W Afryce wyróżniamy dwa rodzaje rzek: rzeki stałe, czyli takie, które płyną cały rok, oraz rzeki okresowe, które płyną przez kilka miesięcy w roku.

Rzeki Afryki należą do Zlewiska Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Indyjskiego. Około 50% powierzchni kontynentu zajmują obszary bezodpływowe . Największą i najdłuższą rzeką w Afryce i na całej kuli ziemskiej jest Nil. Jest to jedyna rzeka, która przepływa przez Saharę. Największym dorzeczem Afryki jest natomiast Kongo. Inne ważne rzeki to: Niger, Senegal, Zambezi, Oranje, Limpopo. Na terenie kontynentu występują Ued (wadi) - są to suche koryta po rzekach epizotycznych.

2. Jeziora

Jeziora w Afryce są położone w zagłębieniach i rowach tektonicznych. Największe pod względem zajmowanej powierzchni jest Jezioro Wiktorii, najgłębsze - Tanganika. Do innych największych rzek kontynentu należą Malawi (Nilasa), oraz bezodpływowe jezioro Czad.

Oprócz jezior naturalnych, w Afryce występują jeziora sztuczne, czyli stworzone przez człowieka: Nasera, Kariba, oraz Wolta.

3. Basen artezyjski - nieckowaty układ skał na przemian przepuszczalnych i nieprzepuszczalnych.

3. Egipt - pustynny kraj nad Nilem.

1. Położenie

Egipt leży w północno-wschodniej Afryce nad Morzem Śródziemnym i Czerwonym. Przeważającą część kraju stanowią gorące pustynie w pustynnej krainie - gorącej i suchej na powierzchni ok. 1000000 km. Kraj jest niemal pozbawiony powierzchni lasów.

2. Dane urzędowe

Pełna nazwa Państwa to Arabska Republika Egiptu. Jego stolicą jest Kair, a Językiem urzędowym - arabski. Egipt jest najludniejszym krajem świata arabskiego.90% stanowią muzułmanie, 10% chrześcijanie.

3. Regiony geograficzne

• Dolina i delta nilu

• Pustynia zachodnia (część pustyni Libijskiej)

• Pustynia Arabska

4. Egipt jako kraj rolniczy z rozwijającym się przemysłem

Dzięki wybudowaniu na Nilu Wielkiej Tamy Asuańskiej powstał ogromny zbiornik Nasera i Nil

4. Klimat

Na terenach RPA występuje suchy klimat zwrotnikowy. Południowa częś kraju ma klimat

łagodny, z większą ilością opadów i bogatszą roślinnością.

5. Ludność

Kraj zamieszkany jest przez 805 rasy czarnej, 20% rasy białej (Latynosów). Po II wojnie światowej wprowadzono politykę apartheidu (segregacji) rasowej.

6. Najlepiej rozwinięty kraj Afryki
   RPA jest krajem ogromnych i różnorodnych zasobach surowcowych. Bogate złuża złota i diamentów, oraz innych surowców mineralnych (platyna, chrom, węgiel, mangan, oraz węgiel kamienny. RPA to główny rejon górniczy Afryki.

4. Nigeria

1. Położenie

Nigeria jest położona nad Zatoką Gwinejską.

2. Dane urzędowe - Język urzędowy - angielski, stolica - Abudża.

3. Środowiska przyrodnicze

Południową część kraju stanowią niziny ciągnące się 200 km wzdłuż wybrzeża. Na północy i w centrum rozciągają się pasma gór i wyżyny. Przez Nigerię przepływa rzeka Niger. Klimat w części południowej równikowy - gorący i wilgotny, przechodzi w części północnej początkowo w podrównikowy wilgotny a następnie w podrównikowy suchy.

religijna i etniczna w Nigerii prowadzi do częstych konfliktów wewnętrznych między plemionami.

4. Struktura etniczna

Nigeria liczy sobie ponad 131 mln mieszkańców. Jest to najludniejszy kraj kontynentu. Przyrost naturalny wynosi tam 24% - jest to najwyższa średnia światowa. Prawie połowa społeczeństwa stanowią osoby poniżej 15 roku życia. Niska średnia długość życia.

5. RPA - najbogatszy kraj kontynentu

1. Położenie

Republika Południowej Afryki jest państwem położonym między Oceanem Atlantyckim a Oceanem Indyjskim.

2. Dane urzędowe - język urzędowy - angielski, afrkaans (mieszanka angielskiego, francuskiego, niemieckiego, holenderskiego). Siedziba parlamentu - Kapsztad, stolica - Pretoria.

3. Środowisko przyrodnicze
   RPA Ma dostęp do Oceanu Indyjskiego Indyjskiego Atlantyckiego. Kraj jest wyżynny, niziny występują tylko na wybrzeżach, wnętrze kraju zajmują płaskowyże i góry najwyższe są Góry Przylądkowe położone w południowej części kraju. Najdłuższą rzeką jest Oranje. W zachodniej części kraju znajduje się Kotlina Kalahari i dolina rzeki Oranje. Na wschodzie znajduje się pasmo Gór Smoczych. Środkową część kraju pokrywają stepy i sawanny. Prawie połowę kraju zajmują pustynie i półpustynie.

Nigerię zamieszkuje 434 grupy etniczne, mówiące 395 językami, charakteryzująca się odmiennymi obyczajami i kulturą. Zróżnicowane w Nigerii są także wyznania - występuje katolicyzm, chrześcijaństwo oraz muzułmanizm. Ta różnorodność religijna i etniczna w Nigerii prowadzi do częstych konfliktów wewnętrznych między plemionami

5. Rolnictwo

Ludność Nigerii w dużej części zatrudniona jest w rolnictwie. W celach żywieniowych i eksportowych uprawia się tam: bawełnę, kakaowiec, mamok, palmę oleistą kauczukowiec, bataty, proso, sorgo, ryż kukurydzę oraz trzcinę cukrową. Rolnictwo jest w Nigerii głównym źródłem utrzymania ludności. Rolnictwo w tym kraju ma charakter ekscesywny. Gospodarstwa rolne są bardzo niewielkie - 95% upraw nie przekracza 5 ha.

6. Przemysł

Najważniejszym bogactwem mineralnym Nigerii są bogate złoża ropy naftowej. Mimo wydobywania innych surowców (np. węgiel kamienny), ropa naftowa pozostaje głównym, bo przynoszącym ok. 95% wpływów, towarem Przemysł przetwórczy rozwija się w Nigerii powoli, zaś eksport ropy naftowej czy

plonów rolnych nie zapewnia odpowiedniej ilości dewiz na inwestycje gospodarcze

7. Obliczanie rozciągłości równoleżnikowej i południkowej

1. Aby obliczyć rozciągłość południkową bądź równoleżnikową, należy dodać do siebie wartość w stopniach dwóch skrajnych punktów. Mamy obliczoną rozciągłość w stopniach.

2. Zakładamy, ze Ziemia jest kulą i kąt zawarty w jej przekroju wynosi 180^○. Długość równika ≈ 20 000km Z proporcji obliczamy długość rozciągłości 1^○:

180^○------- 20 000km

1^○ ------------ x

x = 111,11 km

3. Otrzymany wynik mnożymy przez naszą rozciągłość. I tak, jeśli nasza rozciągłość w stopniach wynosi 73^○, to:

73^○ ∙ 111,11km =8111,03 km

6. Problemy Afryki

1. Największe problemy przyrodnicze Afryki:

• postępujące procesy pustynnienia

• zmniejszenie się powierzchni lasów równikowych.

• Problemy społeczne:

• najwyższy przyrost naturalny

• niedożywienie i głód

• niedostateczna opieka zdrowotna, choroby.

• konflikty i wojny (zróżnicowanie religijne i etniczne)

• analfabetyzm

3. Problemy gospodarcze:

• uzależnienie gospodarki od przemysłu wydobywczego

• import wyrobów przemysłowych

• ujemny bilans handlowy

rosnące zadłużenie


Afryka -powtórzenie

---