ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE:

Zarządzanie strategiczne w swej istocie polega na sformułowaniu misji, ustaleniu celu ogólnego (kierunku działania); określeniu strategii a następnie na opracowaniu programu działania i planu strategicznego lub rozkładu zdarzeń o istotnie ważnym i stałym znaczeniu dla całej organizacji oraz na jego urzeczywistnieniu przez odpowiednie oddziaływanie na otoczenie i zatrudnionych w instytucji ludzi, a także na sprawowaniu kontroli strategicznej i ocenie zgodności (skuteczności) działania z planem w praktyce.

Zarządzanie strategiczne jest procesem sterowania określającym długookresowy główny kierunek działania lub cel ogólny instytucji, zapewniający jednocześnie ostrożne formułowanie strategii, odpowiednie zastosowanie oraz ciągłą kontrolę i ocenę jej przydatności w praktyce.

Strategia - w ogólnym ujęciu strategia jest koncepcją (orientacją) długookresowego funkcjonowania i rozwoju instytucji, obejmującą cel ogólny lub główny kierunek działania, sposoby działania i reguły zachowania, a także niezbędne zasoby (środki) służące do urzeczywistnienia jej w praktyce; stanowi spójny i wewnętrznie zintegrowany zbiór celów, procedur i reguł działania z wyeksponowaniem sposobów długoterminowego postępowania.

Budowa strategii instytucji to proces analityczny obejmujący następujące etapy:

a). sformułowanie wizji i misji instytucji

b). analizę warunków zewnętrznych (otoczenia)

c). analizę sytuacji wewnętrznej

d). Określenie strategii (opracowania wariantów i wyboru optymalnego)

W procesie formułowania strategii poszukuje się odpowiedzi na pytania:

a). Co powinniśmy i chcemy robić oraz dla kogo?

b). Gdzie jesteśmy?

c). gdzie chcemy być? Dokąd podążamy?

d). Jakie działania i zasoby zastosować, by osiągnąć ogólny cel?

Wizja przyszłości instytucji jest projekcją marzeń i ambicji wiążących się z działaniem organizacji, stanem docelowym, który jej właściciele, menedżerowie i wpływowe grupy pracowników chcą osiągnąć. Wizja jest koncepcją stanu instytucji w odległej przyszłości.

Misja instytucji jest jej tożsamością, osobliwą kompetencją, szczególnym powodem istnienia. Wyraża ogólną obietnice, a jednocześnie swoją specyfikę, odrębność i aspiracje - trwałe dążenia kierownictwa i pracowników w zakresie podstawowej działalności. Identyfikuj ona to, kim jesteśmy, co robimy i dokąd zmierzamy.

Formułowanie wizji i misji:

Diagnoza Prognoza; Proces twórczy (myślenie i działanie) Wizja i misja

ANALIZA I OCENA WARUNKÓW ZEWNĘTRZNYCH (OTOCZENIA):

Warunki zewnętrzne instytucji są determinowane głównie przez stan, strukturę, złożoność i dynamikę otoczenia. Otoczenie instytucji jest to całokształt zjawisk, procesów i zdarzeń oraz innych instytucji kształtujących stosunki wymienne, zakres działania i perspektywy rozwojowe organizacji. Otoczenie obejmuje wszystko to, co z zewnątrz może wpływać na wewnętrzną sytuację instytucji: np. rynek finansowy, źródła kapitału, rynek pracy, szansę zysku

ANALIZA I OCENA WARUNKÓW WEWNĘTRZNYCH INSTYTUCJI:

Do czynników wewnętrznych instytucji o podstawowym znaczeniu należy zaliczyć:

- ilość i jakość posiadanych zasobów materialno - energetycznych; - ilość i jakość zasobów pracy; - zasobów informacyjnych; - sposoby ich wykorzystania; - sprawność systemów informacyjnych; - wewnętrzny system motywacyjny; - a także potrzeby, postawy i przekonania dominujące wśród pracowników zwłaszcza personelu kierowniczego instytucji.

W analizie tej określa się przede wszystkim mocne i słabe strony instytucji. Przedmiotem analizy sytuacji wewnętrznej jest ustalenie profilu instytucji.

Cel - jest to stwierdzenie, do czego chcemy dążyć, jakie rezultaty zamierzamy osiągnąć w czasie określonym strategią. Cel jest konkretnym, mierzalnym wyznacznikiem rezultatu osiągniętego przez instytucję.

Instytucje realizują zwykle nie jeden, lecz wiele celów jednocześnie. Celem mogą być krótko (jeden rok)-; średnio- (od jednego do trzech lat); i długoterminowe. (powyżej trzech lat)

Wskazany podział celów:

- cele, które pozwolą odnieść instytucji sukces

- cele realistyczne - w obecnych i przewidywanych warunkach

- cele, które instytucja jest w stanie osiągnąć nawet w trudnych warunkach, gdy znajdzie się pod naciskiem różnych sił i grup interesów.

OKREŚLENIE STRATEGII:

Strategia określa głównie cel ogólny lub kierunek działania, sposoby działania i niezbędne środki, natomiast polityka, procedury i reguły starają się ograniczyć możliwości podejmowania przez personel kierowniczy nieprawidłowych decyzji.

Do zasadniczych modeli formułowania strategii i jej wdrażania można zaliczyć:

1). Model synoptyczny - zakłada on sekwencyjną procedurę racjonalnego dochodzenia do strategii tj. określenie przyszłych pożądanych stanów i jej wdrażania

2). Model heurystyczny - osiąganie satysfakcjonującego rozwiązania przez uproszczenie złożonej sytuacji najczęściej z wykorzystaniem heurystyki: dostępności, reprezentatywności, przyczynowości i generalizacji

3). Model inkrementalny - procedurą „małych kroków” osiąga się cząstkowe równowagi i poprawia sytuację w różnych obszarach organizacji, zmniejsza ryzyko działania, ale nie daje możliwości wprowadzenia zasadniczych zmian

4). Model gry organizacyjnej - adaptacja przez przeformułowanie celu i zadań, zmiana struktury formalnej podsystemów społeczno i technicznego; uwzględnia zmienność otoczenia i ustala stałe reguły gry, przy wysokim stopniu ryzyka.

5). Model zasobowy - źródła przewagi konkurencyjnej tkwią wewnątrz instytucji, analiza i ocena własnych zasobów - kompetencji, wybór zasobów i umiejętności kluczowych - strategicznych i umiejętne zastosowanie ich w zintegrowanej kombinacji.

PLANOWANIE STRATEGICZNE:

Etapy planowania strategicznego:

Sformułowanie misji Organizowanie Analiza otoczenia (szanse i zagrożenia) Analizowanie instytucji (możliwości, kompetencje) Określenie kluczowych obszarów strategicznych Ustalenie celu ogólnego Określenie strategii Opracowanie programu działania i planu strategicznego Wdrożenie strategicznego planu działania Kontrolowanie i oceniania.

Organizowanie - obejmuje następujące działania: pozyskiwanie dla sprawy partnerów i przychylności niezależnych, samodzielnych podmiotów, przekonanie lokalnych kierowników formalnych (kierowników różnych firm, przedsiębiorstw, urzędów, towarzystw) i liderów nieformalnych (nauczycieli, lekarzy, prawników), włącznie różnych warstw i grup społeczności do udziału w opracowaniu strategii i wspólnego działania, koordynację działań i powołanie zespołu sterującego.

Na ustalenie celu ogólnego lub głównego kierunku działania i sposobów jego realizacji wpływają zarówno warunki bliższego i dalszego otoczenia, jak też sytuacja wewnętrzna społeczności lokalnej, głównie jakość i wielkość zasobów, kompetencje i umiejętności, co wyraża się w mocnych i słabych stronach tej społeczności.

Określenie strategii obejmuje opracowanie kilku wariantów próbnych, rozważenia różnorodnych możliwych sposobów radzenia sobie z zagadnieniami strategicznymi, uporządkowanymi według ważności, omawianie celów ogólnych i bardziej szczegółowych oraz zadań wynikających z tych wariantów strategii z partnerami i przyszłymi ewentualnymi realizatorami.

Wdrożenie strategii oznacza stworzenie warunków organizacyjnych, technicznych i finansowych potrzebnych do realizacji celów. Potrzebne jest także stworzenie korzystnego klimatu społecznego, stosowanie polityki i procesów wspierających strategię.

Wdrożenie planu strategicznego do praktyki jest długotrwałe, zarządzenie strategiczne powinno być procesem trwałym i stałym. Każda strategia, nawet doskonała musi być co jakiś czas kontrolowana i oceniana oraz stosownie do okoliczności modyfikowana.

ZARZĄDZANIE ZASOBALI LUDZKIMI:

Przez zarządzanie zasobami ludzkimi rozumie się skoordynowany zbór działań kierowniczych związanych z ludźmi, zmierzający do osiągnięcia założonych celów instytucji i zaspokojenia potrzeb zatrudnionych w niej pracowników.

Zarządzanie zasobami ludzkimi nazywane jest również zarządzaniem lub kierowaniem personelem, czynnikiem ludzkim, kadrami, potencjałem ludzkim, potencjałem społecznym czy nawet rozwojem potencjału pracy.

Podstawowe obszary zarządzania zasobami ludzkimi w instytucji:

Planowanie zasobów ludzkich Rekrutacja pracowników Selekcja kandydatów Orientacja zawodowa i wprowadzenie do pracy Szkolenie, dokształcanie i doskonalenie Wynagrodzenie i motywowanie Ocena pracowników:

- Przemieszczenia

- Awansowanie

- Odejścia

PLANOWANIE ZASOBÓW LUDZKICH:

Planowanie zasobów ludzkich jest procesem analitycznym określającym potrzeby związane z zatrudnieniem pracowników oraz wyznaczającym przyszłe cele i działania, w ramach poszczególnych obszarów zadaniowych, w wyznaczonym czasie. Jest zbiorem działań kierowniczych przygotowujących decyzje w sferze zasobów ludzkich dotyczących pożądanego przyszłego stanu w instytucji.

Właściwe planowanie zasobów ludzkich przyczynia się głównie do:

- usprawnienia przebiegu działań i procesów personalnych i - co się z tym wiąże - do obniżenia kosztów tych przedsięwzięć

- zracjonalizowania procesu kształtowania zasobów ludzkich przez dokonywanie trafnych wyborów

- właściwego podziału uprawnień i zadań w zakresie funkcji personalnych i zintegrowania działań

- poprawy stopnia wykorzystania kwalifikacji pracowników

- poprawy sfery etyczno - moralnej pracowników

POZYSKIWANIE PRACOWNIKÓW DLA INSTYTUCJI:

Proces pozyskiwania pracowników dla instytucji obejmuje kilka podstawowych zbiorów czynności, zmierzających do zapewnienia organizacji pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, w celu zaspokojenia potrzeb personalnych ustalonych w wyniku planowania zasobów ludzkich, doprowadzając do właściwej obsady stanowisk pracy, z uwzględnieniem określonych kryteriów doboru.

W doborze możemy wyodrębnić dwie grupy metod:

1). Metoda systemu zamkniętego (zalicza się: - dobór losowy; - dobór przez uzgodnienie; - dobór przez stopniowy awans)

2). Metoda systemu otwartego: (kandydat jest podmiotem aktywnym i inspirującym, sam podejmuje decyzje w sprawie ubiegania się o wolne stanowisko.

OKREŚLENIE MARKETINGU:

W ogólnym ujęciu marketing to:

- koncepcja zarządzania (nastawienie instytucji na rynek, odbiorców, rozwiązywanie problemów produkcyjno, bądź usługowo - rynkowych)

- forma organizowania rynku (funkcjonalna, produktowa lub regionalna organizacja marketingu)

- metoda działania (planowanie marketingowe, dobór, zestawienie i zintegrowanie instrumentów marketingowych, kontrola marketingowa)

Istota marketingu polega na tworzeniu określonego zespołu użyteczności w postaci koncepcji, sposobu, formy, miejsca, czasu i posiadania.

Marketing pod względem merytorycznym jest pojęciem wieloznacznym i najczęściej w literaturze przedmiotu traktuje się go jako:

- proces społeczny i menadżerski

- proces gospodarczy

- proces społeczno - gospodarczy

- proces zarządzania zmierzający do identyfikacji i antycypacji potrzeb

- proces twórczy

- proces dokonywania dobrowolnej wymiany pomiędzy dwiema stronami - nabywcami (klientami)

- działalność ludzką zmierzającą do zaspokojenia potrzeb

- sposób działania przedsiębiorczego

- sposób rozpoznawania i pozyskania nabywców

- utrzymanie opłacalnej pozycji na rynku przez optymalne zaspokojenie potrzeb nabywców

Istotą marketingu jest zatem badanie i rozpoznawanie rynku (potrzeb, życzeń, pragnień, gustów i preferencji nabywców obecnych i potencjalnych, a także konkurencji), planowanie i umiejętne realizowanie w instytucji, zwłaszcza gospodarczej, polityki w zakresie produktów i usług, polityki cenowej, polityki sprzedaży.

ORIENTACJE MARKETINGU:

Sprzedażowa orientacje marketingowa - ideę jej streszcza następujące stwierdzenie: produkty należy promować i sprzedawać.

Marketing strategiczny - wymaga odpowiedzi na pytania: Kim są odbiorcy?; Czego chcą konsumenci?; Co robią konkurenci?; Jaka powinna być misja i główne cele firmy?.

Konieczne są badania rynku, analiza konkurencji i integracja marketingu z celami głównymi firmy.

Strategia produktu - na podstawie badania rynku planuje się innowacje, kreuje nowe produkty i ich rozwój oraz stosuje się jednocześnie aktywne metody ekspansji na rynku, a ściślej --w świadomie wybranym segmencie rynku.

ZASADY MARKETINGU:

Zasada badania rynku - wymaga od instytucji dokładnego badania i rozpoznawania rynku, potrzeb, preferencji, oczekiwań i życzeń obecnych oraz potencjalnych nabywców, w celu określenia popytu efektywnego.

Zasada orientacji na nabywcę - polega na tym, że cała działalność instytucji koncentruje się na poznaniu potrzeb i pragnień nabywców przed rozpoczęciem produkcji.

Zasada innowacji - polega na tym, że instytucja zorientowana marketingowo we wszystkich strefach swojej działalności, ma programowo stosować innowacje, elastycznie dostosowując się do potrzeb rynku, z jednoczesnym kreowaniem określonych potrzeb, zaspokojenie których będzie możliwe w przyszłości.

Zasada orientacji na zyskowność - polega na tym, że kierownictwo instytucji ma na celu głównie zaspokojenie tylko tych rozpoznanych potrzeb, które dają szansę na zyski w długim czasie.

MARKETING MIX:

Marketing mix to zintegrowana kompozycja określonych instrumentów marketingowych wraz z odpowiednim ich doborem i ukształtowaniem oraz z regułami właściwego ich stosowania w procesie oddziaływania na rynek.

Głównymi celami są promocja i sprzedaż wytworzonych dóbr przemysłowych i świadczonych usług po cenach satysfakcjonujących zarówno nabywcę, jak i producenta, przy czym producent dąży do osiągnięcia zysku finansowego i opanowania rynku oraz do kształtowania i wzbogacania korzystnego, budzącego zaufanie, image'u instytucji.

Marketing mix może uzewnętrznić się w dwóch formach:

1). Tradycyjnej bazuje na takich narzędziach oddziaływania na rynek, jak: - produkt; - cena; - dystrybucja:( (miejsce i promocja)

2). Nowoczesnej elementami jej są: - wartość dla nabywcy, klienta; - koszt; - wygoda nabycia; - oraz komunikacja społeczna (dialog)

CONTROLLING STRATEGICZNY:

Controlling strategiczny dąży do sprawnego ukształtowania procesów planowania i kontroli. Można go rozumieć jako funkcję kierowniczą w ramach zarządzania strategicznego.

Controlling strategiczny powinien skoncentrować się na takich zadaniach, jak:

- wykazanie i wzajemne uzgodnienie powiązań między otoczeniem, zachowaniem menadżerów i strukturą organizacyjną poszczególnych subsystemów całości

- uwzględnienie subiektywnego i obiektywnego zapotrzebowania poszczególnych decydentów na informacje

- ukształtowanie możliwie optymalnej struktury komunikacyjnej poziomu strategicznego z wykorzystaniem obecnych technik informacyjnych, zwłaszcza informatycznych

- nadanie poszczególnym systemom odpowiedniego stopnia elastyczności, umożliwiającego szybkie dopasowanie do zmieniających się warunków działania.

CONTROLLING OPERATYWNY:

Zadania controllingu operatywnego to:

- opracowanie systemu i bezpośredni udział w sporządzaniu planów operatywnych, określających sposoby i środki osiągnięcia celów cząstkowych i ogólnego

- wspieranie, przy opracowywaniu budżetów kosztowo - wynikowych, ośrodków odpowiedzialności w instytucji

- opracowanie systemu i operatywna kontrola wykonywania zadań planowych

- pomaganie w zarządzaniu należącym do kompetencji poszczególnych komórek organizacyjnych instytucji

Zakres controllingu operatywnego obejmuje przede wszystkim koszty, przychody i wyniki. Dlatego można go określić jako sterowanie zyskiem instytucji w krótkim czasie.

---