1. Co to jest wychowanie?

• Wychowanie nie jest wszelkie zaniechanie działania w formie interakcji i społecznych mających na celu wywołanie trwałych i pożądanych zmian w osobowości ludzi. - Heliodor Muszyński

POŻĄDANYCH- ma dochodzić do zmian w zachowaniu człowieka.

• Musi pomagać ludziom, by dorośli do warunków życia i wymagań nowoczesnej cywilizacji, by odnajdywali sens życia, by zrozumieli pozytywne przeżycia wewnętrzne oraz kształtowali zdrową psychologicznie linie osobistego rozwoju.

SENS ŻYCIA- musimy to odnaleźć, musimy pokazać ludziom jak go odnaleźć

• Całokształt sposobów i procesów pomagających istocie ludzkiej poprzez interakcję, urzeczywistniać i rozwijać swoje społeczeństwo

KIM JEST CZŁOWIEK, CZYM JEST CZŁOWIECZEŃSTWO?

• Personalistyczne myślenie o człowieku rozwinął się w XXw. (wewnątrz myślenie o człowieku)

• Duchowość- rozumność- człowiek wie, że myśli - wolność

• Integralność (duchowość, cielesność) nie można tego rozdzielić

• Indywidualność (jedyność i niepowtarzalność człowieka)

• Wrażliwość na wartości

• Dynamika- człowiek może się zmienić

• Zdolność samorozwoju- zmiana samego siebie

PERSONALISTYCZNE MYŚLENIE O CZŁOWIEKU

Cechy człowieka:

- duchowość- rozumność + wolność

- integralność

- indywidualność (jedyność i niepowtarzalność)

- wrażliwość na wartości (wartość sama w sobie, nosiciel wartości żyje pośród nas)

- dynamika

- zdolność samorozwoju

- zdolność transcendowania

- skierowanie ku danej osobie i światu

- wspólnotowość

Człowiek jest niezależny od innych, ale potrzebuje innych do samorozwoju- impuls.

Personalistyczne myślenie o człowieku zakłada,że człowiek jest jeszcze osobą nie gotową w personalizmie.

• OSOBOWOŚĆ- sposób powiązania lub zintegrowania składowych człowieka oraz ich ekspresja w zachowaniu

• SKŁADOWE- komponent poznawczo-programowy np. wiedza, pogląd na świat, plany życiowe

• 2 SKŁADNIK- komponent emocjonalno-motywacyjny np. potrzeby, zainteresowania, napięcia

• 3 SKŁADNIK- komponent kontrolny np. sumienie, samokontrola, samoocena, samoświadomość

NASZA OSOBOWOŚĆ ZDOBYWAMY ROZWIJAJĄC SIĘ.

CHARAKTER- wg Sheula wiąże się z właściwościami, w których wyrażają się stosunki międzyludzkie, jego składowe to:

1. sposób realizowania planów

Planowanie - systematyczność (bałaganiarstwo, poziom aktywności energiczność/ opieszałość, przebieg decyzji zdecydowanie/ niezdecydowanie

2) sposób ustosunkowania się do ludzi

Pomoc- ofiarność/ obojętność, uczuciowość czułość/ oschłość, taktowność delikatność/ grubiaństwo

3) sposób ustosunkowania się do samego siebie i do własnego działania

Pomoc- praca nad sobą/ rezygnacja, uczuciowość zahartowanie/ roztkliwianie się, otwartość szczerość/ samookłamywanie się

TEMPERAMENT- ogranicza się do najważniejszych okresów życia człowieka przekazywany negatywnie np. noworodkowi śpi lub płacze. Temperament decyduje o uruchomieniu naszej aktywności, przebieg i trwałość aktywności zależy od temperamentu. Osoby o silnym temperamencie- kontynuują to działanie, natomiast osoby o słabym temperamencie mówimy, że mają słomiany zapał.

PODMIOTOWOŚĆ I PODMIOTY WYCHOWANIA

Cechy podmiotu:

- poczucie tożsamości

1. jestem fajna 2. jestem miła 3. jestem ładna 4. jestem inteligentna …

Poczucie tożsamości to zbiór cech, dzięki którym opisujemy swoja tożsamość.

ŚWIADOMOŚĆ- stan czuwania połączony z orientacją we własnych przeżyciach, myśleniach, motywach, dążeniach, relacjach z otoczeniem

WOLNOŚĆ- musze umieć wybierać

ODPOWIEDZIALNOŚĆ- rezygnacja ze swojej wolności żeby być odpowiedzialny

MOC SPRAWCZA- generatywność - tendencja do wypróbowania nowych schematów myślenia i działania

OPTYMIZM- jest to oczekiwanie

ZAUFANIE DO SIEBIE- łączy się z optymizmem z poczuciem własnej wartości

SELEKTYWNOŚĆ- przejawia się w selektywnym odbiorze i przetwarzaniem informacji

POSZUKIWANIE PRZYCZYNOWOŚCI- po co nam studnia, co po tym będę miała- wykształcenie związków między własnym zachowaniem a jego następstwami

Stajemy się podmiotem po urodzeniu a te cechy mogą ulęgać rozwojowi. Człowiek rozwija się do swojej śmierci.

Rozwój podmiotu nie dokonuje się bez naszego wysiłku i zaangażowania.Nie należy od nas samych.

Błędy: człowiek jest wyłączony z pewnych trudnych zadań- np. rodzice, kształtuje się wyuczona bezradność.

Szanując podmiotowość człowieka dajemy tyle wolności, do której nie jest przygotowany, kształtuje postawy roszczeniowe- wszystko mi wolno, wszystko trzeba mi dać.

Rozumienie wychowania	GŁÓWNE ZAŁOŻENIE dotyczące Tego kim jest człowiek	GŁÓWNE ZADANIE WYCHOWANIA	KLUCZOWY TERMIN	WARUNKI, ZASADY WYCHOWWANIA
Pomoc we wzrastaniu	Człowiek jest istota biologiczną, człowiek Jest z natury dobry	Wychowanie ma być „naturalne”- ono ma wspierać naturę, a żeby wspierać naturalnie trzeba człowiekowi zapewnić jak najlepsze warunki wzrastania, wychowawca ma być jak ogrodnik, który podlewa, ochrania roślinę, ma zadbać o potrzeby wychowanka	WZRASTANIE-swobodny,spontaniczny,nieukierunkowany celami wychowania rozwój człowieka, który realizuje się w ramach życia społecznego	Trzeba mieć respekt do praw natury;działania wychowawcze trzeba dostosować do etapu rozwoju dziecka,do jego potrzeb,do jego zainteresowań,należy obserwować rozwój i czekać co się będzie dokonywało, unikać presji-gdyż jest szkodliwa
Pomoc w socjalizacji	Człowiek jest istota żyjącą wśród innych,a skoro żyje wśród innych jest skazny na pomoc innych;trzeba się nauczyć różnych społecznych form życia społ. Skoro się żyje wśród ludzi	Pomoc człowiekowi w opanowaniu społecznych form życia czyli jest to pomoc w socjalizcji	SOCJALIZACJA-jest to uczenie się wartości i norm na których opiera się życie społ.,w procesie socjalizacji uczenie człowieka pełnienia ról społ.(np.uczenie roli męża,córki,studenta) formowanie sumienia człowieka. SUMIENIE jest instancją która od wewnątrz reguluje ludzkie zachowania pod względem zgodności tych zachowań z przyjętym systemem wartości i norm, nauczyć społecznie akceptowanych sposobów zaspokajania potrzeb, nauczenie się społecznie akceptowanych sposobów wyrażania emocji	Względnie stały i spójny system wartości i norm na których opiera się życie społeczne
Pomoc w inkulturacji	Człowiek żyje w określonej kulturze i jest istotą kulturalną	Pomoc człowiekowi w przyswojeniu i tworzeniu kultury jest określona jako inkulturacja	Na proces inkulturacji składa się poznawanie kultury i wchodzenie w życie kulturowe danej społeczności poprzez uczenie się technik i sposobów funkcjonowania kultury, opanowanie języka, czytania i pisania, myslenia, przyswojenie wartości pojęć moralnych	Istotne jest to żeby nie wykorzystywać słabości danej kultury i nie podporządkowywać jej bezwzględnie kulturze dominującej
Pomoc w personalizacji (persona-osoba) pomoc człowiekowi W stawaniu się soba	Człowiek jest rozumiany jako ten który okresla samego siebie w działaniu. Działanie zwrotnie kształtuje człowieka. Działanie tworzy nas samych,nie tylko świat zewnętrzny.Nie tylko siebie tworzy czł. ale swoje sytuacje życiowe	Pomoc w kształtowaniu bycia osoba i w budowaniu indywidualnej tożsamości (personalizacja)	PERSONALIZACJA- polega na tym aby zaakceptować samego siebie. Akceptacja braków i wad, jeżeli nie akceptujemy to tak jakbyśmy żyli w nierealnym świecie. To punkt wyjścia do współżycia z innymi ludźmi jak i samym sobą. Nie bać się słabości,żeby je rozpoznać i sobie z nimi poradzić.Naturalną cechą ludzką jest to ze ma słabości; OSIĄGANIE AUTONOMI- czyli stawanie się autorem własnych myśli,działań,poglądów, zdolności do samostanowienia.	Wybór i akceptacja określonej hierarchi wartości i postepowanie zgodnie z nią
Pomoc w emancypacji	Czł. dąży do transcendencji czyli do przekonania samego siebie do rozwoju i autonomi	Polega na tym aby pomóc czł. uświadomić sobie ukryte formy zniewolenia i przymusu oraz aby podjął działania wyzwalające z tego zniewolenia i przymusu	EMANCYPACJA- jest to proces uwalniania się spod ukrytych form zniewolenia i przymusu by móc w pełni wykorzystać swój potencjał rozwojowy	Uświadamianie innym,że percepcja (postrzeganie) rzeczywistości jest systematycznie zniekształcana przez różne ideologie

Jeżeli mówimy o wychowaniu, musimy uwzględnić wszystkie te 5 wymiarów i nie można postrzegać jako jedno z nich. Musza być powiązane.

CECHY CZŁOWIEKA PODĄŻAJĄCEGO DROGĄ SAMOREALIZACJI JAKO ŹRÓDŁO SYTUACJI WYCHOWAWCZEJ WG A. MASLOWA

1. Jasna i trafna percepcja rzeczywistości.

Człowiek wykrywa fałsz i udawanie, potrafi sobie radzić z niepewnością i wieloznacznością

sytuacji.

2. Akceptacja siebie i innych.

Dwa typy miłości, jeżeli człowiek akceptuje samego siebie to kocha drugą osobę- wyraża się to

formułą- „kocham cię bo cię potrzebuje” - miłość typu B (be-być); kocha drugą osobę miłością

typu D (deficyt)- wyraża się to formułą „potrzebuję cie ponieważ cię kocham”- prowadzi to do

załamań depresji, jestem z tobą dlatego, że się przeglądam w twoich oczach i czuje się lepszy,

ładniejszy itp.

3. Spontaniczność i ekspresja w działaniu.

Spontaniczność określona jako wtórne dziecięctwo- człowiek potrafi być naturalny, nie analizuje

czy wypada czy nie, potrafi się zaśmiać, zachwycić- naturalne reakcje, potrafi okazywać

spontanicznie, naturalne reakcje.

4. Zaangażowanie w problemy świata zewnętrznego bez nadmiernej koncentracji na własnym ja.

Żeby człowiek podejmował się jakiejś misji, powołania, marzeń celu, koncentrować się na

problemach.

5. Odporność na samotność, brak uzależnienia od innych ludzi.

Żeby samotność Ne była barierą nie do przekroczenia, takim czymś, aby nie można było tego

pokonać

6. Wysoki poziom autonomii wyrażający się wiernością wobec własnych przekonań nawet wtedy, gdy grozi to odrzuceniem przez innych ludzi.

Nie ulegać presji otoczenia i środowiska.

7. Świeżość doznań, przeżyć, ocen.

Chodzi o to, żeby potrafić się cieszyć, przeżywać życie emocjonalnie, oburzać się, zachwycać…

8. Zdolność do „mistycznych uniesień.

Żeby człowiek był zdolny do uniesienia, zachwytu nad światem, nad życiem, nad przyrodą…

9. Przeżywanie troski nie tylko o siebie i własna rodzinę, ale również o globalną ludzką wspólnotę.

Żeby człowiek był czuły na to co się w ogóle z ludźmi dzieje, na świecie, żebyśmy się starali we

własnej mierze próbowali to zmienić, żeby człowiek się identyfikował się z wszystkimi np. chorzy

na AIDS w Afryce- jeździć na misję do Afryki, pomagać tym ludziom, dzieciom- to już jest

wyraz wrażliwości społecznej.

10. Umiejętność nawiązywania głębokich, nacechowanych intymnością kontaktów z ludźmi.

Nie chodzi o kontakty intymne lecz w sensie psychicznym, psychologicznym- przyjaźń-

głębokie kontakty z innymi ludźmi

11. Silnie rozwinięty zmysł etyczny.

Żeby ludziom okazywać szacunek dla inności, nie potrafimy różnych rzeczy zrozumieć; jeżeli

mamy nieakceptację dla innych to możemy gdzieś głęboko nie mieć jej dla siebie, to nie znaczy

żeby godzić się z złymi czynami. Trzeba zaakceptować siebie a potem innych.

12. Szczere, pozbawione ironii i złośliwości poczucie humoru.

To człowiek, który zdaje sobie sprawe co jest celem życia a środkiem np. samochód to tylko

środek a nie cel

13. Oryginalność i inwencja w myśleniu i działaniu w różnych obszarach życia.

Pozwala zachować dystans do siebie i świata, zachować dystans do pewnych spraw

14. Krytyczna postawa wobec kulturowych wzorów życia.

Może być każdy z nas, twórczo można prowadzić dom, wychowywać dzieci, cokolwiek robimy można to robić w sposób twórczy, boimy się działać twórczo bo to wymaga wysiłku (wymyślenie jakiejś nowej potrawy, dziecku zabawy), zamiast szukać takich rozwiązań idziemy na skróty (kupujemy książki z zabawami dla dzieci, obiady z torebki…), rezygnujemy z tego żeby wykorzystać swój potencjał, lenimy się a jak raz doświadczymy tego to będziemy chcieli z tego korzystać (z twórczości).

---