Omów pokrycie dobowego zapotrzebowania energetycznego przez składniki odżywcze.
Do podstawowych składników pokarmowych zaliczamy cukry, białka i tłuszcze. Związki te dostarczają energii, pełnią funkcję budulcową i regulacyjną. Właściwa dieta powinna zawierać 50-65% cukrów, 25-30% tłuszczów i 10-15% białka.
Omów krótko czego dotyczy ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. (http://www.sejm.gov.pl)
Ustawa określa:
- wymagania zdrowotne żywności;
- wymagania dotyczące przestrzegania zasad higieny:
a) żywności
b) materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością;
- właściwość organów w zakresie przeprowadzania urzędowych kontroli żywności
- wymagania dotyczące przeprowadzania urzędowych kontroli żywności
Co to jest system HACCP?
HACCP - oznacza System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli. HACCP jest narzędziem zarządzania bezpieczeństwem żywności i uniwersalną metodą systematycznej oceny możliwości wystąpienia zagrożeń oraz określenia metod ich eliminacji podczas produkcji żywności. HACCP to system, który:
- Identyfikuje
- Ocenia
- Kontroluje (opanowuje) zagrożenia istotne dla bezpieczeństwa żywności.
Wymień elementy opisu diety.
- nazwa diety
- zastosowanie diety
- zadania diety i jej charakterystyka
- całodzienna racja pokarmowa oraz jej wartość energetyczna i odżywcza
- sposób modyfikacji diety dla indywidualnych potrzeb pacjenta
- produkty i potrawy dozwolone i przeciwwskazane
- uwagi technologiczne dotyczące przygotowania potraw i posiłków dietetycznych dla danej diety
- propozycje potraw na poszczególne posiłki
- przykładowy całodzienny jadłospis z podaniem numerów potraw z kartoteki
- kartoteka potraw
Scharakteryzuj parametry biochemiczne stanu odżywienia.
Kreatynina - optymalne wydalanie kreatyniny w ciągu doby - 18 mg/kg m.c. dla kobiet 23 mg/kg m.c. dla mężczyzn.
Optymalne wydalanie - zdrowa osoba tego samego wzrostu i płci:
- 80-90% lekkie
- 60-80% umiarkowane
- <60% ciężkie niedożywienie
Albumina - w surowicy stężenie 35-45 g/l, 50-70% wszystkich białek surowicy.
Wartościowy wskaźnik prognostyczny i przesiewowy:
- Pow. 35 g/l prawidłowe
- 31-35 g/l - lekkie niedożywienie
- 25-30 g/l umiarkowane
- poniżej 25 g/l - ciężkie niedożywienie białkowo-kaloryczne.
Transferyna:
- prawidłowe stężenie w surowicy 200 mg/dl
- 150-200 mg/dl - lekkie niedożywienie
- 100-150 mg/dl umiarkowane niedożywienie
- poniżej 100 mg/dl - ciężkie niedożywienie
Prealbumina:
- prawidłowe 16-30 mg/dl
- 10-15 mg/dl - lekkie
- 5-10 mg/dl umiarkowane
- poniżej 5 mg/dl ciężki niedobór białek trzewnych
Białko wiążące retinol
alfa1-globulina - zdolność wiązania i transportu retinolu okres półtrwania 10-12 godzin:
- wartość prawidłowa - 4-6,5 mg/dl
Fibronektyna:
Jej półokres trwania od 4 do 24 godzin. Prawidłowe stężenie 43-86 mg/dl. Podczas głodzenia - kilka dni - spadek o 25-50%
Scharakteryzuj parametry antropometryczne stanu odżywienia.
Stan odżywienia określono w oparciu o podstawowe parametry antropometryczne tj. masę ciała, wzrost oraz wskaźnik BMI.
Utrata masy ciała (%) interpretacja:
- 85 -90% lekkie niedożywienie,
- 75 -84% średnie niedożywienie,
- <75% ciężkie niedożywienie.
BMI:
- norma: 20-24, 9;
- niedożywienie: < 18, 5;
- nadwaga: 25-29, 9;
- otyłość:30 kg/ m² .
Wskaźnik WHR = obwód talii (cm) /obwód bioder:
Wskaźniki:
Kobiety: BMI: 18,5; WHR: <0,80; Fałd skórny: 10-16,5; Obwód ramienia: 16-23; Tkanka tłuszczowa(%) 20-35
Mężczyźni: BMI: 24,99; WHR: <0,95; Fałd skórny: 7,5-12,5; Obwód ramienia: 18-25; Tkanka tłuszczowa: 10-20
Scharakteryzuj żywienie dietetyczne.
Żywienie dietetyczne musi dostarczać wymaganych ilości energii dla utrzymania masy ciała chorego na prawidłowym poziomie oraz niezbędnych ilości składników odżywczych. Dieta powinna:
- oszczędzać chory narząd
- pokrywać zwiększone zapotrzebowanie na te składniki, które na skutek choroby organizm utracił.
- pomagać w wyzdrowieniu.
- być pozbawiona składników, których przemiana w organizmie jest upośledzona.
- nie zawierać składników, na które chory jest uczulony.
Podaj zalecenia dietetyczne dotyczące spożycia tłuszczu przez niemowlęta i dzieci ujęte w konsensusie tłuszczowym.
Polski Konsensus Tłuszczowy (ustalenia podjęte przez grono ekspertów towarzystw i instytutów naukowych) zaleca, aby w diecie niemowląt i dzieci do 3. roku życia - ze względu na intensywny wzrost i rozwój oraz wynikające z tego duże zapotrzebowanie energetyczne - nie ograniczać zawartości tłuszczu. Od trzeciego roku życia zaleca się stopniowe przechodzenie na dietę rekomendowaną dla dorosłych, w której optymalna podaż tłuszczu nie przekracza 30% całkowitej ilości dostarczanej energii.
Podaj następstwa niedożywienia.
Pierwotne:
- Zmniejszenie masy ciała
- Osłabienie siły mięśniowej i sprawności psychomotorycznej
- Upośledzenie odporności
- Niedokrwistość niedobarwliwa
- Zmniejszenie stężenia białek w surowicy
- Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
- Osłabienie perystaltyki jelitowej - zaburzenia trawienia i wchłaniania, kolonizacja jelita cienkiego szczepami bakteryjnymi
- Zaburzenia układu krążenia - rzadkoskurcz, spadek kurczliwości, zmniejszenie objętości wyrzutowej i minutowej
- Układ oddechowy - zanik mięśni oddechowych, pogorszenie sprawności wentylacyjnej, spadku utlenowania krwi, hipoksja, niedodma, zapalenie płuc
- Nerki - obrzęk torebek i nabłonka cewek nerkowych
- Stłuszczenie wątroby i zmniejszenie syntezy białka, zmniejszenie masy trzustki i wydzielania enzymów trawiennych, zrzeszotnienie kości
- Osłabienie odporności komórkowej i humoralnej.
Wtórne następstwa:
- Wzrost częstości zakażeń.
- Zaburzenia w gojeniu się ran, wytrzeźwienia i rozejścia się zespoleń przewodu pokarmowego
- Wzrost chorobowości i śmiertelności
- Przedłużenie pobytu w szpitalu - wzrost kosztów leczenia
- Wydłużenie okresu rekonwalescencji
10.Czym różni się niedożywienie kwashior od marasmus?
Niedożywienie typu marasmus:
- Wynik przewlekłego, niepowikłanego głodzenia;
- Zmniejszenie - masy ciała, innych wskaźników antropometrycznych, immunologicznych;
- Zachowanie prawidłowych - stężeń białka i albumin w surowicy krwi.
Niedożywienie typu kwashior:
- U dobrze odżywionych chorych po dużym urazie
- Szybki rozwój - wskaźniki antropometryczne na tym samym poziomie
- Spadek - albumin i białek o krótkim okresie trwania w surowicy, odporności komórkowej
- Obrzęki i zaburzenia elektrolitowe
11.W jakich warunkach wykonuje się pomiary podstawowej przemiany materii? Oblicz wzorem Harrisa-Benedicta własną podstawową przemianę materii.
Podstawowa przemiana materii (p.p.m.) uproszczony wzór Harrisa-Benedicta:
Dla mężczyzn= 66,4 + 13,7xW + 5xH - 6,7xA
Dla kobiet= 66,5 + 9,6xW + 1,8xH - 4,7xA ; gdzie:
W = masa ciała w kg
H = wzrost w cm
A = wiek w latach;
Wartość w kcal, 4,184 - przeliczenie na kJ
Wymień warzywa i owoce bogate w witaminę C.
Warzywa - Boćwina, brokuły, brukselka, chrzan, jarmuż, kalafior, kalarepa, kapusta biała, czerwona, włoska, pekińska, papryka, liść pietruszki, pomidory, rzepka, kapusta kiszona (w dużych ilościach jedzona). Większe ilości - koperek zielony, szczaw, szczypiorek, szpinak (bogate w karoten)
Owoce - agrest, cytryny, grejpfrut, jeżyny, kiwi, maliny, mandarynki, pomarańcze, porzeczki, białe, czerwone, czarne (do 300 mg), poziomki, truskawki, żurawiny, owoce dzikiej róży
Wymień warzywa i owoce bogate w beta-karoten.
Warzywa - Boćwina, dynia, endywia, cykoria, fasola strączkowa, groszek zielony, jarmuż, koperek zielony, kabaczek, marchew, sałata, szczaw, szpinak, włoszczyzna. Dużo też mają - nać pietruszki, pomidory bogate w witaminę C
Owoce - arbuz, banany, brzoskwinie, melony, najbogatsze morele.
Scharakteryzuj dietę łatwo strawną.
Modyfikacja żywienia racjonalnego ludzi zdrowych. Dobór produktów łatwo strawnych oraz technik przyrządzania. Ograniczenie lub wyłączenie - produktów i potraw tłustych, smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób, długo zalegających w żołądku, wzdymających, ostro przyprawionych. Zmniejszenie podaży błonnika lub uczynienie go mniej drażniącego - dobór delikatnych warzyw i dojrzałych owoców, obieranie, gotowanie, przecieranie przez sito, miksowanie, podawanie przecierów i soków, oczyszczone produkty zbożowe.
Omów jedną z wybranych diet stosowanych w chorobie układu pokarmowego.
Dieta kleikowa:
Ostre schorzenia przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, nerek, choroby zakaźne, stany pooperacyjne. Kleiki z: ryżu (zapierające), kaszy jęczmiennej (lekko wzdymająca), płatków owsianych (rozwalniająco), kaszy manny. Gorzka herbata, namoczone sucharki, czerstwa bułka. Stosuje się 1-3 dni. Modyfikacje - dodanie soli, cukru, niewielkich ilości masła, chudego mleka, twarożku, przetartych kompotów, soków z warzyw i owoców, puree z ziemniaków, marchwi, płynów garbnikowych (wino czerwone, kakao na wodzie, napar z suszonych czarnych jagód), osłaniających (mięta, rumianek).
Czym różni się dieta bogato resztkowa od ubogo resztkowej?
Dieta bogato resztkowa charakteryzuje się przyjmowaniem dużej ilości błonnika w pożywieniu, a także pomocnej w jego uwalnianiu wody. Jest stosowana w zaparciach nawykowych, zaburzeniach czynności jelit, gdy potrzebne jest pobudzenie perystaltyki jelit. Natomiast dieta ubogo resztkowa jest stosowana gdy potrzebne jest zmniejszenie ilości błonnika, powodujące zwolnienie perystaltyki jelit i zalegania mas kałowych w jelicie grubym.
Jakie diety stosuje się w chorobach jamy ustnej i przełyku? - omów jedną z nich.
Diety oszczędzające pod względem mechanicznym, chemicznym i termicznym. Zapotrzebowanie energetyczne na poziomie minimalnym - 2200-2300 kcal zależne od masy ciała pacjenta i przypadku chorobowego.
Dieta papkowata:
Zbliżona do diety łatwostrawnej - różnica w konsystencji. Zupy przecierane, zupy kremy, podprawiane (zagęszczane mąką i śmietanka, żółtkiem, masłem), warzywa i owoce - surowe soku lub przecierane gotowane, mięsa gotowane mielone podawane z sosami. Przeciwwskazane produkty podobne jak w płynnej.
Różnice w dietach stosowanych w ostrym i przewlekłym nieżycie żołądka.
W ostrym nieżycie żołądka stosuje się głodówkę do 48h, podaje się same płyny nie słodzone, natomiast dosalane, żeby uzupełnić straty NaCl (100ml/h). Stopniowe wprowadzanie kleików z ryżu, kaszy jęczmiennej bez tłuszczu i cukru, soki owocowo-warzywne (bez jabłkowego) BOBOVITA!!!:) Natomiast w przewlekłym nieżycie żołądka przygotowuje się estetyczne, urozmaicone potrawy, wzmaga się apetyt pomiędzy posiłkami (np. sok pomidorowy, z kiszonej kapusty), nie podaje się dużej ilości płynów. Wyłączamy potrawy z dużą ilością tłuszczu, smażone, pieczone, zmniejszamy błonnik jak również niewskazane są potrawy zalegające i wzdymające. Posiłki podawane często i w mniejszych ilościach.
(Ostry nieżyt żołądka Zalecenia: 24-48 godzin głodówka - płyny niesłodzone o umiarkowanej temperaturze (woda przegotowana, fizjologiczny roztwór soli, herbata bez cukru, napar z rumianku, mięty - płyny 100 ml co godzinę) dosalane - uzupełnienie strat NaCl, nawadnianie dożylne nieraz potrzebne. Wprowadzamy solone kleiki z ryżu, kaszy jęczmiennej bez tłuszczu i cukru. Soki owocowo-warzywne (rozcieńczone 1:4 początkowo, potem 1:1 zależnie od tolerancji, nie podaje się jabłkowego soku - zwiększa procesy fermentacyjne) - najlepsze Bobo Vita. Dietę stopniowo rozszerzamy. Przewlekły nieżyt żołądka Potrawy urozmaicone, estetycznie podane - pobudzenie fazy odruchowo-nerwowej, nie podaje się dużej ilości płynów (nie rozcieńczanie kwasu solnego i soków trawiennych). Pobudzenie apetytu - pomiędzy posiłkami - sok pomidorowy, z kiszonej kapusty, z ogórków, marchwi, jabłek, barszcz kiszony. Wyłączamy potrawy z dużą ilością tłuszczu i smażone, pieczone - hamowanie czynności wydzielniczej żołądka. Błonnik zmniejszony, niewskazane potrawy zalegające i wzdymające. Posiłki podawane często i w mniejszych objętościach.)
Zasady diety stosowanej w zaparciach.
Postępowanie ogólne:
- dieta obfitująca w błonnik pokarmowy;
- probiotyki;
- unikanie herbaty, czekolady, pokarmów wysokobiałkowych,
- nasilenie aktywności fizycznej - sprzyja przywróceniu wypróżnień
- pokarmowych
- torowanie odruchów defekacyjnych
- szklanka wody do każdego posiłku - aby rozszerzyć żołądek
- Jedz I śniadanie
- Jedz 4-5 posiłków dziennie o stałych porach.
- Spożywaj więcej ciemnego pieczywa i razowych przetworów mącznych, unikaj natomiast jasnego pieczywa
- Twoja dieta powinna zawierać właściwą ilość błonnika
- Spożywaj więcej surowych owoców i soków owocowych, oraz warzyw i soków warzywnych.
- Pij około 2 litrów wody na dobę
- Spożywać więcej fermentowanych napojów mlecznych
- Unikaj produktów zapierających
- Unikaj produktów wzdymających.
- Unikaj spożywania słodyczy.
- Ogranicz spożywanie tłuszczów, węglowodanów prostych i białek.
- Wprowadź do diety probiotyki.
- Stosuj naturalne suplementy diety
Podaj dwa przykłady diet w chorobach wątroby w zależności od zaawansowania procesu zapalnego.
W okresie wyrównania- dobrze tolerowane węglowodany. Spożycie - 300-400 g (w tym do 50-70 g cukrów łatwo przyswajalnych z cukru, miodu, dżemów, galaretek). Unika się błonnika, z diety wyłacza się gruboziarniste produkty zbożowe, warzywa i owoce podaje się w postaci gotowanej, rozdrobnionej. Podawanie drożdży piwnych w ilości do 50 g/dobę. Posiłki do 5-6 razy na dobę W okresie niewyrównania i niewydolności- Stosujemy dietę niskobiałkową. Korzystne łączenie białek pochodzących z produktów mlecznych z białkami roślinnymi (ok.. 40 g) Podajemy białko o wysokiej wartości biologicznej - mleko, ser twarogowy, jaja w 5-6 posiłkach. Stany przedśpiączkowe - zupełnie wyłączamy produkty białkowe 2-3 dni. Po ustąpieniu stopniowo zwiększamy do 0.8 g/kg mc. (50 g/dobę).
Wskaż na różnice w diecie w stanie ostrym i przewlekłym pęcherzyka żółciowego.
Stany ostre 1 doba głodówka - płyny ogrzane, słodzona herbata z cytryną, słodkie soki owocowe. 2 doba - dieta kleikowo-owocowa, stopniowo rozszerzana o przetarte kasze z niewielką ilością masła, przetarte słodkie kompoty, chudy twarożek, chude mleko. Napoje w większych ilościach. Zmodyfikowana dieta k-o przez 1-3 dni. Następnie dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu. Przewlekłe stany Dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu i błonnika pokarmowego. Białko ok. 1 g/kg mc. Tłuszcz do 40-50 g dobę. Lepiej tolerowane węglowodany złożone z produktów zbożowych. Ograniczenie spożycia - cukru, słodyczy, czekolady i miodu - sprzyjają powstaniu kamicy żółciowej. Wyłączamy produkty wysokobłonnikowe, wysokocholesterolowe (żółtko, podroby, śmietana, pełne mleko, tłuste sery), ostre przyprawy, używki, rabarbar, szczaw, szpinak.
Żywienie w ostrym i przewlekłym zapaleniu trzustki.
Ostre zapalenie Włączenie żywienia pozajelitowego, stopniowe podawanie płynów, dieta kleikowa, wzbogacana stopniowo do diety łatwostrawnej niskotłuszczowej, niskoresztkowej. Przewlekłe zapalenie trzustki. Dieta łatwo strawna, niskotłuszczowa i niskoresztkowa. Białko w normie fizjologicznej. Źródło energii - węglowodany łatwo przyswajalne, pochodzące z produktów nie obfitujących w błonnik - sucharki, czerstwe pieczywo pszenne, kasza, kleiki, drobny makaron, lane kluseczki, glukoza, cukie, miód, dżemy, przeciery, owoce bez pestek, ziemniaki purre.
Różnice we wprowadzaniu produktów pochodzenia zwierzęcego w zależności od modelu żywienia niemowląt (2007 r.). (strona http://www.ptd.republika.pl)
Różnice we wprowadzaniu produktów pochodzenia roślinnego w zależności od modelu żywienia niemowląt (2007 r.).
Funkcje kwasu foliowego w organizmie i objawy hipowitaminozy.
Funkcje: Udział jako koenzym w przenoszeniu reszt jednowęglowych na odpowiednie receptory Udział w syntezie puryn, pirymidyn, i niektórych aminokwasów; Udział w procesie podziału komórek - w syntezie kwau nukleinowego; Współuczestniczy z cyjanokobalaminą w regulacji, tworzeniu i dojrzewaniu krwinek czerwonych. Objawy hipowitaminozy Powstanie ciężkich zaburzeń rozwojowych u płodu (wady cewy nerwowej, rozszczep podniebienia); Niedokrwistość megaloblastyczna (krwinki czerwone duże, ale niedojrzałe). Spowolnienie syntezy DNA i replikacji komórek. Osłabienie wchłaniania w przewodzie pokarmowym. Upośledzenie funkcji układu nerwowego, nadpobudliwość i trudności w zasypianiu.
Wymień dobre źródła kwasu foliowego w diecie oraz dawkę kwasu foliowego w profilaktyce.
Produkty zbożowe - 40% Warzywa - 25% Ziemniaki - 13% Owoce, mleko i jego przetwory, jaj - 6-7%
Żywieniowe czynniki ryzyka choroby nowotworowej.
Czynniki ryzyka Nitrozoaminy: - w peklowanych i wędzonych produktach mięsnych i rybnych, w małych ilościach w serze, prekursory azotanów i azotynów znajdują się w oli do peklowania, w bakteryjnie zanieczyszczonym mięsie, w wodzie pitnej, w szpinaku i warzywach korzeniowych. Azotyn - składnik soli do peklowania. Unikanie szynki zapiekanej z serem Azotany - w roślinach uwarunkowana genetycznie, niewłaściwe stosowanie nawozów azotowych. Czynniki ryzyka: aflatoksyny (pleśnie); mykotoksyny ;Aflatoksyny - produkty przemiany materii określonych pleśni - powstają na produktach żywnościowych. Najczęściej atakowane są orzechy arachidowe i zboża. Czynniki ryzyka: benzopireny Wszystkie produkty wędzone, pieczone na węglu - sprzyjają powstawaniu niektórych form nowotworu. Mięso z grilla, wędzona szynka (nitrozoaminy i benzopiren). Pieczenie na ruszcie - folia aluminiowa, foremki. Przy pieczeniu na ruszcie nie wolno dopuszczać do skapywaniatłuszczu na żar. Czynniki ryzyka: nadmiar soli, Duże ilości soli - sery, wędliny, chleb, solenie. Niezalecane artykuły żywnościowe: Unikanie tłustych potraw, Gruboziarnistego, świeżego chleba, Alkoholu, Silnie gazowanych napojów, Ostrych przypraw, Bardzo kwaśnych i niedojrzałych owoców. Źle tolerowane są warzywa powodujące silne wzdęcia, np. suszony groch, fasola, soczewica, cebula, pory i kapusta. Nie zaleca się też potraw silnie przyprawionych, za gorących i zbyt zimnych
Wymień zalecenia dotyczące braku apetytu.
1.Jeść wtedy, gdy ma się ochotę. 2.Wybierać to, na co ma się ochotę. 3.Przyjmować małe porcje co kilka godzin, duże porcje odstraszają. 4.Unikać silnych zapachów jedzenia, dobrze wietrzyć pomieszczenia,
potrawy gotować pod przykryciem i odkrywać bezpośrednio przed podaniem. 5.Gorące potrawy nieco studzić, osłabia to ich zapach. 6.Małe „co nieco” między posiłkami mieć zawsze przygotowane, także
w nocy. 7.Mieć pod ręką potrawy gotowe, ewentualnie zamrożone, na wypadek nagłego pojawienia się apetytu; długie przygotowanie źle wpływa na apetyt. 8.Potrawy podawać apetycznie, stół ładnie nakrywać. 9.Podczas gotowania dodawać mało przypraw, doprawiać na talerzu. 10.Pić między posiłkami, a nie podczas jedzenia, płyny wypełniają żołądek i szybciej pojawia się uczucie sytości. 11. Mieć pod ręką pobudzające napoje: soki owocowe, ostro przyprawione soki warzywne, mieszane napoje mleczne i przetwory z zsiadłego mleka. 12. Jeśli lekarz pozwoli pić alkohol: aperitif, kieliszek sherry lub
wermutu na godzinę przed jedzeniem.
Podaj zalecenia przy nudnościach i wymiotach.
Przy częstych wymiotach podawać płyny i sól, celem wyrównania niedoborów. Przed chemioterapią nie należy zmuszać się do jedzenia. 1.Unikać jedzenia p nieprzyjemnym zapachu. 2.Jadać produkty o słabym zapachu. 3.Wybierać zimne potrawy i napoje bez silnego zapachu. 4.Jeść i pić powoli. 5.Zwracać uwagę na dokładne przeżuwanie . 6.Jadać często małe, łatwostrawne posiłki. 7.Unikać bardzo słodkich i tłustych artykułów żywnościowych. 8.Unikać potraw gorących i silnie przyprawionych. 9.Jadać „suche” produkty (jeśli nie ma się kłopotów z przełykaniem), takie jak chleb, chrupki, bułki, chleb tostowy, sucharki, nawet przed wstaniem z łóżka, co może złagodzić mdłości już od samego rana. 10. Po jedzeniu pić herbatę miętową lub myć zęby. 11. W miarę możliwości pacjent nie powinien sam gotować.
Podaj zalecenia przy trudnościach w żuciu i połykaniu.
Gdy samo łykanie nie jest uciążliwe - napoje gorące i zimne wspomagają odruch przełykania. Trudności w łykaniu - pomocna słomka. Nieprzyjemne uczucie przez kwaśne produkty: ananas, porzeczki, rabarbar, wiśnie i wszystkie cytrusy; pomidory, ocet, soki owocowe. Należy unikać gorzkich artykułów żywnościowych: endywia, ogórki, Karczochy, dynie, pomidory, produkty prażone, kawa, herbata. 1.Jadać potrawy chłodne lub schłodzone, które mogą łągodzić bóle, jak na przykład schłodzony mus jabłkowy lub budyń. 2.Unikać potraw bardzo gorących. 3.Unikać produktów kruchych, na przykład pieczywa tostowego, sucharków, herbatników i krakersów lub jadać je namoczonez produktami o konsystencji kremu. 4.Artykuły o kleistej konsystencji, np. gotowane żółtko lub suchy twaróg mieszać z płynnymi produktami, między innymi z mlekiem.5. Dodawać do potraw masło lub śmietanę, co ułatwia przełykanie. 6. Używać miksera do przygotowania purre. 7. Unikać napojów gazowanych. 8. Korzystać z gotowych (sprzedawanych w słoikach) potraw dla dzieci. 9. Jeżeli samo przełykanie nie jest problemem, unikać gorzkich i kwaśnych produktów lub je rozcieńczać, mogą bowiem powodować uczucie „palenia” drażniąc błony śluzowe.
Wymień zalecenia przy zaburzeniach smaku.
W trakcie chemio- i radioterapii - próg smakowy goryczy jest obniżony, a słodyczy podwyższony. Stąd niechęć do białkowych artykułów żywnościowych - jak wołowina, wieprzowina. Ryby i drób smakują wielu pacjentom. Na stole stawiamy dodatkowe przyprawy lub słodkości. 1.Przygotować potrawy z ziołami, przyprawami i sosami (np. sojowym), a także z czosnkiem i sokiem cytrynowym 2.Mięso, ryby i drób marynować w winie, soku owocowym lub sosie sojowym. 3.Przy niechęci do mięsa i wędlin sięgać do mleka, produktów mleczarskich, jaj, tofu i ryb. 4.Niesmak w ustach można przezwyciężyć gorzkimi napojami, jak niesłodzona herbata, soki owocowe, gorzka lemoniada lub tonik;pomagają też cukierki i guma do żucia, pobudzające wydzielanie śliny. 5. Jadać i pić potrawy o kwaśnym smaku. Powoduje to rozcieńczanie śluzu w ustach, podnosi walory smakowe posiłków. Zalecenia przy utracie smaku. 1. Urozmaicanie posiłków przez wprowadzenie barwnychi różnorodnych dodatków. 2. Rozpoczynanie posiłku od produktu ziarnistego - potrawy zbożowe pokarm miękki - gotowane warzywa, jogurty Zakończenie czymś chrupiącym - chleb chrupki, herbatniki.
Co to jest indeks glikemiczny?
Indeks Glikemiczny określa procentowo szybkość wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu produktów w porównaniu do wzrostu jaki następuje po spożyciu tej samej ilości węglowodanów w postaci czystej glukozy.
Indeks glikemiczny porównuje krzywe wzrostu poziomu glukozy we krwi w ciągu 2 godzin po spożyciu określonego produktu w ilości dostarczającej 50 g przyswajalnych węglowodanów oraz równoważnej ilości czystej glukozy, dla której indeks przyjęto jako 100.
Wymień czynniki wpływające na wzrost indeksu glikemicznego,
Żelatynizacja skrobi; Złapanie w potrzask; Wysoki stosunek amyloza/amylopektyna; Wielkość cząsteczki; Lepkość błonnika; Cukier; Kwasowość; Tłuszcz.
Zalecenia żywieniowe w cukrzycy osób dorosłych - wartość energii pochodzącej z podstawowych składników odżywczych. (strona Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wytyczne 2008 r.)
I. Dieta chorego na cukrzycę powinna być zgodna z założeniami diety zdrowego człowieka, tzn. powinna spełniać zalecenia dietetyczne zdrowego żywienia, niezależne od współistnienia jakichkolwiek chorób. II. Skład diety Węglowodany: - 50-60% wartości energetycznej diety powinny zapewnić węglowodany i tłuszcze jednonienasycone;- do diety należy włączać węglowodany pochodzące z pełnego ziarna zbóż, owoców, warzyw i mleka z małą zawartością tłuszczu;- bilansowanie węglowodanów w diecie opiera się przede wszystkim na ich zawartości w produktach spożywczych, a nie na rodzaju produktów, z jakich pochodzą;- wskazane jest ograniczenie sacharozy w diecie na rzecz węglowodanów innego pochodzenia;- substancje słodzące (słodziki) mogą być stosowane w zalecanych przez producenta dawkach;- chorzy leczeni metodą intensywnej, funkcjonalnej insulinoterapii powinni dostosowywać dawki insuliny do ilości i składu spożywanych posiłków; - zawartość włókien pokarmowych w diecie powinna wynosić około 15 g/d.;- chorzy leczeni stałymi dawkami insuliny powinni każdego dnia przyjmować podobną zawartość węglowodanów w diecie. Tłuszcze: - 30% wartości energetycznej diety powinny zapewnić tłuszcze;- mniej niż 10% wartości energetycznej diety powinny stanowić tłuszcze nasycone; u chorych ze stężeniem cholesterolu frakcji LDL ≥ 100 mg/dl (≥ 2,6 mmol/l) ilość tę należy zmniejszyć poniżej 7%; - 10% wartości energetycznej diety powinny zapewnić tłuszcze jednonienasycone; - około 7-10% wartości energetycznej diety powinny stanowić tłuszcze wielonienasycone;- zawartość cholesterolu w diecie nie powinna przekraczać 300 mg/dl (7,8 mmol/l). U chorych ze stężeniem cholesterolu frakcji LDL ≥ 100 mg/dl (≥ 2,6 mmol/l) ilość tę należy zmniejszyć poniżej 200 mg/dl (5,2 mmol/l); - aby obniżyć stężenie cholesterolu frakcji LDL, należy zmniejszyć energetyczny udział tłuszczy nasyconych w diecie (jeżeli pożądane jest zmniejszenie masy ciała) lub zastąpić je węglowodanami i tłuszczami jednonienasyconymi; - należy ograniczyć spożycie izomerów trans kwasów tłuszczowych. Białka: - udział energetyczny białek w diecie powinien wynosić 15-20%, przy czym stosunek białka zwierzęcego do białka roślinnego powinien wynosić co najmniej 50%/50%; - u chorych z wyrównaną cukrzycą typu 2 spożywanie białka nie powoduje wzrostu glikemii; - u chorych z niewyrównaną cukrzycą zapotrzebowanie na białko może być wyższe niż u chorych charakteryzujących się prawidłową glikemią (nie większe jednak niż w ogólnych zaleceniach dietetycznych); - dieta wysokobiałkowa, niskowęglowodanowa może prowadzić do szybkiego zmniejszenia masy ciała i poprawy wyrównania glikemii. Witaminy i mikroelementy: - nie ma przekonujących dowodów wskazujących na korzyści wynikające z suplementacji witamin lub mikroelementów u chorych, u których nie stwierdza się ich niedoborów; - wyjątek stanowi suplementacja kwasu foliowego w okresie planowania ciąży i w czasie ciąży w profilaktyce wad wrodzonych u płodu oraz wapnia w profilaktyce chorób kości (osteoporozy). Alkohol:- spożycie niewielkiej ilości alkoholu nie musi prowadzić do pogorszenia wyrównania cukrzycy;- w celu zmniejszenia ryzyka hipoglikemii alkohol powinno się zawsze spożywać łącznie z posiłkiem.
Wpływ braku picia odpowiedniej ilości płynów na stan psychofizyczny osób.
ubytek wody do 2% masy ciała pacjenta; uczucie silnego pragnienia; utrata masy ciała (można stwierdzić poprzez zważenie pacjenta)ubytek wody 2 - 4% masy ciała pacjenta: suchość w ustach; utrzymujący się ból głowy; zmniejszona ilość oddawanego moczu, aż do pojawienia się bezmoczu; uczucie osłabienia; zawroty głowy; zaburzenia widzenia; omdlenie; nudności, czasami wymioty; tachykardia; niedociśnienie; przyspieszony oddech; podwyższenie temperatury ciała; mocz o ciemnym zabarwieniu; zmniejszenie pocenia; ustanie wydzielania śliny; suchy język; utrudniona mowa; skurcze i bóle mięśni; suche i popękane usta; utrata elastyczności skóry (skóra uszczypnięta i puszczona wyrównuje się bardzo powoli)utrata siły, wycieńczenie; zapadnirt czy aparcie ubytek wody 5 - 6% masy ciała pacjenta: nnośćparestezjeubytek wody 10 - 15% masy ciała pacjenta ówienie niemożliwedrgawki aburzenia świadomości i kontroli postępowaniadeliriumobrzęk językautrata przytomności ubytek wody > 15% masy ciała pacjenta śmierć
Wpływ chronicznego łagodnego odwodnienia na zdrowie. j.w.
Czynniki mające wpływ na zachowanie związane z piciem płynów.
Spożywanie zbyt dużej ilości soli kuchennej; gorączka; wymioty; narażenia organizmu na długotrwałe przebywanie w ekstremalnych warunkach zewnętrznych, szczególnie w gorącym klimacie, np. na pustyni, ale także wysoko w górach; długotrwała i intensywna praca fizyczna; długotrwale przebywanie w suchym powietrzu,np.w wysoko latających samolotach, budynkach z klimatyzacją. Objętość wody potrzebna do pokrycia dziennego zapotrzebowania organizmu w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania (homeostazy) zależy od wielu czynników, m.in.klimatu; topnia aktywności fizycznej;diety; masy ciała; wieku; płci.
Scharakteryzuj zawartość wody w różnych produktach żywnościowych.(w %)
Oleje: śladowe ilości; masło: 16; produkty zbożowe,mąki:10-20; pieczywo 30-50; mięso i produkty mięsne: 60-75; ryby świeże :70-80; owoce i warzywa: 80-96; mleko: 85-90; grzyby świeże: 90-95.
Podaj zalecenia dotyczące żywienia w osteoporozie. (strona osteoforum)
Ca i witamina D - z całodziennej diety uzupełnianej żywnością wzbogacaną w Ca i wit. D, w razie potrzeby preparaty. Ca - 0-0,5 roku - 400 mg/dobę; 0,5-1 roku - 600 mg/dobę; 1-3 lat - 800-1000 mg/dobę; 4-9 lat - 800 mg/dobę; 10-18 lat - 1200 mg/dobę . Wit D - karmienie piersią - 400 j.m. (niezależnie od tego czy matka karmiąca przyjmuje preparaty z wit D) wprowadzanie różny okres, gdy przyjmowała wit D w ostatnim trymestrze ciąży - od 3 tygodnia życia. Karmienie mlekiem modyfikowanym nie ma potrzeby. Karmienie mieszanym dawka ustalana indywidualnie. Mieszanki mleczne początkowe - 40-60 j.m. wit. D w 100 mlMieszanki mleczne następne - 65-76 j.m. Wit. D w 100 ml Pokarm kobiecy 1,5-8 j.m. wit D w 100 ml Ca - Dieta dziecka powyżej 2 roku życia bardziej urozmaicona - 240 mg Ca to jeden mały kubeczek jogurtu (150 G); jedna szklanka kefiru; jedna szklanka maślanki; 35 dkg sera białego (4-5 naleśników z serem, ok.. 20 pierogów leniwych); dwa małe trójkąciki serka topionego; dwa plasterki sera żółtego Wit. D W diecie powyżej 1 roku życia podobne zalecenia - 400 j.m. Wit. D. Gdy wypadki wątpliwe co do wit. D wykonanie podstawowych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz poziomu wit D (25OH-D3) Rozmiękanie potylicy - nadmiar fosforanów.