artysta, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA


ARTYSTA

Oczywiście na marginesie oficjalnego modelu literatury pojawiały się też i inne rozwiązania. Odwoływały się one najczęściej do wzorów wypracowanych wcześniej przez katastrofistów czy pisarzy z czasów okupacji — twórca jako rzecznik wartości humanistycznych wbrew wszelkim ideologiom totalitarnym niszczącym jednostkę, a jednocześnie jako rzecznik imponderabiliów. Model klerka (klerk może występować także jako nie dający się nabrać błazen, szyderca) wiernego sobie przeciwstawia się tu modelowi pisarza zaangażowanego.

Warto na koniec podkreślić, że termin „artysta”, dość powszechny na przełomie XIX i XX w., był stopniowo wypierany przez terminy nie konotujące sytuacji egzystencjalnej pośrednika między Absolutem a ludzką społecznością, za to silniej akcentujące aspekt zawodowy, a mianowicie terminy „autor”, „twórca” i przede wszystkim „pisarz” (poeta, prozaik). Desakralizacja zawodu, która wyraża się tym właśnie przesunięciem, wprowadza (właściwie wprowadza ponownie, bo tak miały się rzeczy w okresie poprzedzającym modernizm i Młodą Polskę) pisarza do szerszej kategorii inteligencji. Mniej zatem jest on sługą ponadhistorycznego Piękna, kapłanem Absolutu (ramię w ramię z malarzem czy muzykiem), a bardziej inteligentem czy intelektualistą. Będąc wykonawcą określonej profesji, z większym trudem poddaje się uzurpatorskim zabiegom automistyfikacyjnym. Jego związki z innymi profesjami artystycznymi rozluźniają się także; nie tworzy już — żyjąc na marginesie normalnego społeczeństwa — kolejnej bohemy razem z malarzem czy kompozytorem. Zgodnie z własnymi kompetencjami zawodowymi może wynająć swoje pióro mniej albo bardziej potężnemu dysponentowi. Ale jako przedstawiciel inteligencji może też, zgodnie z tradycją, stać się czułym sumieniem społeczności, dzieląc z politykami odpowiedzialność za jej losy, aczkolwiek nie ufając roszczeniom ideologii. Może także zdawać sobie sprawę z wielkiej bezradności czysto werbalnych przedsięwzięć w świecie rządzonym przez brutalną silę, a zarazem być dumnym z tego, że — jak to formułuje Miłosz — „poeta pamięta.. .„ i że „spisane będą czyny i rozmowy”.

7



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MICIŃSKI NIETOTA, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA
naturalizm, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA
parnasizm, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA
Ziemia Obiecana - streszczenie, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA
B. Leśmian - opracowanie, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA
A. Strug - Dzieje jednego pocisku - dokładne streszczenie, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA
Akropolis, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA
ekspresjonizm, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA
impresjonizm, ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA
Młoda polska(1)., ♠Filologia Polska♠, MŁODA POLSKA

więcej podobnych podstron