• KOLIBAKTERIOZY PROSIĄT

(colibacteriosis)

choroby wywołane przez bytujące w p. pok. pałeczki o różnych właściwościach inwazyjnych, toksycznych i adhezyjnych, które wywołują posocznice, zapalenia jelit lub innych narządów

Występowanie:

- szeroko rozpowszechnione

- szczególnie na fermach przemysłowych, w intensywnym chowie

Etiologia:

- E. coli rodzina: Enterobacteriaceae

- urzęsiona, ruchliwa

- Kauffman - antygeny: ciepłostałe O (ściana kom.), ciapłochwiejne H (rzęskowe), zmienne K (otoczkowe)

dzisiejszy podział: antygen fimbriowy - F4, F5, F6, F161

- grupy szczepów wg cech zjadliwości:

EP E.c. - enteropatogenne E. coli

ET E.c. - enterotoksyczne E. coli

EH E.c. - enterokrwotoczne (enterohemoragiczne) E. coli

EA E.c. - enteroadhezyjne E. coli

EI E.c. - enteroinwazyjne E. coli

Epizootiologia:

1. p. jelitowa

- wyst. najczęściej w 1-szych dniach po uroczeniu ale i u 2-3 tygodniowych

- zwana zapaleniem żołądka i jelit prosiąt nowonarodzonych i po odsadzeniu

- wywołana przez enterotoksyczne E. coli mające właściwości adhezyjne,

- u noworodków zakażenie od lochy w akcie ssania - brud

- u odsadzonych - gwałtowne namnażanie się własnych bakterii w j. grubym

Patogeneza:

- E. coli → jelito → adhereneja = łączenie się receptorów fimbrii z komplementarnymi receptorami rąbka szczoteczkowego enterocytów - umożliwia to umocowanie bakterii do enterocytów co przeciwdziała przesuwaniu ich przez ruchy perystaltyczne → wytwarzanie enterotoksyn ST (100 C) i LT (60 C) → zaburzenie równowagi m-dzy procesami sekrecji i resorpcji elektrolitów

(toks. ciepłochwiejna →  cAMP → zwiększona sekrecja elektrolitów i ograniczona resorpcja płynów, toks. ciepłostała →  c GMP → hamuje powrotną resorpcję płynów ze światła)

- informacje o produkcji toksyn zawarte są w kodzie genetycznym plazmidów

- obecność receptorów dla adhezyn E. coli na enterocytach lub ich brak determinowana jest genetycznie

- biegunka jest wynikiem zaburzeń czynnościowych → brak AP

- decydującą rolę odgrywa brak lub niedostateczna odporność siarowa

Objawy:

A) prosięta 12 - 46 godz. po porodzie

- brudne, matowe, zziębnięte, uniesiony ogonek, wodnista biała biegunka → żółta, zanik odruchu ssania śpiączka

- duża utrata płynów → wychudzenie, skóra pofałdowana

- wzdęty brzuch

- upadki do 100 % → wstrząs enterotoksyczny → enterotoksemia prosiąt

B) prosięta 3 tyg. - mogą ponownie chorować

- biegunka biało-szara papkowata

- wychudzone, długowłose, osowiałe

- † do 20%

C) prosięta odsadzone - 8 dni po odsadzeniu lub zmianie paszy

- wodnista, żółto-zielona, brązowa biegunka

- wychudzenie

- ostre nieżytowe zapalenie j. cienkiego

• † do 30% → enterotoksyny

• AP:

tylko p. pok. i okoliczne węzły chł.

- brona śluzowa p. pok. silnie zaczerwieniona

- w żołądku i jelitach zalega karma, często niestrawiona, śluz

- zakrzepy w naczyniach bł. śluz. żoł. i jel. grubych

- powiększone okoliczne węzły chł.

D. różnicowa:

- TGE

- krwotoczno-martwicze zapalenie

- salmoneloza

2. p. toksemiczna

0138, K81

A) szok endotoksyczny - nagłe padnięcia bez wyraźnych objawów

- obrzęki mózgu, ruchy wiosłowe kończyn,

- obrzęki jelit, j. cienkie przekrwione,

- blade mm, blada skóra i brony śluzowe

B) krwotoczne zapalenie jelit - u prosiąt odsadzonych

- krwawe nacieczenia, biegunka, odwodnienie, charłactwo, wychudzenie, † do 30 %

C) choroba obrzękowa - prosięta odsadzone (hemolityczne szczepy E.coli)

- wywołana przez wazo- tub neurotoksynę → uszkodzenie śródbłonków naczyniowych w całym organizmie

- obrzęki głowy, powierzchni grzbietu nosa, obrzęk opon mózgowych, tk. nerwowej → obj. nerwowe (żółte ogniska rozmiękczynowe w mózgu)

- biegunka, obrzęki ściany żołądka, jelit grubych, krezki, płuc → płytki oddech

- zaburzenia akcji serca i krążenia → zasinienie błon śluz., skóry i uszu, † do 90%

- hydropericardium, hydrothorax, ascites

- chorują najsilniejsze, przekarmiane sztuki

D. różnicowa:

- dyzenteria

- salmoneloza

- ch. Aujeszky

- zatrucie kw. arsenilowym

Bad. laboratoryjne:

- bad. bakteriologiczne

- określenie patogennych szczepów (ET E.c., EH E.c., EA E.c., EP E.c., EI E.c.)

- antybiotykogram

Zapobieganie i zwalczanie:

a) ograniczenie liczby zarazków

- przerwanie łańcucha zakaźnego

- „all in all out” - dezynfekcja

- metafilaktyka

- małe porodówki (do 10 boksów)

b) podnoszenie odporności stada poprzez uodpornianie matek

- szczepionki inaktywowąne z określonymi antygenami

- szczepionki zawierające termowrażliwe toksyny

- szczepionki zawierające antygeny i toksyny, czasami łącznie z Cl. perfringens

- szczepienie: 4-6 tyg. i ok. 2 tyg. przed porodem

c) odsadzanie prosiąt

- przed i po odsadzeniu przegłodzić

- świeża woda do woli

- optymalizacja stosunku białko - błonnik w paszy

d) leczenie

- prosię i locha stanowią, ścisły układ biologiczny

- amoxycylina, ampicylina, apramycyna, furazolidon, kolistyna, neomycyna, sulfa-trim

- odporność - transformacja, koniugacja, transdukcja, plazmidy

- zakwaszenie żołądka i jelit np: kw. cytrynowy, mrówkowy, kw. fumarowy

- PWE - częściej do picia

- zasiedlenie p. pok. korzystną florą: L. acidophilus, L. lactis, Bifidobacterium, Str. faecium

- antyhistaminica, nasercowe, trankwilizery

---