BHV-2
Choroba: Herpeswirusowe zapalenie strzyków bydła
Definicja: choroba charakteryzuje się zapaleniem skóry strzyków i wymienia, przebiegającym początkowo z grudkami, nadżerkami i pęcherzykami, później z owrzodzeniami i strupami.
Etiologia: herpeswirus bydła 2
Epizootiologia:
choroba pojawia się głównie jesienią i na terenach wilgotnych, bagnistych;
zachorowalność wynosi 20-90%;
chorują przede wszystkim krowy w pierwszej laktacji
w stadzie schorzenie szerzy się głównie przez dojenie oraz muchy (znaczne ilości wirusa obecne są w wysięku ze zmian), natomiast bezpośrednie zakażenie krowy od krowy nie wchodzi prawdopodobnie w rachubę
czynniki stresowe takie jak wycielenie, początek laktacji, zimno, ekspozycja na promienie UV i podawanie glikokortykosteroidów oraz znaczny obrzęk wymienia sprzyjają wystąpieniu choroby.
Znaczenie:
bolesne zmiany na strzykach znacznie utrudniają lub nawet uniemożliwiają dojenie
choroba trwa 6-12 tygodni i przez ten okres mleczność znacznie spada
przy wtórnym zapaleniu gruczołu mlekowego może dojść do całkowitego zaprzestania produkcji mleka w chorej ćwiartce wymienia.
Objawy:
początkowo schorzenie ma charakter bezobjawowy i kilka dni (3-10) po wycieleniu lub innym czynniku stresowym rozwijają się na jednym lub kilku obrzękniętych strzykach owalne grudki wielkości paznokcia lub pęcherze wypełnione bursztynowym płynem
↓
pęcherze pękają, a grudki ciemnieją i rozpadają się
↓
powstają bolesne, ogniście czerwone wrzody z postrzępioną krawędzią
↓
przekształcają się w silnie sączące się nadżerki otoczone sinoczerwoną tkanką, które goją się powoli przy ciągle powracającym tworzeniu się strupów
niekiedy skóra wierzchołka strzyka jest tak uszkodzona, że przy doju lub omacywaniu oddziela się całkowicie w postaci tworu przypominającego naparstek
gdy zapalenie zajmie zewnętrzne ujście kanału strzykowego, istnieje niebezpieczeństwo wtórnego zapalenia danej ćwiartki wymienia
po ciężkich miejscowych zmianach mogą pozostać zniekształcające blizny
zmiany mogą przejść również na skórę wymienia, czasem lustro wymienia i krocze - skóra ciemnieje i oddziela się płatami
u samców zmiany takie mogą pojawiać się w obrębie moszny
u cieląt ssących chore strzyki mogą powstawać na śluzawicy, wargach, języku i/lub błonie śluzowej policzków rumieniowo-nadżerkowe lub wrzodziejące zmiany, którym może towarzyszyć gorączka.
W cieplejszych strefach klimatycznych choroba może przebiegać w postaci uogólnionej i zwana jest rzekomo-guzowatą chorobą skóry. Na skórze nie tylko strzyków i wymienia, ale również głowy, szyi, tułowia i kończyn występują mniej lub bardziej liczne guzy wielkości monety, których środek jest lekko zapadnięty. W ciągu kilku dni przechodzą one w małe, pokryte strupem wrzody. Strupy odpadają po ok.2 tyg i pozostają wyłysienia, które stopniowo znowu pokrywają się włosem.
Rozpoznanie:
Wstępne rozpoznanie:
objawy kliniczne
szerzenie się w stadzie
przechodzenie zmian ze strzyków na wymię
Potwierdzenie:
wykazanie wirusa w świeżym wysięku (najlepiej nadaje się do tego zawartość pęcherzy)
badanie serologiczne dwóch prób surowic - serokonwersja
Diagnostyka różnicowa:
Ospa rzekoma krów (zmiany w kształcie podkowy, kokardy, brak blizn)
Ospa krów (przed powstaniem strupów stadium pęcherzyków i krost)
Ospa krów powodowana wirusem krowianki (po szczepieniu personelu przeciwko ospie)
Wyprysk na udach i wymieniu (głębokie owrzodzenia ograniczone do skóry tych miejsc)
Brodawczyca wymienia (płaskie lub pędzelkowate rozrosty, nie bolą)
Pryszczyca (nadżerki na strzykach, śluzawicy, bł.śluzowej jamy ustnej i w szparze międzyracicznej)
Głowica (krupowe zapalenie wszystkich błon śluzowych głowy, wysoka gorączka)
„Letnie rany”(stefanofilarioza: zmiany ograniczone do strzyków, wyzdrowienie po zakończeniu sezonu pastwiskowego)
Uszkodzenia związane z odkażeniem
Uczulenie na światło
W Afryce występuje niekiedy z chorobą guzowatą skóry (wirus z rodzaju Capripoxvirus - ogólne obrzmienie węzłów i ciałka wtrętowe w cytoplazmie)
Leczenie/zapobieganie:
zapobieganie poprzez zwalczanie much
możliwe szczepienie domięśniowe szczepionką z żywym wirusem, ale przyczynia się do rozprzestrzeniania wirusa
odizolowanie zwierząt chorych od zdrowych
dojenie najpierw zdrowych, odkażanie r-rem jodoforu kubków udojowych
regularne zanurzania strzyków w roztworze jodoforu
strzyki smarować maściami z gliceryną lub lanoliną