Akademia Pedagogiczna

Wydział Humanistyczny

Instytut Politologii

Kierunek: Politologia

Stacjonarne studia 5-letnie magisterskie

Izabela Błasiak

Asymilacja a wielokulturowość- polityka państwa wobec mniejszości etnicznych i narodowych.

Konspekt pracy dyplomowej

Prowadzący proseminarium:

dr Ryszard Kozioł

Kraków 2008

Niniejsza praca ma być próbą przedstawienia stanowisk władz dzisiejszych państw w stosunku do mniejszości narodowych czy etnicznych bytujących w obrębie ich terytorium. Generalnie rzecz ujmując można je podzielić na dwa główne odłamy: politykę asymilacyjną oraz zachowującą wielokulturowy charakter danego państwa. Pragnę tutaj ukazać ewolucję podejścia do mniejszości, jak również dokonać analizy widocznych skutków danych stanowisk.

Rozdział pierwszy poświęcony zostanie tematyce asymilacji mniejszości. Ukazana zostanie tutaj historia pojęcia „asymilacji” od podejścia M. Gordona po czasy współczesne. Niniejsze omówienie da możliwość zaakcentowania plusów, ale również i ukazania mankamentów danego podejścia.

Kolejny rozdział poruszy tematykę wielokulturowości. Przedstawiona zostanie analiza tego stanowiska oraz jego opozycyjność w stosunku do polityki asymilacji. Trend ten pojawił się w kręgu wewnętrznej polityki państw dopiero w '70 XX wieku. Omówione zostanie jego zastosowanie (powzięte w tym kierunku próby bądź ich brak) zarówno w polityce Polski, jak i innych państw Europy, bądź Ameryki Północnej.

Rozdział trzeci poświecony zostanie aspektom prawnym; jakie jest stanowisko państw Unii Europejskiej w stosunku do mniejszości, a co za tym idzie, również Polski. Rozgraniczenie teorii i praktyki danych posunięć teoretycznych. Próba rozstrzygnięcia problemu, czy możliwa jest jednakowa realizacja tego samego prawa w odmiennych pod wieloma względami państwach. To samo prawo, a wielość sposobów wdrażania w życie. Dana część dotyczyć będzie sytuacji bieżącej i w przeważającej części merytoryczną podstawę stanowić będą odpowiednie akty normatywne prawa międzynarodowego i krajowego.

Ostatni rozdział zawierać będzie przykłady podejść zarówno asymilacyjnego, jak i wielokulturowego zaczerpniętych z bieżących polityk państw europejskich i Stanów Zjednoczonych. Omówiony (min.) zostanie przypadek prób asymilacji społeczności romskiej w Polsce oraz walkę o zachowanie odrębności kulturowej Lapończyków na terenie państw skandynawskich.

Niniejsza praca ma być próbą dokonania interdyscyplinarnej analizy wybranych aspektów „wielokulturowości” i „asymilacji”. Nieuniknionym zatem będzie problem terminologii. Autorka postara się przedstawić poszczególne różnice w rozumieniu danych pojęć „wspólnych” wielu dziedzinom naukowym oraz dokona wyboru najbardziej czytelnej i zarazem uniwersalnej opcji terminologicznej. Dwa pierwsze rozdziały dotyczyć będą w przeważającej części socjologicznych obserwacji zmian społeczeństwa i relacji w nim następujących. Jest to najbardziej fundamentalny element, który zaważył o pojawieniu się polemiki w sprawach mniejszości narodowych i etnicznych w ogóle. Z kolei rozdział dotyczący kwestii prawnych postara się „przełożyć” znaczenie pojęć socjologicznych na język prawny tudzież politologiczny. Zaznaczony w ten sposób zostanie aspekt różnic, czasami niemożliwych do zniwelowania, bądź też problem dotyczący interpretacji danych aspektów prawa, przez osobne twory państwowe.

Praca ta będzie miała charakter kompilacyjny. Autorka przedstawi dane koncepcje, ale nie będzie wartościować. Metodami, które posłużą w zdobywaniu, analizie a potem prezentacji danego materiału mogą być metody: analizy treści, gęstego opisu, interpretatywistyczna, badań dokumentów, storytellingu.

BIBLIOGRAFIA:

Alba R., Nee V., Toward a New Definition. [w:] Jacoby T., Reinventing the Melting Pot. The New Immigrants and What It Means to Be America, Basic Books, New York 2004.

Andrzejczuk R., Uzasadnienie prawa narodów do samostanowienia: prawa człowieka podstawą prawa narodów do samostanowienia, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2002.

Babiński G., Więź etniczna a procesy asymilacji. Przemiany organizacji etnicznych. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, PWN, Kraków 1986.

Global justice, global institutions, Weinstock D. (red.), University of Calgary Press 2007.

Grzymała-Moszczyńska H., Goście i gospodarze: problem adaptacji kulturowej w obozach dla uchodźców oraz otaczających je społecznościach lokalnych, Nomos, Kraków 1998.

Huntington S., Kim jesteśmy? Wyzwania dla amerykańskiej tożsamości narodowej, Znak, Kraków 2007.

Konwencja Ramowa Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych, Strassburg 1.02.1995.

Kymlicka W., Politics in the Vernacular: Nationalism, Multiculturalism and Citizenship. Oxford University Press, Oxford 2001.

Vorren Ø., Manker E., Lapończycy. Zarys historii kultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.

Perkowski M., Samostanowienie narodów w prawie międzynarodowym, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2001.

Przetacznik F., The basic collective human right to self-determination of peoples and nations as a prerequisite for peace, [New York] 1990.

Starovojtova G., National self-determination: approaches and case studies, Providence, RI: Brown University, 1997.

Tracewicz Z., Oświata a procesy asymilacyjne wśród mniejszości ukraińskiej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002.

Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, Dziennik Ustaw 2005 nr 17 poz. 141.

3

---