Zarządzanie. Planowanie w przedsiębiorstwie.

1. Pojęcie zarządzania.

Zarządzanie jest procesem, który zachodzi w każdej zorganizowanej zbiorowości. Mówi się np., że zarządzanie to:

- „sztuka realizowania czegoś za pośrednictwem innych ludzi" (M.P. Follet),

- „proces planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania działalności członków organizacji oraz wykorzystania wszystkich in­nych jej zasobów dla osiągnięcia ustalonych celów" (J.A.F. Stoner, Ch. Wankel),

- „zestaw działań (...) skierowanych na zasoby organizacji (...) i wyko­nywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób spraw­ny i skuteczny" (R.W. Griffin),

• „działanie zmierzające do spowodowania funkcjonowania innych rzeczy zgodnego z celem tego, kto nimi kieruje" (J. Zieleniewski).

• dokładne poznanie tego, czego oczekuje się od ludzi, a następnie dopilnowanie by wykonali to w najlepszy i najtańszy sposób.

1. Funkcje zarządzania - krótka charakterystyka.

planowanie - obmyślania celów i sposobów ich osiągania popartego decyzją wykonania,

organizowanie - polega na łączeniu i porządkowaniu, koordynowaniu i harmonizowaniu elementów przedsiębiorstwa, aby współprzyczyniały się one do realizacji ustalonych celów tworzenia struktur składników organizacji,

kierowanie (motywowanie, przewodzenie) - oddziaływanie na postawy i zachowanie pracowników, tak aby ich poczynania były zgodne z celami przedsiębiorstwa;

kontrolowania - porównywania stanów rzeczywistych organizacji z jej stanami przewidywanymi.

2. Kryteria podziału systemu planowania w przedsiębiorstwie:

• Horyzont planowania (czas): krótkookresowe planowanie, średniookresowe planowanie, długookresowe planowanie.

• Rodzaj funkcji organicznych: planowanie sprzedaży, planowanie działalności podstawowej, planowanie zaopatrzenia, planowanie zatrudnienia, planowanie kosztów i finansów.

• Waga podejmowanych decyzji i stopień odwracalności ich skutków: planowanie strategiczne, planowanie operacyjne, planowanie okolicznościowe.

1. Planowanie strategiczne:

oznacza przygotowywanie i podejmowanie decyzji dotyczących podstawowych, kierunkowych celów przedsiębiorstwa oraz niezbędnych do ich osiągania zasobów i metod. Są to decyzje o zwykle długookresowych, trudno odwracalnych skutkach, doniosłe dla istnienia przedsiębiorstwa, regulujące jego stosunki z otoczeniem.

Cechy:

• długookresowe,

• doniosłe do dla istnienia organizacji, reguluje relacje przeds. z otoczeniem,

• ma istotne znaczenie dla rozwoju firmy,

• realizowane jest przez główne organy przedsiębiorstwa

• odbywa się z relatywnie rzadką częstotliwością.

Etapy:

1. Proces formułowania celów.

2. Analiza wewnętrzna przedsiębiorstwa - diagnostyka.

3. Analiza otoczenia.

4. Projektowanie wariantów strategii.

5. Dokonanie wyboru strategii.

1. Proces formułowania celów: misja, wizja, cele strategiczne.

Misja - to najogólniej sformułowany cel działalności przedsiębiorstwa, określony w kategoriach jakościowych i związany z rolą firmy w otoczeniu misja oprócz przesłania zewnętrznego powinna się odwoływać również do samej firmy, do jej kadry kierowniczej i załogi, od których zaangażowania i stopnia identyfikowania się z celami zależy w głównej mierze jej sukces.

Misja powinna motywować, integrować, identyfikować, stabilizować.

Przykłady misji:

• Misja typu zamierzenie strategiczne: podwojenie liczby supermarketów do 2005r. i zwiększenie obrotów w przeliczeniu na 1 metr kwadratowy o 60%.

• Misja typu wspólny wróg: bij Coca-Colę.

• Misja typu modelowy wzorzec: naszym celem jest być w 200 r. na rynku rowerowym tym, czym Nike w przypadku obuwia sportowego lub Apple w dziedzinie komputerów.

• Misja typu przemiana wewnętrzna: jako wielkie przedsiębiorstwo zapewniliśmy sobie siłę, zasoby i szeroki zasięg działania. Obok tego powinniśmy stać się tak szczupli i nieskomplikowani jak jakaś mała firma, dysponująca ponadto szybkością reakcji. Chcemy byś udana mieszaniną wielkiego i małego przedsiębiorstwa.

Elementy składowe misji:

• klienci

• produkty i usługi

• technologia

• obszar działania

• pomysł na przetrwanie

• filozofia działania

• własny wizerunek

• troska o publiczny wizerunek

• troska o własnych pracowników

Wizja - pożądany obraz przedsiębiorstwa w przyszłości oparty na marzeniach.

Cele strategiczne - sformułowane na podstawie misji. Maja charakter długookresowy i kwantyfikowalny. Są nimi przede wszystkim:

• Cele ekonomiczno-finansowe: osiągnięcie określonego zysku, rentowności, wzrost obrotów, udziału w rynku, wartości rynkowej akcji, osiągnięcie określonej płynności finansowej itp.

• Cele społeczne: użyteczność produktów, zatrudnienie pracowników, ich ochrona itd.

• Cele prestiżowe: przodownictwo w branży pod względem wielkości, nowoczesności technologii, pozycji osobistej członków kierownictwa itp.

Co umożliwia planowanie strategiczne:

• racjonalne rozmieszczenie zasobów,

• poprawę pozycji rynkowej i podniesienie efektywności,

• integrację działalności przedsiębiorstwa,

• lepsze i szybsze dostosowanie się do rynku,

• skuteczne podejmowanie walki konkurencyjnej,

• zmniejszenie ryzyka i niepewności,

• skuteczniejszy dialog z finansodawcami i innymi partnerami

• łatwiejsze dostrzeganie wpływów otoczenia,

• lepsze przygotowanie do sytuacji kryzysowych,

• uruchomienie procesów ciągłego uczenia się przedsiębiorstwa.

5. Planowanie operacyjne:

Planowanie operacyjne - jest podsystemem wykonawczym w systemie planowania, orientuje się na realizację przyjętych planów w planowaniu strategicznym. W ramach planowania operacyjnego określa się:

• cele krótkookresowe i średniookresowe, zadania przedsiębiorstwa i jego jednostek wewnętrznych

• niezbędne środki i warunki ich realizacji.

Plany operacyjne przedstawia się wpierw w ujęciu rzeczowym, a następnie pieniężnym. Narzędziem przekształcenia rzeczowego ujęcia planu w ujęcie wartościowo-pieniężne, uznaje się budżety. W budżetowaniu ustala się pieniężne skutki planowania, a także wskazuje się osoby odpowiedzialne za realizacje wyznaczonych zadań.

Etapy planowania operacyjnego.

Plan strategiczny

Plan ogólny ujęcie rzeczowe

Plan szczegółowy ujęcie pieniężne

Podział planowania operacyjnego w przedsiębiorstwie (rodzaje planowania operacyjnego)

Krótka charakterystyka planu: ogólnego, szczegółowego.

Plan ogólny - ustala się go na podstawie planu strategicznego. Plany te cechują się dużym stopniem ogólności i dłuższym okresem realizacji np. 3 lata.

Plan szczegółowy - ustalany jest na bazie planu ogólnego, a także bieżących założeń. Ustalany jest dla krótszych okresów i dla konkretnych jednostek wewnętrznych. Zawarte są w nich cele, zadania oraz zapotrzebowanie na konkretne zasoby (środki) niezbędne do realizacji zadań bieżących firmy.

Plany ogólne i szczegółowe odnoszą się do funkcji organicznych przedsiębiorstwa. W zależności od rodzaju przedsiębiorstwa mogą to być różne palny funkcjonalne. Powszechne są następujące:

• marketingowe i sprzedaży,

• działalności podstawowej,

• zaopatrzenia,

• zatrudnienia i płac,

• kosztów,

• finansów.

6. Biznes plan:

Biznes plan - jest zestawem dokumentów, w których na podstawie oceny sytuacji strategicznej firmy oraz danych historycznych zawarta jest projekcja celów firmy i sposobów ich osiągania, przy uwzględnieniu wszystkich istniejących uwarunkowań natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej i technologicznej.

Funkcje biznes planu:

1. zewnętrzna - sprowadza się do publicznego prezentowania firmy oraz pozyskiwania środków kapitałowych od potencjalnych inwestorów, na potrzeby wynikające z realizacji zamierzonych przedsięwzięć.

2. organizująca- biznes plan jest wewnętrznym instrumentem zarządzania, który wynika z funkcji planowania.

Uwarunkowania budowy biznes planu:

1. rozmiar firmy,

2. odbiorcy

3. charakter / skala przedsięwzięcia,

4. forma działalności,

5. czy przedsiębiorstwo już istnieje, czy dopiero powstaje.

BUDOWA BIZNES PLANU:

1. STRESZCZENIE:

• określenie celu sporządzenia planu

• rodzaj i geneza przedsięwzięcia

• źródło informacji

• metoda

• zakres opracowania

• odpowiedzialność autorów

2. CHARAKTERYSTYKA FIRMY (OPIS)

• status prawny

• forma własności

• wielkość

• historia firmy wraz z przełomowymi wydarzeniami

• lokalizacja

• etapy rozwoju (harmonogram uruchomienia przedsięwzięcia)

• rodzaj działalności

• kondycja finansowa - struktura majątku i struktura kapitału

3. OPIS PRODUKTU

• co będziemy produkować/sprzedawać

• dla kogo

• jakie korzyści odniosą klienci z zakupionych produktów

• można przewidzieć zmiany w strukturze asortymentowej produkcji, sprzedaży oraz świadczonych usług,

• wielkość sprzedaży

4. OPIS PROCESU TECHNOLOGICZNEGO

• majątek produkcyjny

• poziom zdolności produkcyjnych

• organizacja produkcji

• dystans do stosowanych technologii

• poziom i struktura zapasów

• poziom i struktura materiałów i towarów

5. SPRZEDAŻ I MARKETING

• RYNEK - jego rozmiar, segmentacja, lokalizacja

• klientów - potrzeby, upodobania, wzorce zachowań

• sposoby sprzedaży

• wyróżniki polityki cenowej

• kanały dystrybucji

• formy promocji

• KONKURENCJA - potencjał produkcji/usług, mocne i słabe strony ich działania, udział w rynku, wielkość sprzedaży, najlepszy sposób konkurowania z nimi

6. ZARZĄDZANIE I PERSONEL

• struktura organizacyjna

• kluczowe osoby w firmie

• style i techniki zarządzania

• postawy i kwalifikacje pracowników - jakość personelu

• systemy motywacyjne, kultura organizacyjna

7. ANALIZA FINANSOWA - ocean kondycji finansowej przedsiębiorstwa wraz z projekcja przepływów:

• stan zadłużenia

• potrzeby finansowe

• wskaźniki finansowe dotyczące rentowności i efektywności

• źródła finansowania przedsięwzięcia

• nakłady inwestycyjne

• rachunek wyników

• prognoza kosztów i dochodów

• przepływ gotówki cash-flow

• bilans pro forma (uproszczony)

• wskaźniki oceny finansowej (ocena efektywności nakładów inwestycyjnych, ocena efektywności planowanej działalności bieżącej)

8. ANALIZA STRATEGICZNA - rozwiązania strategiczne = określenie celów długo, średnio, krótkoterminowych

• analiza SWOT

• wybór strategii rozwoju przedsiębiorstwa

• harmonogram realizacji strategii

9. ELEMENTY RYZYKA I OPŁACALNOŚCI

• analiza wrażliwości na przewidywane trendy

• zakładane zachowania konkurentów

10. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ I OSOBY ODPOWIEDZIALNE

11. ZAŁĄCZNIKI

5% - prezentacja firmy, cele, przełomowe wydarzenia

15% - analiza otoczenia (analiza rynków, zasobów, konkurencji, szans, zagrożeń)

15% - analiza organizacyjna i finansowa (style i techniki zarządzania, struktura organizacyjna)

30% - rozwiązania strategiczne (analiza strategiczna, konkurencja, harmonogram)

30% - plan działania

5% - wnioski

Budżet

ODBIORCY BIZNES PLANU

Wewnętrzni

- właściciele, wspólnicy

- zarząd, rada nadzorcza

- walne zgromadzenie wspólników

- organy samorządowe (związki zawodowe, rady pracownicze)

Zewnętrzni

- banki

- urząd skarbowy

- instytucje finansowe

- kontrahenci

- inwestorzy

- akcjonariusze, udziałowcy

- fundacje

- agendy rządowe,

- towarzystwa ubezpieczeniowe

---