1. Zabytki sztuki sep kulturalnej Egiptu:

SZTUKA SEPULKRALNA- nagrobki, grobowce, piramidy. Mające na celu utrwalenie pamięci zmarłego.

Piramidy- Pierwsze grobowce budowano w formie schodkowej, z których najbardziej okazała jest piramida schodkowa Dżesera ok. 2650 p.n.e. w Sakkarze koło Memfis. Składa się z sześciu nałożonych na siebie mastab. Jej architektem był Imhotep, wezyr Dżesera, w Okresie Późnym czczony jako bóg Piramidy schodkowe zastąpiono piramidami w formie łamanej. Jedynym zachowanym przykładem jest piramida króla Snofru w Dahszur. Kolejne zachowane piramidy mają kształt ostrosłupa. Piramidy w Gizie to trzy największe piramidy zbudowane w Egipcie. Wszystkie mają kształt ostrosłupa na podstawie kwadratu. Największa z nich, Cheopsa ok. 2560 p.n.e., ma podstawę o boku 227,0 m i wysokość 147,0 m, piramida Chefrena, tzw. Wielki Kefren, jest wysoka na 137,0 m, piramida Mykerinosa ma tylko 62,0 m wysokości. Wokół tych piramid pobudowano szereg mniejszych, przeznaczonych na grobowce królowych i dostojników państwowych. Piramida Chefrena wyróżnia się wykutą obok niej monumentalną rzeźbą Sfinksa.
Piramida Cheopsa- Piramida Cheopsa oraz stojące obok niej piramidy Chefrena i Mykerinosa to najbardziej znany zespół piramid. Obok piramidy Chefrena postawiono monumentalny pomnik Sfinksa. Największa z piramid, piramida Cheopsa, uznana została przez starożytnych Greków za jeden z Siedmiu Cudów Świata.Postawiona została na sztucznie wyrównanym terenie (zmierzone różnice poziomu wynoszą do 2,0 cm). Piramida zorientowana jest zgodnie z kierunkami świata. Boki jej są zwrócone dokładnie na północ, południe, wschód i zachód. Wielkie bloki kamienne, ważące po 2,5 tony (największe nawet około 15,0 t), zostały ustawione z wielką precyzją. Cała budowla składa się z ponad 2,3 mln takich bloków. Obłożona delikatnym wapieniem z Tury. Niestety z tej obudowy już nic nie zostało. Ścięty wierzchołek piramidy spowodował, że jej wysokość zmalała do około 137,0 m. W ścianach piramidy znajdują się dwa otwory. Prowadzą one od komory faraona aż na zewnątrz.
Piramida Chefrena- Ukończenie piramidy Chefrena datuje się na ok. 2532 r. p.n.e., czyli u schyłku rządów tego faraona. Pierwotnie budowla ta wznosiła się na wysokość 143,5 m ponad poziom gruntu, jednak obecnie, w wyniku naturalnych procesów starzenia, ma tylko 136 m. Długość boku podstawy to 214,5 m, co daje ponad 46 000 m² zajmowanej przez nią powierzchni. Nachylona jest pod kątem 53°7'48", a ponieważ jest bardziej stroma od sąsiadujących z nią piramid i zbudowano ją na niewielkim podwyższeniu, może się wydawać, że jest największą z nich. Do jej budowy użyto bloków skalnych ważących ok. 2,5 tony z wapienia sprowadzonego z półwyspu Synaj oraz z granitu z kamieniołomów. Do wnętrza piramidy prowadzą dwa wejścia, jedno oddalone o kilka metrów od samej budowli, drugie na wysokości 11 m od ziemi. Oba korytarze prowadzą do komory grobowej, której dolna część została wykuta w skale. Na końcu komory znajduje się sarkofag wykonany z polerowanego granitu, a na południowej ścianie widnieje nazwisko badacza tej piramidy - Belzoni,
Piramida Mykerinosa - Ta, mierząca jedynie 65 metrów wysokości, piramida zbudowana została z największych, znanych w Gizie, bloków kamiennych. Długość boków podstawy wynosi 108 metrów, a kąt nachylenia ścian 51°. Znajduje się w sąsiedztwie słynnych piramid Cheopsa i Chefrena. Po południowej stronie piramidy wznoszą się trzy małe piramidki satelitarne. Wejście do wnętrza znajduje się na północnym jej boku, na wysokości około 4 metrów od podłoża. Długi, zstępujący korytarz prowadzi aż pod powierzchnię podłoża, gdzie przechodzi w poziom. Po kilku metrach, za dwoma granitowymi zaporami znajduje się duża komora a z niej wiedzie następny, tym razem wstępujący korytarz, prowadzący do ślepego zaułka. W pomieszczeniu tym, w niszy po zachodniej stronie, znajduje się sarkofag z wypisanym imieniem władcy. Nie jest to jednak właściwe miejsce "wiecznego pobytu władcy".
Grobowce- egipt stworzył architekturę monumentalną. Na jego ziemi znaleziono pierwsze zabytki o rozmiarach kolosalnych - grobowce królewskie. Grobowce czy to królów, czy osób prywatnych, odkąd tylko zaczęły przybierać formy złożone, zawierały dwa zasadnicze elementy: komorę grobową i miejsce kultu. Za czasów Starego i Średniego Państwa były one w budowlach królewskich ściśle ze sobą połączone tworząc kompleks grobowy w skład którego często wchodziło wiele elementów. Monumentalna mastaba z  pionowym szybem wiodącym w dół do komory grobowej, piramida z licznymi korytarzami i komorami znajdującymi się pod masą kamieni, która, zdaniem budowniczych, uniemożliwiała niepowołanym dostęp do korytarzy i pomieszczeń sakralnych.  Natomiast w okresie Nowego Państwa nastąpił rozdział, podyktowany zapewne chęcią zachowania w tajemnicy miejsca spoczynku aby jeszcze skuteczniej uchronić je przed profanacją. Groby królewskie, a później również groby dostojników państwowych kute były w skalnym podłożu dolin na zachód od Teb, zaś ich świątynie grobowe wznoszą się o kilkaset metrów dalej, oddzielone masywem górskim. Na licznych nekropolach Teb Zachodnich pochowano łącznie kilkuset wysokich dostojników państwowych, głównie w okresie Nowego Państwa.

Świątynie:
Świątynia Abu Simbel- świątynia wykuta w skale, niedaleko Nilu, światynia zwiazana z cudem Słońca( 21 marca i 21 września o godz 5.58, dwa razy w roku pada promień słoneczny na 4 posagi, czwartego nie oświatla iż jest to posag boga ciemności.) W Abu Simbel znajduje się kompleks świątynny złożony z dwóch świątyń zbudowanych przez Ramzesa II. Miała ona ukazywać potęgę Egiptu przybyszom z Nubii. Główne wejście prowadzi do ogromnej sali, w której znajduje się posąg Ozyrysa. Przed wejściem do świątyni stoją cztery gigantyczne posągi przedstawiające Ramzesa II, ubranego w charakterystyczne egipskie nakrycie głowy i podwójną koronę. Posągi mierzą 20 m wysokości, kiedy fasada świątyni jest wysoka na 30 m. W skale wyrzeźbione zostały także postaci niektórych żon i dzieci faraona, jednak są one zdecydowanie mniejsze od postaci króla.

Świątynia Luxoru- Miejsce to jest do dzisiaj miejscem modlitw Egipcjan. Luxorską świątynię budowali w III i w II w. p. n. e. Tutenhamon, Horemheb i Ramzes II. Później została ona poświęcona Aleksandrowi Wielkiemu. W latach po śmierci Chrystusa została przekształcona w kościół Chrześcijański i świątynię koptyjską. Po latach świątynia została zabudowana i przytłoczona przez powstające miasto. Szejk Yusuf Abu al-Hajjaj zbudował na niej meczet. Dzięki temu meczetowi, który zachował się przez długie lata, odnaleziono świątynię. Jako że Luxor jest częścią starożytnych Teb, w świątyni odbywało się wiele religijnych festiwali, z których najważniejszym był festiwal Opet. Świątynia ta była po prostu idealnym miejscem do odprawiania różnego rodzaju rytuałów.
Świątynia Deir el Bahari - Dom Uwielbienia Deir el Bahari poświęcony został Hatszepsut. Do przepięknie usytuowanej w „zakątku ciszy” świątyni prowadzą trzy aleje sfinksów. godne podziwu są też tarasy otaczające monumentalną budowlę, która została odremontowana w 1906 roku w celu zachowania wszystkich ważnych relikwii związanych z Hatszepsut. Ściany świątyni ozdobione są rzeźbami Ozyrysa i scenami rodzajowymi z czasów Hatszepsut.
Świątynia Ramzesa III w Luxorze- Do świątyni wchodzi się Wysoką Bramą za którą znajdują się: po północnej stronie kaplice poświęcone m.in. Nitoket, od południa kaplica Amun. Na wschodzie znaleźć możemy komnatę ozdobioną freskami przedstawiającymi zwycięstwa Ramzesa, upamiętniającymi m.in. bitwy z Sardynią i Kretą.
Świątynia Narmuthis- W tej chwili ulokowana w Fayoum świątynia jest całkowicie rozkopana. Zbudowana przez Amanemheta III, strzeżona przez sfinksy i kamienne lwy świątynia poświęcona jest Sobekowi, Ernutetowi i Horusowi. Jej ściany ozdobione są malowidłami przedstawiającymi życie Amanemheta III i IV.
Świątynia Ramzesa II Zbudowana została zbyt blisko Nilu, przez co zniszczyło ją jedno wezbranie życiodajnej rzeki. Za czasów swojej świetności konkurowała nawet z samą Abu Simbel. Przed ruinami stoi mierzący ok. 17 m posąg Ramzesa II.

2. Roznice miedzy sztuka mikorska a minejska:

3. Sztuka kreteńska -minojska(od wyspy kreta), sztuka minojska, byki, delfiny, skrzydlate ryby, kwiaty przedstawiane były na malowidłach, malowidła mało realistyczne, na poczatku malowidła naturalistyczne, apozniej schematowe. Kobiety z węzami, Ceramika, glibtyka(kolekcjonowanie piczęci z wosku, z gliny). ej charakterysycznymi cechami są wysoka technika wykonania naczyń, piękne barwy malowideł, bardzo interesujące, pełne ekspresji kompozycje ozdób, które pozostają w harmonii z kształtami naczynia. Niektóre z naczyń tego typu przypominają wyglądem małe czarki o bardzo cienkich kształtach i z tego powodu nazwano je „skorupkami jaj”. Wyrabiano jednak również większe naczynia o grubszych ściankach. Niektóre z nich dekorowano, malując ozdobne motywy, w innych przypadkach stosowano tzw. technikę barbotino, która polegała na oddzielnym nakładaniu dekoracji na zewnętrzną powierzchnię naczynia, malowidła z krety przedstawiały młodych chłopców uprawiających sport np. bpks- tylko jedną rekawica na parwej dłoni. Chłopcy z dredami. Antylopy, malowidła nacechowane indywidualizmem.

4. Sztuka helladzka(mykeńska)- odkrył ja Shima. Wyspa zamieszkiwana przez Achajów. Tradycyjnie historię kultury mykeńskiej dzieli się na 3 okresy:- wczesnohelladzki (2900- 1900 p.n.e.),- średniohelladzki (1900- 1580 p.n.e.),- późnohelladzki (15800- 1100 p.n.e.). a zamówienie władców zamieszkujących te warownie powstały najwspanialsze dzieła mykeńskiej: ceramiki, złotnictwa, rzeźby i malarstwa nie mówiąc o architekturze i wspomnianych już pałacach. Wielkie, obronne kompleksy mieszkalne i gospodarcze, charakterystyczne dla architektury. Cytadele te podobnie jak pałace minojskie były ośrodkami władzy politycznej i gospodarczej, a jednocześnie dominującymi centrami kultury i sztuki. Najwybitniejsze dzieła ceramiki, rzeźby, architektury czy malarstwa związane są właśnie z cytadelami. Dostępu do nich bronił z reguły skomplikowany system bram i podwórek, które pozwalały na wejście niewielkiej liczby napastników naraz. Najważniejszym pomieszczeniem był megaron z kolumnami ustawionymi w portyku oraz paleniskiem usytuowanym mniej więcej pośrodku pomieszczenia. Z reguły podłogi w tym i innych ważnych pomieszczeniach reprezentacyjnych wykładano płytami kamiennymi, które w części centralnej pokrywano stiukami. Ściany zdobiono freskami. Poza megaronem na terenie cytadeli znajdowały się pomieszczenia gospodarcze i magazyny

3. zabytki akropolu

Akropol: to położone w Atenach wapienne wzgórze o wysokości względnej 95 m. Był on ufortyfikowanym wzgórzem, na którym już w czasach mykeńskich zbudowano cytadelę. W okresie późniejszym Akropol stał się miejscem kultu. Świątynie zbudowane w okresie archaicznym zostały zniszczone podczas wojen perskich. Partenon - świątynia zbudowana z inicjatywy wielkiego Peryklesa w latach 447 p.n.e.-432 p.n.e., na cześć bogini Ateny (Atena Partenos), patronki miasta. Została zaprojektowana w porządku doryckim. Dzieła rzeźbiarskie zaprojektował Fidiasz, uważany za najwybitniejszego rzeźbiarza starożytnej Grecji. Wewnątrz świątyni stał gigantyczny posąg Ateny ze złota i kości słoniowej, najprawdopodobniej wyrzeźbiony osobiście przez Fidiasza; Erechtejon - świątynia w porządku jońskim zbudowana na cześć bohatera Erechteusza, poświęcona Posejdonowi i Atenie; (Nike bezskrzydła) 450 p.n.e.-421 p.n.e., - świątynia Nike w stylu jońskim; typ świątyni- amfiprostylos (dwustronna kolumnada) czterosłupowy; Propyleje (Propyleie) - budowla wejściowa. Pinakoteka - zbiór obrazów, dzieł sztuki, magazyn, skarbiec

4. Kanony piekna ciala człowieka

KANON- reguła artystyczna dotycząca głownie przedstawienia proporcji ciała ludzkiego ukąłdu postaci, kompozycji dzieła lub konstrukcji i proporcji budowli.

KANON PIEKNA KOBIETY:- w starożytności widziano kobietę jako przejaw piękna. Niestety tylko na miano piękna zasługiwały boginie oraz kobiety z wyższych warstw społecznych. Ideał kobiety egipskiej przedstawiał się następująco : długi nos, mocno podkreślone oczy. Kobieta zarówno jako wizytówka mężczyzny po części pełniła rolę rozrywki. Podobnie jak w Egipcie kanon piękna przedstawiany był w Grecji ,kobietę przedstawiano głównie w roli bogiń. Jednakże kobiety niższej warstwy społecznej traktowano źle i widziano je jak coś gorszego. Ale w codziennym życiu greków kobieta była uważana za osobę gorszą od mężczyzny, nie miała takich samych praw jak oni .Według starożytnych greków głównym zadaniem kobiet było rodzenie dzieci. Ideał kobiety rzymskiej, opiera się on na podstawie bogini miłości Wenus z Milo, czyli : małe piersi , szerokie biodra, szerokie ramiona. Główną inspiracją malarzy była kobieta o skromnym spojrzeniu, tylko i wyłącznie blondynka o jasnej cerze, musiała być szczupła , wiotka, o bardzo wysokim czole.-

W średniowieczu pierwszą kobietą, która miała znaczący wpływ na historię Europy była Klotylda. W śród wielu typów kobiety , w średniowieczu znalazł się nowy typ kobiety , czyli zakonnicy. Ubiór kobiety średniowiecznej był prosty, a zarazem dobrze przystosowany do kształtów ciała. Rola kobiety już nigdy nie była tak znacząca jak w średniowieczu. W tym też okresie kobieta była kochaną i uwielbianą za swoją kobiecość, kokieterię. Kobieta była skromna, zazwyczaj pobożna z reguły lepiej wykształcona od mężczyzn. Stanowiły one westchnienia i natchnienia wielu artystów.

-W renesansie ideałem piękna kobiety była Mona Liza Leonarda Da Vinciego. Florencka dama wzbudzała wiele zachwytu, chociaż w dzisiejszych czasach nie miała by szans znaleźć się na okładce kobiecych pisemek, chociaż w tej epoce była uważana za niebywałą piękność. Ideałem kobiety była kobieta o dużych migdałowych oczach, które mają blask i wilgotność żywych, delikatnych brwi, usta powinny być niewielkie subtelnie, oraz zaokrąglone kształty. Taki typ kobiety inspirował wiele artystów. We Francji na dworze Ludwika XIV , modne były kobiety które wyglądały następująco: długie wydłużające stan gorsety- smukłej sylwetce, o bardzo jasnej cerze i misternie upiętych włosach lub upudrowanych perukach. Drugim człowiekiem który kierował ideał kobiecy był Rubens , na swoich obrazach malował kobiety o pulchnej urodzie co miało przedstawiać żywioł natury.

5. Charakterystyczne cechy rzeźby hellenistycznej

Rzeźba hellenistyczna zainteresowana wszechstronnie osobowością człowieka m.in. w aspektach wieku (dzieciństwo, starość), przynależności społecznej (wolni, niewolnicy) i etnicznej, wypracowała w pełni realistyczne formy modelunku, ekspresji i ruchu dla szerokiego repertuaru tematów .Rzeźby okresu hellenistycznego często tworzone były jako wolno stojące. Pozwalało to tworzyć dzieła przestrzenne o wieloplanowej kompozycji. Często spotykane są tematy znane z wcześniejszych przedstawień w reliefie, kompozycje grupowe i pojedyncze posągi o kompozycji zbliżonej do stożka. Przemieszanie etniczne ludności w epoce hellenistycznej widoczne jest w rysach rzeźbionych postaci.

6. Rzeźba rzymska cesarstwa a republiki

Rzeźba rzymska- Nie upiększano zatem postaci, nie odmładzano ich. Postacie przedstawiano w sposób wieloplanowy. Stąd rozwijały się główne cechy rzeźby rzymskiej, takie jak: wierność faktom (historycyzm), narracyjność i iluzjonizm. Sposób ukazywania cesarza i jego rodziny miał przyczynić się do uzasadnienia skupienia władzy w jego rękach oraz w przyszłości pozwolić na jej przekazanie swoim następcą. Za czasów panowania Flawiuszów (druga połowa I w. n.e.) relief stał się bardziej malowniczy. Rzeźbiarze różnymi technikami (np. przez pogłębienie go) dążyli do uzyskania bogatej gry światłocienia i iluzji głębi obrazu. Za czasów Trajana (początek II w.) płaskorzeźba powróciła do wzorów klasycznych czerpiąc z bogatych wzorów sztuki greckiej. Z tła znikają elementy pejzażu. Tematyka reliefów stawała się coraz bardziej symboliczna. Portret rzymski obejmuje dwie grupy rzeźb. Pierwsza z nich, to występujące wcześniej przedstawienia całych postaci stawiane dla uczczenia ludzi zasłużonych dla kraju. W III-II w. p.n.e. wykonywano odlewy w brązie i stawiano je na miejskich placach, zwłaszcza na Forum Romanum. Około I wieku p.n.e. pojawiły się posągi wykonane z kamienia. August przedstawiany był jako wiecznie młody, pełen siły i godności władca. Jego dzieci, bez względu na wiek, musiały mieć rysy jednoznacznie ukazujące jego ojcostwo. Kobiety z najbliższej rodziny zawsze były młode i piękne. Z portretu wyparty został naturalizm. Zastąpił go symbolizm.

7. Cechy malarstwa bizantyjskiego

Malsrstwo: W Bizancjum rozwija się bujnie malarstwo mozaikowe, ścienne, miniaturowe i tablicowe. Istniały ścisłe przepisy określające sposób pisania ikon. Malowidła te przedstawiały świętych. Złote tło symbolizowało rzeczywistość ponadczasową, niezmienne układy podporządkowane były myśli o wieczności, zawierały treści teologiczne. Kompozycja ikon jest zawsze centralna i statyczna, postacie malowane płaską plamą, obwiedzioną ciemnym konturem, gesty i ruch dostojny.

8. Sztuka romanska

Europa: rozpoczęto na szeroką skalę wznoszenie nowych kościołów. Właśnie budownictwo sakralne odegrało największą rolę w kształtowaniu się nowego stylu architektonicznego, nazwanego stylem romańskim. Kościoły pełniły w tym okresie podwójną rolę: były ośrodkami kultu oraz często spełniały funkcję obronną, dając schronienie podczas oblężeń. Użycie kamienia, jako najczęściej stosowanego budulca i obronny charakter budowli, miały duży wpływ na kompozycję bryły budowli. Kościół romański to budynek złożony z prostych brył (prostopadłościanów, walców, ostrosłupów) o surowym, ciężkim i monumentalnym charakterze. Grube mury i wąskie otwory okienne i drzwiowe, masywne wieże, podkreślają obronność założeń. Malarsto i rzeźba: Rzeźba romańska wykonywana była najczęściej z kamienia, rzadziej z drewna i brązu. Charakterystyczną jej cechą było to, że była nierozerwalnie związana z architekturą. Najczęściej wypełniała miejsca na portalach, w tympanonach i zagłębieniach muru. Umieszczano ją również na kapitelach i trzonach kolumn. Tematyką rzeźby romańskiej była przede wszystkim hagiografia oraz sceny ze starego testamentu przeplatane motywami roślinnymi i zwierzęcymi. Malowidła ścienne wypełniały ściany kościołów, we Włoszech popularne były przedstawienia w postaci mozaik. Pozostałości są zachowane w licznych kościołach Francji (Saint-Savin-sur-Gartemp), Niemiec (Schwarzrheindorf), północnej Hiszpanii (Tahull), Włoch (S. Angelo in Formis, mozaiki w Wenecji i Palermo).

Polska: Architektura: Wśród zabytków zachowały się przykłady budowli centralnych, kościołów jednonawowych i trójnawowych, a także zabudowań klasztornych. Budynki przypominają swoją budową figury geometryczne.

katedry: w Poznaniu, II katedra w Gnieźnie i dwuchórowa II katedra w Krakowie, kościoły Benedyktynów w Tyńcu i Mogilnie, kolegiata Św. Andrzeja w Krakowie.

kolegiaty w Kruszwicy, Opatowie, Tumie koło Łęczycy, kościoły: Kanoników Regularnych w Czerwińsku i Norbertanek w Strzelnie, jednonawowy Kościół Imienia Najświętszej Maryi Panny w Inowrocławiu,niewielkie kościoły możnowładcze z emporą po stronie zachodniej (Żarnów, Inowłódz)

budowle ceglane (kościół Św. Jakuba w Sandomierzu, Kościół św. Andrzeja w Szprotawie)

dzieła rzeźbiarskie to dekoracja portalu w Czerwińsku, tympanony fundacyjne ze Strzelna, Wrocławia i Trzebnicy, a przede wszystkim kolumny z kościoła Norbertanek w Strzelnie oraz brązowe Drzwi Gnieźnieńskie. Do unikatowych dzieł zaliczana jest ryta i impastowana posadzka w krypcie kolegiaty wiślickiej.

Malarstwo: W Polsce malarstwo ścienne raczej się nie zachowało, nielicznym przykładem jestnp. Czerwińsk. Doskonale przetrwały natomiast iluminowane rękopisy (Sakramentarz Tyniecki, Ewangeliarz Emmeramski, Kodeks Pułtuski); przykładami sztuki złotniczej są kielichy z Trzemeszna i Czerwińska, kielich i patena Konrada I Mazowieckiego z Płocka oraz rękojeść miecza zwanego Szczerbcem i oprawa Ewangeliarza Anastazji.

9. Sztuka Giotta

Giotto di Bondone- (ur. ok. 1266, zm. 1337) - malarz i architekt włoski. We wczesnym okresie swojej twórczości wykonał niemal 6-metrowy krucyfiks dla kościoła Santa Maria Novella we Florencji, poliptyk z Badii, Madonnę z Dzieciątkiem i Stygmatyzację św. Franciszka. Malowidła swoje nasycał humanistycznymi treściami, oddając z niespotykaną przed nim sugestywnością gamę ludzkich nastrojów i uczuć. Dzieła: -Freski z kaplicy Scrovegnich w Padwie, -- Freski z kościoła Św. Franciszka z Asyżu,- kaplicach Peruzzich i Bardich,- freski w kościele Santa Croce we Florencji.

10. Popart

-- POPART- W Stanach Zjednoczonych pop-art zaczął rozkwitać na początku lat 60. XX wieku, kiedy w Anglii właściwie wygasał. Cechy amerykańskiego pop-artu - obok wspomnianych wcześniej - to szczególnie widoczna gigantyczność formatów, używanie jaskrawych lub mdłych kolorytów, wirtuozeria rysunku, a przede wszystkim wyraźny zwrot ku figuracji. Wbrew różnym upodobaniom było to zdecydowanie najważniejsze zjawisko artystyczne w latach 1960-1970. W czasie gdy wszelkie artystyczne skandale były już - jak się wydawało - przeszłością, pojawiający się nurt sztuki pop-art odrażał i budził gwałtowne protesty. Przedstawiciele pop-artu w Stanach Zjednoczonych: Jasper Johns, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Tom Wesselmann, Robert Rauschenberg, Andy Warhol, Jim Dine, Robert Indiana, Mel Ramos, James Rosenquist, Ed Ruscha.

1. Transet

-

2. Metopa

3. Transet

-

4. Metopa

w architekturze - kwadratowa lub prostokątna płyta na fryzie w budowlach w starożytnej Grecji. Była ona zazwyczaj zdobiona płaskorzeźbą, ale zdarzały się też metopy gładkie.

w sztuce - metopa to wyraźnie wyodrębnione, zbliżone do kwadratu pole, umieszczane na brzuścu naczynia, z reguły pokryte rysunkiem.

5. Tympanon

Tympanon - w architekturze klasycznej (starożytna Grecja, starożytny Rzym, renesans, klasycyzm) wewnętrzne trójkątne pole frontonu, często wypełnione rzeźbą.

W architekturze romańskiej i gotyckiej półkoliste lub ostrołukowe pole wypełniające przestrzeń między nadprożem a łukiem portalu, wypełnione najczęściej płaskorzeźbą o tematyce Sądu Ostatecznego.

6. Wyglad 1. Bazyliki starochrześcijańskiej

Kościół w stylu romańskim ma swoje korzenie w bazylice starochrześcijańskiej. Jego kształt odznacza się na ogół znaczną prostotą. Plan, zwany inaczej rzutem, przypomina krzyż. Oś pionową tego krzyża stanowi nawa główna, przechodząca w miejsce ołtarzowe zwane prezbiterium, zakończone prosto albo też półkolistym wgłębieniem, zwanym absydą. Nawa główna wraz z prezbiterium składa się zawsze z pewnej liczby, np. pięciu lub siedmiu kwadratów o długości boków równej odstępom między filarami. Identyczne w wymiarach kwadraty tworzą ramiona krzyża, czyli nawę poprzeczną, zwaną transeptem. Do nawy głównej przylegają z obu stron nawy boczne po jednej w kościele trójnawowym, po dwie w kościele pięcionawowym. Szerokość naw bocznych równa się połowie boku kwadratów tworzących nawę główną.
Jest to najprostszy plan kościoła romańskiego. Podobnie prosta jest jego bryła. Składa się ona z kilku, kilkunastu, w wielkich kościołach nawet kilkudziesięciu brył: prostopadłościanów, graniastosłupów, ostrosłupów, półwalców. Dwa największe prostopadłościany skrzyżowane z sobą tworzą nawę główną, transept i prezbiterium. Dwa mniejsze, przystawione z obu stron do bryły nawy głównej, tworzą nawy boczne, w kościele bazylikowym zawsze niższe od nawy głównej. Graniastosłup o trójkątnej podstawie, ułożony "płasko" na prostopadłościanie nawy głównej, tworzy dach tzw. dwuspadowy, dwa inne położone odpowiednio na niższych prostopadłościanach naw bocznych - to ich dachy jednospadowe, opadające ku elewacjom bocznym. Dwa wydłużone prostopadłościany o podstawie kwadratu, ustawione pionowo po obu stronach, to wieże, a dwa położone na nich ostrosłupy - również o kwadratowej podstawie - to ich hełmy. Półwalec zaś, dostawiony do prostopadłościanu nawy głównej i prezbiterium od strony ołtarza to absyda.
Bywają zresztą znacznie większe bazylikowe kościoły romańskie o pięciu nawach, kilku wieżach i przeróżnych przybudowanych kaplicach .
Omawiana świątynia składa się z trzech naw: środkowej i dwu bocznych, węższych od niej o połowę, z nawy poprzecznej (transeptu), przestrzeni pod skrzyżowaniem naw oraz części mieszczącej ołtarz - prezbiterium. Nawy oddzielone są od siebie dwoma rzędami kolumn, połączonych półkolistymi arkadami. Powyżej arkad znajdują się rzędy półkoliście zakończonych okien, biegnące przez całą długość kościoła. Jeszcze wyżej znajduje się strop kościoła. Tak właśnie były - na wzór bazyliki starochrześcijańskiej - wnętrza wcześniejszych kościołów romańskich. Później jednak budowniczowie poszli dalej i z tego samego kamienia, z którego dźwigali ściany, konstruowali również sklepienie, często półokrągłe, kolebkowe, wsparte na półkolistych kamiennych pasach sklepiennych, zwanych gurtami. Podobnym sklepieniem przykrywano nawę poprzeczną. Wówczas na skrzyżowaniu naw dwa sklepienia kolebkowe przecinając się wzajemnie tworzyły krzyż. Taki był początek sklepienia krzyżowego.

5

---