Nauczyciel - czego nie wolno
"Szanuj mnie nauczycielu".
Twój Uczeń.
Standardy w szkołach zmieniają się wraz z otaczającą nas rzeczywistością. W obecnych czasach obserwujemy wzrost agresywnych zachowań u dzieci i młodzieży i coraz częściej ofiarą tego typu postaw staje się nauczyciel. Jednak nadal istnieje, jak i kiedyś istniała, druga strona medalu, czyli uczniowie, którzy są niewłaściwie traktowani przez nauczyciela. Co to znaczy niewłaściwie?
Niewłaściwe zachowanie ma zróżnicowane stopnie i może dotyczyć różnych sfer życia ucznia. Najczęściej naruszana jest zasada poszanowania godności, czyli np. używanie obraźliwych epitetów, ironia, złośliwość, niecierpliwość i dyktatorstwo. Ośmieszanie ucznia jak i krzyczenie jest także zachowaniem niewłaściwym, chociaż niestety dosyć powszechnym.
Poza tym nauczycielowi nie wolno namawiać ucznia do określonych wyborów w kwestiach osobistych (wiara, przekonania politycznie), nie wolno mu zdradzać ani komentować problemów z jakich uczeń mu się zwierzył lub problemów, które nauczyciel poznał z innych źródeł, a które są prywatną kwestią w życiu ucznia (problemy w domu, wybór partnera, kompleksy, choroby itp.).
Absolutnie niedopuszczalne jest wchodzenie w intymny kontakt cielesny nauczyciela z uczniem. Pod żadnym pozorem uczeń nie powinien zgodzić się na jakiekolwiek zachowania seksualne lub sugerujące kontakt seksualny z nauczycielem. Jeśli taka sytuacja się zdarzy, natychmiast należy powiadomić o tym zaufane osoby dorosłe (rodziców, pedagoga szkolnego, psychologa, dyrektora szkoły itp.). Nie wolno zwlekać! Nie wolno dać się zastraszyć! Reakcja musi być natychmiastowa i zdecydowana, bo tylko takie działania dają możliwość uniknięcia traumatycznych przeżyć, rzutujących na całe przyszłe życie młodej osoby. Oczywiście, wydaje się, że wszyscy o tym wiedzą, jednak uważam, że jest to prawda, którą należy nieustannie powtarzać.
Do niewłaściwych zachowań nauczycieli należy również zaniedbywanie obowiązków względem uczniów np. spóźnianie się na lekcje, niewywiązywanie się z obietnic, niedostateczna wiedza, zaniedbywanie jej pogłębiania itp. W żadnym wypadku uczniowie nie powinni usłyszeć zdania typu „za takie pieniądze nie warto lepiej pracować”. To jest absolutnie niedopuszczalne!
Z badań, które przeprowadził CBOS, wynika, że większość uczniów nie potępia odbierania czytanej w czasie lekcji książki czy komiksu (lub innej rzeczy rozpraszającej uwagę). Również wypraszanie jedzącego czy rozrabiającego na lekcji ucznia nie spotkało się ze sprzeciwem uczących się. Za to zdecydowany sprzeciw młodych ludzi wywołało zaciąganie na siłę do klasy ucznia, który mimo rozpoczęcia się lekcji, nie chce tam wejść, jak i wywieszanie złych ocen w miejscu publicznym. Podobnie ma się sprawa ze zmuszaniem ucznia do przeprosin nauczyciela przy całej klasie.
Jednak są to kwestie nie uregulowane prawnie i nauczyciel powinien w takich i podobnych przypadkach korzystać z wiedzy psychologicznej dotyczącej wychowania i rozwoju dzieci i młodzieży.
Oczywiście, wszystkich przypadków przekraczania granic ucznia i zaniedbywania obowiązków zawodowych przez nauczyciela nie sposób wymienić, a tym bardziej omówić w krótkim artykule. Jednak bardzo ważne jest, aby uczeń miał świadomość, kiedy staje się ofiarą nieodpowiednich zachowań ze strony nauczyciela. Taka wiedza daje możliwość reakcji i uniknięcia szkód moralnych jakie może wywołać niewłaściwa relacja między uczniem i nauczycielem. Dobrze jest jeśli nie tylko dzieci i młodzież, ale również ich rodzice lub opiekunowie, znają podstawy prawidłowych stosunków między uczniem a nauczycielem.
Reguły obowiązujące nauczycieli
1. Nauczycielowi nie wolno obrażać (słowem lub gestem) żadnego z uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły.
2. Nauczycielowi nie wolno stosować przemocy fizycznej ani psychicznej (mobbing) wobec uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły.
3. Nauczyciel ma obowiązek punktualnie zaczynać i kończyć lekcję, dbać o dobrą współpracę z uczniami - zgodnie z misją szkoły. Nauczycielowi nie wolno używać telefonu komórkowego podczas lekcji.
4. Nauczyciel ma obowiązek odbywać dyżury podczas przerw - jeśli jest taka potrzeba, wg harmonogramu.
5. Nauczyciel ma obowiązek poinformować dyrektora o przypadkach zniszczenia mienia szkoły.
6. Nauczyciele prowadzący lekcje w s. 11 i 12 lub przechodzący przez salę gimnastyczną, mają obowiązek sprawdzania, czy przebywający tam uczniowie spełniają obowiązki opisane w pkcie 6 Regulaminu Szkoły - w przypadku stwierdzenia ich złamania powinni poprosić ucznia o opuszczenie sali i poinformować o zdarzeniu sekretariat szkoły lub/i wychowawcę, rodziców ucznia.
7. Nauczyciel ma obowiązek dyscyplinować uczniów nie dbających o porządek w sali lekcyjnej, na korytarzu, podczas szkolnych wyjazdów, to znaczy nie rozpoczynać lekcji w zaśmieconej sali (uczniowie powinni ją posprzątać, zgodnie zapisami w pkcie7), nie pozwalać uczniom na opuszczenie sali - jeśli nie jest czysta.
8. Nauczycielowi nie wolno palić papierosów na terenie szkoły i w jej bliskim otoczeniu (wewnętrzne podwórko). W żadnym wypadku nie wolno mu palić papierosów wraz z uczniami.
9. Nauczyciel, który stwierdza, na podstawie swojej oceny sytuacji, że uczeń przebywa na terenie szkoły pod wpływem środków zmieniających świadomość (w szczególności tj. alkohol, narkotyki, inne środki odurzające) lub jest w ich posiadaniu - ma obowiązek natychmiastowego powiadomienia o tym dyrektora szkoły i - w miarę możliwości - doprowadzenia ucznia do niego.
10. Nauczycielowi nie wolno uczestniczyć w zdarzeniach lub stwarzać sytuacji, które uczeń mógłby zinterpretować jako jego przyzwolenie na zachowania nieodpowiednie - nawet jeśli mają miejsce poza szkołą (np. na prywatnych przyjęciach).
11. Nauczyciel ma obowiązek poświęcić potrzebującym uczniom swój czas wolny - w wymiarze 1 godziny tygodniowo.
12. Nauczycielowi nie wolno udzielać płatnej pomocy w nauce uczniom szkoły lub uczniom innych szkół, którzy w przyszłości chcieliby zostać uczniami szkoły.
13. Naruszenie powyższych zasad pociąga za sobą konsekwencje dyscyplinarne, o których formie decyduje dyrektor szkoły na mocy obowiązującego prawa (w tym kodeksu pracy i ustawy systemie oświaty).
1