Linia- potomstwo linii samopylnej o dużym stopniu homozygotyczności.
Heterozja - szczególna bujność mieszańców pokolenia F1(zwiększona
masa wegetacyjna, szybki wzrost, wczesność, odporność choroby).
Heterozja jest efektem tylko jednego pokolenia, można ją utrwalić
wyłącznie u roślin rozmnażanych wegetatywnie. Krzyżowanie introgresywne
- powtórzenie przez kilka pokoleń krzyżowania wstecznego. Stosuje się zwykle
w celu przeniesienia cechy (np. odporności) z gatunku dzikiego o niskiej wartości
użytkowej do wysokoplennej odmiany uprawnej i wyparcia nie pożądanych cech.
Depresja wsobna - obniżenie wigoru, plenności, ujawnienie cech letalnych i
subletalnych. OWK - określa wartość kombinacyjną jednej linii, a jej miarą jest
stosunek wysokości plonu danej linii do średniego plonu wszystkich linii
uczestniczących w teście. (Ogólna wartość kombinacyjna). Rodzaje krzyżowań:
1.Wewnątrz gatunkowe: a)wewnątrz odmianowe - dotyczy głównie roslin obcopylnych
, wśród których występują w większości rośliny różniące się między sobą pod względem
genetycznym. B) między odmianowe - polega na doborze do krzyżowania roślin z dwóch
odmian zwykle wybiera się jedną o bardzo wysokiej plenności ,a drugą posiadającą
jedną lub kilka wartościowych cech jakościowych. 2. Oddalone - krzyżowanie roślin z
różnych gatunków. Odziedziczalność - udział zamienności genetycznej w całkowitej
zamienności fenotypowej - określa, w jakiej części zmienność fenotypowa jest warunkowana
czynnikiem genetycznym. Odziedzi. W wąskim zakresie - stosunek zmienności addytywnej
(warunkowanej kumulatywnym działaniem poligenów) do zmienności fenotypowej. Odziedzi.
W szerokim zakresie - stosunek całkowitej zmienności genetycznej do zamienności fenotypowej.
Im wyższy jest udział zmienności genetycznej w zmienności fenotypowej , tym szybciej można
oczekiwać pozytywnego efektu hodowlanego.
Kierunek hodowli - określa cel procesu hodowlanego(plenność,jakość, odporność
na choroby , szkodniki i nie sprzyjające warunki środowiska) Odziedziczalność -
udział zmienności genetycznej w całkowitej zmienności fenotypowej - określa, w
jakiej części zmienność fenotypowa jest warunkowana czynnikiem genetycznym.
Krzyżowanie - polega na połączeniu w procesie zapłodnienia dwóch gamet różnych
pod względem genetycznym, co prowadzi do powstania potomstwa mieszańcowego.
Erozja Genetyczna - gwałtowne zmniejszanie się liczby gatunków i odmian roślin na
terenach ich dotychczasowego występowania, zjawisko to prowadzi do zubożenia
genetycznego. Selekcja masowa - wybór pewnej grupy roślin o określonym fenotypie,
z których zebrane nasiona są ze sobą połączone, a w kolejnym roku oceniamy rośliny
w jednej wspólnej grupie. Tylko z uwzględnieniem fenotypu. JEJ EFEKTYWNOŚĆ ZALEŻY
od: 1. Odziedziczalności cech - zależy od genotypu i modyfikującego wpływu warunków
środowiska. 2. Terminu ujawnienia się cechy - przed czy po kwitnieniu - możliwość
przepylenia. 3. Mechanizm genetyczny dziedziczenia cechy - postęp jest szybszy w
przypadku cech recesywnych. 4. W zależności od właściwości biologicznych gatunku (SI) .
Oceny zdolności kombinacji linii wsobnych - 1. Chów wsobny - przymusowe
samozapylenie roślin obcopylnych: a) ścisły - zapylenie w obrębie jednej rośliny
b)umiarkowany (siostrzany) - zapylenie w obrębie potomstwa jednej rośliny (rodzeństwa).
O przydatności linii wsobnej do hodowli heterozyjnej decyduje przyrost plonu uzyskany
po skrzyżowaniu jej z inną linią wsobną , czyli jej wartość kombinacyjna. 2. Krzyżowanie
- testowanie wartości kombinacyjnej - ocena przydatności linii wsobnych jako
komponentów przyszłej odmiany , prowadzona dwu etapowo: a) test poly - cross-
swobodne przekrzyżowanie między sobą wszystkich testowanych linii.
b) test top - cross - przekrzyżowanie wszystkich testowanych linii z jednym zapylaczem
(testerem) .
Selekcja-wybór roślin z licznego materiału wyjściowego .Polega na pożądanym i
sterowanym przez hodowcę ukierunkowaniu istniejącej zmienności;jest zatem
skuteczna jedynie w populacjach heterogenicznych. Rodzina-tworzą ją linie
uzyskane w wyniku rozmnożenia wyselekcjonowanych pojedynków z potomstwa
jednej rośliny wyjściowej-grupy linii tego samego pochodzenia. Postęp hodowlany(R)
-określa o ile teoretycznie zmieni się średnia wartość selekcjonowanej cechy w
następnym pokoleniu: R=H*S*I(h-wsp.odziedziczalności,s-odchylenie standardowe,
i-intensywność selekcji). Izolacja przestrzenna-zachowanie odległości między
szkółkami,przedzielenie komponentów pasami np.konopii lub wykorzystanie barier
mechanicznych(ukształtowanie terenu). Selekcja roślin samopylnych-u roślin
samopylnych występuje najmniejsza zmienność dlatego materiałem wyjściowym do
selekcji mogą być odmiany pierwotne;najczęściej hodowlę rozpoczyna się jednak od
przekrzyżowania odpowiednich komponentów wyjściowych. W selekcji indywidualnej
nasiona zbiera się z najlepszych pojedynków,oddzielnie z każdej rośliny
Selekcja roślin obcopylnych-metoda rezerw;należy zapewnić warunki umożliwiające
kontrolowane zapłodnienie. Służą temu modyfikacje zwane metodą rezerw która
polega na tym ze tylko część nasion wybranych pojedynków wysiewa się w
doświadczeniach porównawczych podczas gdy reszta stanowi rezerwę. W następnym
roku wykorzystujemy rezerwę nasion; zostają rozmnożone i przekrzyżowane tylko
wybrane rody króre wykazują wysoką wartość użytkową. Dzięki temu unika się
niepożądanych przekrzyżowań z udziałem roślin o niekorzystnych cechach
Opis biometryczny ziemniaka I.W polu-pokrój i bujność krzaka;porażenie chorobami
;termin i obfitość kwitnienia oraz barwa kwiatów. II.Przy zbiorze-długość stolonów;liczba
bulw;masa bulw. III.W laboratorium-kształt bulw;regularność zarysu bulw(1-9,1-niekszt.);
głębokość oczek(1- 9);masa bulw(gdy nie ważono w polu);kalibraż bulw;zawartość
skrobii;wartość kulinarna bulw;porażenie. Opis biometryczny zbóż: 1)krzewistość z
wydzieleniem pędów płodnych i płonnych 2)Źdźbło główne: -wysokość(od węzła
krzewienia do końca kłosa bez ości)-dl. kłosa,jego ościstość,kształt,barwa
-liczba kłosków-liczba i masa ziaren3)masa ziarna z rośliny4)masa 1000 ziaren5)barwa,
kształt ziarna,porażenie i porośnięcieMetody krzyżowań:1)Kzyżowanie proste-krzyżowanie
jednokrotne -jednorazowe,skrzyżowanie dwóch wybranych roślin rodzicielskich2)
Krzyżowanie złożone:a)zwrotne(odwrotne)-pozwala na zbadanie wpływu cytoplazmy na
dziedziczenie określonej cechy b)wsteczne-krzyżowanie mieszańca pokolenia F1 z jedną z
form rodzicielskich Krzyżowanie introgresywne-(wypierające);powtórzenie przez kilka
pokoleń krzyżowania wstecznego. Stosuje się zwykle w celu przeniesienie cechy(np.
odporność,jednokiełkowatość buraków) z gatunku dzikiego o niskiej wartości użytkowej
do wysokoplennej rośliny uprawnej c)testowe-krzyżowanie mieszańca pokolenia F1 z
homozygotą recesywną d)wielokierunkowe-ma na celu połączenie w jednej odmianie
cech więcej niż dwóch komponentów wyjściowych e)pomostowe-umożliwia połączenie
oddalonych,niekrzyżujących się form za pośrednictwem trzeciego gatunku,z którego
krzyżuje się każdy z nich