OCHRONA PRACY KOBIET :
I. Prace wzbronione kobietom :
1. art. 176 KP- zakaz zatrudniania kobiet przy pracach w szczególnie uciążliwych warunkach
i szkodliwych dla zdrowia.
a: rodzaje prac określa rozporządzenie RM z 10.9.1996 r.
dla kobiet wzbroniona jest praca pod ziemią
dla kobiet w ciąży wzbronione są prace :
= w mikroklimacie zimnym i gorącym
= w hałasie i drganiach
= narażające na działanie promieniowania, pól elektromagnetycznych
= przy monitorach ekranowych powyżej 4 h
II. Ochrona pracy kobiet w zw. z macierzyństwem :
1. Ochrona zdrowia kobiety w ciąży
a: ochrona istnieje od momentu przedstawienia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego
, które stwierdza stan ciąży.
b: ochrona polega na ochronie przed wykonywaniem prac szkodliwych dla zdrowia, które
wynikają z:
rozporządzenia RM
orzeczenia lekarskiego wskazującego rodzaj wzbronionej pracy
c: w przypadku stwierdzenia pracy :
ze względu na czynniki szkodliwe dla zdrowia , pracodawca ma obowiązek :
= przenieść pracownicę do innej pracy :
+ która odpowiada jej kwalifikacją i takiego samego wynagrodzenia jak przed ciążą
+ jeśli na nowym stanowisku pracownica ma niższe wynagrodzenie= przysługuje jej
dodatek wyrównawczy
= zwolnić pracownicę z obowiązku świadczenia pracy, gdy nie może przenieść jej na
inne stanowisko
+ przysługuje jej prawo do wynagrodzenia !!!
ze względu na pozostałe prace wzbronione ,które wynikają z orzeczenia lekarza lub
przepisów , pracodawca ma obowiązek:
= dostosować warunki pracy do wymagań usuwających zagrożenie dla zdrowia i
bezpieczeństwa pracownicy ( zmiana warunków pracy i skrócony czas pracy )
= przenieść pracownicę do innej pracy , gdy jest niemożliwa zmiana warunków pracy
= zwolnić pracownicę z obowiązku świadczenia pracy, jeśli przeniesienie jest
niemożliwe .
po ustaniu przyczyny uzasadniającej przeniesienie pracownicy, pracodawca ma
obowiązek zatrudnić pracownicę na poprzednim stanowisku !
d: wymiar czasu pracy pracownicy w ciąży nie może przekroczyć 8 h na dobę.
e: zakazy dotyczące kobiety w ciąży :
zakaz zatrudniania kobiety w porze nocnej :
= jeśli kobieta w ciąży pracuje w porze nocnej , pracodawca ma obowiązek :
+ zmienić rozkład czasu pracy, wykonując pracę w porze dziennej
+ przenieść pracownicę na inne stanowisko w porze dziennej, gdy nie można zmienić
rozkładu pracy
+ zwolnić pracownicę z obowiązku świadczenia pracy na okres ciąży, jeśli nie można
jej przenieść do innej pracy.
zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych i pracy przerywanej
zakaz delegowania pracownicy w ciąży do pracy poza stałe miejsce pracy, bez jej zgody
2. URLOP MACIERZYŃSKI : schemat I
3. URLOP WYCHOWAWCZY :
a: urlop wychowawczy przysługuje :
matce lub ojcu dziecka , opiekunom dziecka
po co najmniej 6 miesiącach pracy
w ilości :
= 3 lat, najpóźniej do ukończenia 4 roku życia
= 3 lat, najpóźniej do ukończenia 18 roku życia- jeśli dziecko niepełnosprawne i
wymaga osobistej opieki
b: urlop wychowawczy można:
wykonać w 4 częściach
przez rodziców lub opiekunów wykorzystać jednocześnie przez okres do 3 miesięcy
c: osoby mające prawo do zasiłku rodzinnego , przysługuje dodatek wychowawczy płacony
przez gminę
d: w czasie urlopu wychowawczego pracownik może:
pracować u dotychczasowego pracodawcy lub innego
podjąć naukę lub szkolenie
e: jeśli pracodawca dowie się, że pracownik zaprzestał osobistej opieki nad dzieckiem:
wzywa pracownika do stawienia się do pracy:
+ nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania
+ nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wezwania
f: pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego :
w każdym czasie za zgodą pracodawcy
po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy, najpóźniej na 30 dni przed zamiarem
powrotu do pracy.
pracodawca po odbyciu urlopu wychowawczego ma obowiązek zatrudnić pracownika na:
= dotychczasowym stanowisku
= równorzędnym stanowisku, gdy na dotychczasowym nie ma możliwości
= innym jeśli odpowiada kwalifikacjom pracownika
g: okres urlopu wychowawczego wlicza się do okresu zatrudnienia po upływie urlopu
h: pracownik może złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy do nie mniej niż ½
pełnego wymiaru - w terminie na 2 tygodnie przed rozpoczęciem pracy w obniżonym wymiarze .
i: można rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem na urlopie wychowawczym TYLKO:
= bez wypowiedzenia z winy pracownika
= rozwiązania umowy o pracę z powodu likwidacji lub upadłości zakładu pracy.
4. Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy :
a: Kobieta w ciąży, na urlopie macierzyńskim i wychowawczym podlega szczególnej ochronie której celem jest likwidacja stanu zagrożenia utratą miejsca pracy lub jej
pogorszeniem warunków pracy.
b: zakaz wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę :
pracodawca nie może rozwiązać umowy za wypowiedzeniem, a wypowiedzenie złożone
wcześniej powinno być cofnięte
zakaz dotyczy :
= umowy na czas nieokreślony
= umowy na czas określony
= umowy na czas wykonywania określonej pracy
= umowy na okres próbny trwającej powyżej 1 miesiąca
= umowy na zastępstwo
( stosuje się do ojca wychowującego dziecko )
pracodawca MOŻE rozwiązać umowę o pracy :
= bez wypowiedzenia z winy pracownika za zgodą organizacji związkowej
= w wyniku likwidacji lub upadłości zakładu pracy
c: jeśli :
= umowa na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy i na
okres próbny powyżej 1 miesiąca , miałaby ulec rozwiązaniu po 3 miesiąca ciąży= należy
ją przedłużyć do dnia porodu.
( stosuje się do ojca wychowującego dziecko)
d: kobieta powołana na stanowisko w okresie ciąży może być odwołana ze stanowiska.
= organ odwołujący powinien jej zapewnić pracę równą kwalifikacjom w okresie przez
okres równy wypowiedzeniu
e: pracownica może sama rozwiązać stosunek pracy za wypowiedzeniem lub bez.
f: W czasie od złożenia wniosku w przedmiocie urlopu wychowawczego do jego końca
pracownica nie może mieć rozwiązanego stosunku pracy, a jeśli wniosek złożono po
wypowiedzeniu- pracodawca powinien cofnąć wypowiedzenie.
g: zmiana stosunku pracy w okresie ochrony :
jeżeli nie jest możliwe zatrudnienie na dotychczasowym stanowisku kobiety w ciąży,
pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy i płacy
= jeśli obniżają one wynagrodzenie pracownicy- do końca okresu ochrony przysługuje jej
dodatek wyrównawczy
na zasadach ogólnych pracodawca może:
= powierzyć pracownicy w ciąży inną pracę na okres do 3 miesięcy jeśli :
+ wymagają tego potrzeby pracodawcy
+ inna praca nie obniża wynagrodzenia
+ praca odpowiada kwalifikacjom kobiety
h: uprawnienia w związku z opieką nad dzieckiem :
prawo do przerw na karmienie piersią :
= jeśli :
+ 1 dziecko = dwie przerwy po 30 min
+ 2 i więcej= dwie przerwy po 45 min
( tylko gdy kobieta karmiąca pracuje co najmniej 4 h na dobę )
( jedna przerwa przysługuje jeśli kobieta pracuje do 6h na dobę)
= przerwy na karmienie można udzielić na wniosek pracownicy ŁĄCZNIE
= są one wliczane do czasu pracy i należy się wynagrodzenie
prawa osoby opiekującej się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia :
= zakaz zatrudniania bez zgody pracownika:
+ godzinach nadliczbowych
+ w porze nocnej
+ w przerywanym czasie pracy
= nie można zatrudnić go powyżej 8h na dobę
prawo pracownika wychowującego dziecko do 14 roku życia
= ma prawo do 2 dni płatnego zwolnienia w ciągu roku za wynagrodzeniem
prawo pracownika do zwolnienia w celu opieki nad dzieckiem
= w razie przejściowego braku opieki nad dzieckiem:
+ zdrowym do 8 lat
+ chorym do 14 lat