Pisanie pracy naukowej, na podstawie seminariów z profesorem Stanisławem Ciesielskim
KONSTRUKCJA PRACY
WSTĘP:
wyjaśnienie zakresu pracy (chronologia, merytoryka)
omówienie podstawy źródłowej (dlaczego zostanie użyta? / szczegółowo)
przedstawienie stanu badań (kto? co napisał/odkrył?)
ROZWINIĘCIE:
rozdział wprowadzający (dlaczego? jak było wcześniej? co doprowadziło?)
rozdział zasadniczy (minimum dwa akapity)
ZAKOŃCZENIE
zebranie wniosków badanego tematu
przedstawienie dalszych losów
APARAT NAUKOWY
BIBLIOGRAFIA I PRZYPISY
- źródła
- przypisy
Przypis notujący wydawnictwo zwarte:
W. Hahn, Bibliografia bibliografij polskich, Wrocław 1956, ss.646.
T. Tołwiński, Urbanistyka. t.1, Warszawa 1947, s. 245.
Biernat z Lublina, Wybór pism, oprac. J. Ziomek, Wrocław b.r., s. 149.
Słownik terminów literackich, [opr.] M. Dłuska i in., t. 1:Sylabizm, red. M. R. Mayerowam Wrocław [ 1956], s.492
W przytoczonym w grupie a) przykładach wymagają omówienia znaki umowne. W przypisie pierwszym „ss. 646” oznacza (stron sześćset czterdzieści sześć), tj. ogólną ilość liczbowych stron tomu (stron nieliczbowanych - nlb - przypis bibliograficzny z zasady nie uwzględnia). Gdy opracowujący dopełnia brakujące elementy adresu bibliograficznego (nie podane na karcie tytułowej dzieła), np. miejsce lub rok wydania, lub też obydwa elementy (jak w przykładzie czwartym), dodatkowe informacje własne podaje w nawiasach klamrowych [] ; zasada ta obowiązuje zresztą we wszystkich wypadkach dopełnień i w tekście. Ostatni przykład wskazuje też na sposób notowania w przypisie pracy zbiorowej, która ma więcej niż trzech współautorów; obowiązuje zasada umieszczania na pierwszym miejscu tytułu pracy zbiorowej, a po nim po skrócie „opr.” wymienia wszystkich współautorów pracy lub pierwszego z zaznaczeniem ( i in.), że nie wszyscy zostali wymienieni. Nazwisko redaktora naukowego poprzedzone skrótem „red.” umieszcza się po tytule pracy zbiorowej lub po nazwiskach współautorów, jeśli są wymienione. Imiona umieszcza się przed nazwiskami, i to nie w brzmieniu pełnym, lecz inicjały.
Przypis notujący czasopismo
„Głos”. Tygodnik literacko-społeczno-polityczny, R.1:1886, nr 5.
„Arbeiterstimme”, Wrocław, R.1: 1950, nr 18.
„Gazeta Robotnicza”, 23 V 1967, nr 123.
„Gazeta Robotnicza”, nr 123 z 23 V 1967.
Podtytuł czasopisma (przykład pierwszy_ podaje się wtedy, gdy istnieje lub istniało czasopismo inne o tym samym tytule. Dopuszczalne jest opuszczanie numeru rocznika jak w przykładach 3 i 4. Jeżeli ukazywało się więcej niż jedno czasopismo o podanym tytule i różniły się one miejscem wydania, należy to miejsce wskazać - przykład drugi.
Przypis notujący utwór zamieszczony w czasopiśmie:
K. Budzyk, Co to jest polski sylabotonizm, „Pamiętnik Literacki”, R. 46: 1955, z. 1, s. 123-152
A. Deruga, Dyplomacja a prasa, :Prasa Polska”, R. 3:1947, nr 6/7, s.35.
A. Kowalski, Przyleciały bociany, „Gazeta Robotnicza”, nr 123 z 13V 1967
Podany w przypisie drugim przykład użycia liczby łamanej „nr 6/7” oznacza numer podwójny czasopisma, złączony wydawniczo w jeden zeszyt. W przypadku powoływania się na konkretne teksty w czasopismach obowiązują ogólne zasady zapisu bibliograficznego, tzn, należy podać nazwisko autora (kryptonim, pseudonim, jeśli to możliwe rozszyfrowane) oraz tytuł tekstu. Z zasady w przypadku dzienników nie podaje się numeru strony, w przypadku tygodników o znacznej objętości można podać stronę, w przypadku periodyków o mniejszej częstotliwości jest to obowiązkowe
Przypis notujący utwór umieszczony w wydawnictwie zwartym:
J. Słowacki, Książe niezłomny, [w:] Dzieła wszystkie, red. J. Kleiner, wyd. 2, t.7, Wrocław 1956, s. 7-107.
J. Kleiner, Z badań nad stosunkiem Krasickiego do literatur obcych, [w:] J. Kleiner, O Krasickim i o Fredrze, Wrocław 1956, s. 44-50.
T. Jankowski, System polityczny Albanii, [w:] Systemy polityczne państw Europy Środkowej i Wschodniej, pod red. W.Sokoła i M.Żmigrodzkiego, Lublin 2005, s75
T. Jankowski, System polityczny Albanii, [w:] W.Sokół, M.Żmigrodzki (red), Systemy polityczne państw Europy Środkowej i Wschodniej, Lublin 2005, s75.
W podanych powyżej przykładach informację o źródle poprzedzamy w zasadzie dodanym od opracowującego [w:]; przy pracach zbiorowych, można w kwadratowym nawiasie dodać: [w pracy zbiorowej:], ale nie zaleca się obecnie takiego rozwiązania. Jeśli notowany w przypisie utwór pochodzi z „Prac:, „Dzieł”, „Pism zebranych” itp. tego samego autora, to nazwiska autora przed tytułem źródła nie powtarzamy. Wskazanie redaktora (redaktorów) pracy zbiorowej może być dokonane jak w przykładach trzecim i czwartym
Zapis nazw obcojęzycznych
Ogólnie obowiązującą zasadą w cytowaniu danych przypisu bibliograficznego jest zachowanie brzmienia oryginalnego w pracach obcojęzycznych - nie tylko w cytowaniu nazwiska i tytułu, lecz i oznaczeń tomów, części (Bd = Band, Vol = volumin itp.). oraz nazw miejsca druku (Paris, Wien itp.); w brzmieniu polskim da się zawsze skrót na oznaczenie strony (s., ss.).
Przypis bibliograficzny nie modernizuje w zasadzie pisowni tytułów staropolskich (do połowy XVIII w.); tytuły nowsze (koniec XVIII w., a zwłaszcza w. XIX) podlegają modernizacji; jedynie w przypadkach, gdy zachodzi przypuszczenie różnicy w sposobie wymawiania (niekiedy różnej ilości zgłosek), zachowuje się pisownię oryginalną.
Skróty w przypisie powtarzalnym:
W wypadku potrzeby bibliograficznego zanotowania w przypisie dwu lub więcej cytatów z różnych miejsc tej samej ksiązki tylko pierwszy jest pełnym przypisem bibliograficznym, w następnym podajemy tylko nazwisko autora, po przecinku skrót: op.cit (ewentualnie dz. cyt.) oraz stronę, z której pochodzi cytat. Jeśli są z tej samej strony (lub następnej)przypis notuje nazwisko i skrót l.c.
Jeśli przypis bibliograficzny ma powtórzyć cytowaną już jedną z prac danego autora (gdy cytowane są i inne jego prace), wtedy po nazwisku dajemy skrócony tytuł (jeden lub kilka koniecznych wyrazów) i stronę. Przy częstym odsyłaniu do powtarzających się prac można posługiwać się dalej idącymi skrótami literowymi, nazwiskowymi itp.
1 S. Kieniewicz, Przemiany społeczne i gospodarcze w Królestwie Polskim, Warszawa 1951, s.15.
6 S. Kieniewicz, op.cit., s.29.
7 Ibidem
40 S. Kieniewicz, op.cit., s.120.
Sposób budowania przypisów winien być ujęty jednolicie i przeprowadzony konsekwentnie qw całym tekście. Przyjęcie konwencji łacińskiej (op.cot., ibidem, idem, eadem, loc.cit.) wyklucza stosowanie konwencji polskiej (dz. cyt., tamże, tenże, taż) i odwrotnie.
Przypisy mają odrębną numerację dla każdego wyodrębnionego rozdziału pracy. Konsekwencją tego jest stosowanie pełnych i skróconych zapisów bibliograficznych odrębnie dla każdego rozdziału. Odnośniki do przypisów mogą być umieszczane zarówno na tej samej stronie, pod tekstem pracy, jak i na końcu rozdziału lub całej pracy. Natomiast ważne jest umieszczenie zawsze pełnego zapisu bibliograficznego dla każdego pierwszego przypisu pracy, rozdziału itp.
Powszechnie znane źródła informacyjne (bibliografie, encyklopedie, słowniki) notować należy w formie skróconej, dając po skrócie tytułu cyfrę rzymską oznaczającą tom i arabską dla oznaczenia strony (bez interpunkcji), np.
Estr. XX 240;
Pol. słown. biogr. III 140
Korbut wyd. 2, IV 336.
3. PRASA JAKO ŹRÓDŁO
- Źródło prasowe - źródło narracyjne
- Nie prasa jako ogół, tylko konkretna publikacja (np. artykuł )
Artykuł - zagadnienia do przeanalizowania:
pochodzenie; z jakiej gazety pochodzi dany tekst
wysokość nakładu, odbiorca, czasowość ukazywania się tytułu (dziennik, tygodnik,…)
data wydania
merytoryczność, rzetelność, kompetencje autora tekstu
dlaczego dany tekst został napisany akurat przez tego dziennikarza?
dlaczego tekst został napisany przez osobę, która przeważnie zajmuje się inną tematyką?
dlaczego o danej sprawie napisał akurat sam redaktor naczelny?
miejsce w gazecie w jakim występuje dany artykuł (warto wcześniej przeanalizować strukturę gazety)
tekst publikowany poza przypisanym mu zwykle miejscem może wzbudzić specjalną ciekawość i skłonić to wnikliwszych badać, dlaczego tak się stało
Analiza tekstu
źródło z którego czerpał dany dziennikarz (np.: korespondencja własne, doniesienia agencyjne, itp.)
wiarygodność, opisowość
dysponowania najprawdziwszymi i najwiarygodniejszymi informacjami nie gwarantuje, że tekst ukażę prawdziwą twarz problemu o którym traktuje.
Funkcje gazety
perswazyjna: przekonać lub zniechęcić do czegoś lub kogoś
indoktrynacyjna: ukazać czyjeś poglądy w taki sposób, aby czytelnik uznał je za swoje lub odpowiadające swoim; utożsamianie się z kimś popieranym
Treść tekstu
język, odpowiedni dobór słów
obraz
dosłowność
ukryte informacje, tzw. „drugie dno”
4. PAMIĘTNIK JAKO ŹRÓDŁO
Ustalenie autentyczności źródła
Krytyka zewnętrzna
badania grafologiczne w przypadku rękopisu
poszukiwanie informacji w innych źródłach, czy autor pisał pamiętnik
pochodzenie papieru lub atramentu
metoda jaką stworzono papier atrament
Krytyka wewnętrzna
język zgodny z epoką powstania
forma zapisywania zwrotów, nazw,…
Wiarygodność tekstu
porównanie z innymi możliwymi relacjami pamiętnikarskimi
zbieranie informacji przez autora od zdarzenia aż do napisania relacji
wiarygodność zasobu wiedzy autora