Prawo Administracyjne:
Prawo administracyjne i finansowe nie posiada kodeksu. Jedynie prawo postępowania administracyjnego. Tak to wszystko bazuje na ustawach.
Prawo samorządu terytorialnego:
Trzy stopniowy podział administracyjny państwa:
gmina
powiat
województwo
Nie mają one wobec siebie funkcji kontrolnej i są niezależne. Podział ten wynika z konstytucji RP.
Trzy ustawy kompetencyjne:
ustawa o samorządzie gminnym
ustawa o samorządzie powiatowym
ustawa o samorządzie wojewódzkim
Prawo miejscowe - odnosi sie do ściśle określonego terytorium
Statuty - akty prawne o charakterze prawa miejscowego, regulują kompetencje i uprawnienia organów samorządowych, ich wzajemne relacje, jak również sprawy związane ze strukturą terytorialną. W statucie są dane dotyczące np. liczby mieszkańców, ilość radnych, liczba zastępców wójta, burmistrza bądź presydenta miasta. Statut ma jedynie uprawnienia do danej jednostki samorządu terytorialnego. Statut jest obligatoryjny, każda jednostka musią go mieć , jeśli nie to grożą jej sanskcje.
Gmina- jest podstawową jednostką podziału terytorialnego państwa, wyposażona w :
- osobowość prawną ( nabywa na podstawnie ustawy o samorządzie gminnym)
- zdolność prawną
- zdolność do czynności prawnej
- zdolność do czynności procesowej
Burmistrz nie ma osobowości prawnej, reprezetuje gminę. Jeśli chcesz pozwać to tylko gminę.
Podstawowym obowiązkiem gminy jest:
- zapewnienie szeregu funkcji dla mieszkańców danej gminy
W ramach gminy wyróżniamy dwa rodzaje organów:
1. organy uchwałodawcze - Rada Gminy abo Rada Miasta
2. organy wykonawcze - wójt albo burmistrz albo prezydent miasta.
W ramach gminy wyróżnia się:
- gminy wiejskie ( organy uchwałodawcze - rada gminy, organy wykonawcze - wójt)
- gminy miejskie ( organy uchwałodawcze - rada miasta, organy wykonawcze- burmistrz ( poniżej 100.000 mieszkańców) albo prezydent miasta ( powyżej 100.000 mieszkańców lub wyjątek - > miasta, które mają mniej mieszkańców ale przed reformą (49 województw )miały status wojewódzki mają prezydenta miasta np. Zamość, Biała Podlaska).
Sposób wyboru:
Rada Gminy - wybierana jest przez mieszkańców danej gminy, w wyborach powszechnych, równych, tajnych i bezpośrednich( meaning - > wybieramy bezpośrednio organy a nie przedstawicieli , którzy dopiero wybierają organy).
Uprawnieni do głosowania mieszkańcy danej gminy , którzy ukończyli 18 lat, posiadają pełne prawa wyborne ( co oznacza, że nie mają ogranoczonej zdolności czynów prawnych) i są zameldowani na terenie danej gminie.
Organy wykonwcze wybierane są tak samo jak oragny uchwałodawcze ( patrz rada gminy).
Dlaczego niezależne?
Głównym założeniem ustawy samorządzie gminnym jest to,że organ uchwałodawczy ( rada gminy) uchwala prawo miejscowe w postaci uchwał. Rada gminy w wyjątkowych sytuacjach przygotowuje projekty uchwał, gdyż to zadanie jest przypisane organowi wykonawczemu. Wójt ma obowiązek przedstawić projekt uchwały jak również zaproponować źródło finansowania.
Uchwała budżetowa:
- jest najważniejszą uchwałą podejmowaną przez radę gminy
- projekt uchwały budżetowej przygotowywany jest przez wójta
- rada gminy uchwala taką uchwałę budżetową bez poprawek bądź po wprowadzeniu korekt.
- co do zasady uchwała budżetowa powinna zawierać przychody i wydatki, które się równoważą.
- uchwała budżetowa idzie do organu wykonawczego czyli wójta, gdyż to wójt ma obowiązek wykonać taką uchwałę. Musi on wykonać ją rzetelnie i zgodnie z wszystkimi przepisami, ponieważ rada gminy ma obowiązek kontrolować wójta z wykonaniem uchwały budżetowej.
Każda jednostka ma swoje zadania, np. jednostki samorządu terytorialnego mają obowiązek utrzymania dróg ( powait - dorgi powiatowe, gmina - dorgi gminne,a to to trzeba finansów )
Możliwa jest współpraca między jednostaki na zasadach porozumienia.
Rada gminy
Rada gminy składa się z radnych. Liczba radnych uzależniona jest od wielkości gminy. Organami rady gminy są:
1. przewodniczący, który:
- prowadzi obrady
- zarządza porządek obrad
- udziela głosu
- reprezentuje radę na zewnątrz
- przewodniczący do swojej pomocy ma 1-3 vice przewodniczących.
2. komisje, które mogą być stałę i doraźne.
Komisje stałe - powoływane są na cały okres kadencji rady gminy - 4 lata. W jej skład wchodzą tylko i wyłącznie radni. Z głosem doradczym mogą być powoływani experci.
Komisje doraźne - powoływane są zazwyczaj na okres krótszy i związane są ze ściśle określonym problemem.
Najważniejszą komisją stałą jest komisja rewizyjna:
- jej podstawowym zadaniem jest kontrolowanie i nadzorowanie wykonywanego przez wójta budżetu. Kontroluje się to ze względu na rzetelność wydatków, zgodność z przepisami prawa ( materialnego i procesowego).
Rada gminy podejmuje swoje decyzje w formie uchwał.
Głównymi kompetencjami gminy są:
uchwalanie budżetu
uchwalanie statutu gminy
ustalanie... ( nie moge się rozczytać ;))
podpisywanie umów o sprzedaży nieruchomości należących do gminy.
podpisywanie umów najmu i dzierżawy na okres dłuższy niż 3 lata ( na okres krótszy podpisuje wójt).
Uchwały podejmowane są zwykłą większością głosów. Jedynie sprawy ściśle określone w ustawie muszą mieć większość bezwględną, np. referendum w sprawie odwołania wójta.
Wójt( burmistrz, prezydent miasta):
- wykonuje swoje obowiązki poprzez zarządzenia i wójt działa przy pomocy urzędu gminnego, w ramach którego są poszczególne wydziały.
- Wójt działa również przy pomocy zastępców wójta, sekretarza gminy i skarbnika gminy.
- Wójt jest pracodawcą dla wszystkich pracowników urzędu gminy.
- Wójt reprezentuje gminę na zewnątrz i podpisuje w imieniu gminy umowy, porozumienia, deklaracje..
- przy podejmowaniu przez wójta decyzji , które powodują znacznie skutki finansowe, po za podspiem wójta musi jeszcze być podpis kontrasygnata skarbnika. Skarbnik może odmówić podpisania takiej kontrasygnaty uzasadniając to wójtowi. Wójt może mimo wszystko zobowiązać skarbnika do złożenia kontrasygnaty, wówczas skarbnik dokonuje podpisu ale jednocześnie zawiadamia o zaistniałej sytuacji Regionalną Izbę Obrachunkową ( RIO - zajmuje się kontrolowaniem finansów przez jednostki samorządou terytorialnego).
W ramach samorządu gminy może dojść do skrócenia kadencji zarówno rady gminy jak i wójta. Zarówno odwołanie wójta jak i rady gminy może nastąpić w drodze referendum. Organy te odwoływane są przez uprawnionych mieszkańców.
Samorząd powiatowy:
opiera sie na ustawie o samorządzie powiatowym, i podobnie jak gmina :
- posiada osobowość prawną
- zdolność prawną
- zdolność do czynności prawnych
- zdolność procesową.
Procedura uchwalenia uchwały jest podobna jak w gminie.
Organami w powiecie są:
organ uchwałodawczy - rada powiatu
organ wykonawczy - zarząd powiatu ( starosta stoi na czele lecz nie jest on organem powiatu).
Zarząd powiatu składa sie z 5 osób:
- starosta
- 1-2 vice starostów
- 3 członków
Zarząd:
- podejmuje uchwały kolegialne zwykłą większością głosów.
- wybierany jest przez Radę Powiatu (!!test! inczej niż w gminie, bo i zarząd powiatu i starosta powoływani są przez radę powiatu, a w gminie przez mieszkańców)
Starosta:
- przewodniczy i prowadzi prace Zarządu
Rada Powiatu:
- powołuje staroste i zarząd powiatu
- wybory do rady powiatu są bezpośrednie, tajne, równe i powszechne.
- może odwołać zarząd powiatu jeżeli zarząd powiatu nie otrzyma absolutorium z wykonania uchwały budżetowej
- sama zaś może być odwołana przed ukończeniem kadencji tylko i wyłącznie w drodze referendum ( przez mieszkańców)
!!test! kto ma prawo wyboru ten ma prawo również odwołać - rada powiatu powołuje i rada powiatu odwołuje.
Uprawnienia zarządu powiatu i rady powiatu analogiczne do rady gminy i wójta.
!!test! Powiat ma prawo emisji obligacji komunalnych. Starosta powołuje również szefów podległych mu służb, inspekcji (np. powaitowy lekarz weterynarii, powiatowy komendant policji).
Województwo:
Struktura , prawa i obowiązki samorządu wojewódzkiego reguluje ustawa o samorządzie wojewódzkim. Województwo :
- posiada osobowość prawną
- zdolność prawną
- zdolność do czynności prawnych
- zdolność procesową
Organy wojewódzkie:
organ wykonawczy - Zarząd województwa:
- na czele którego stoi marszałek województwa.
- jako organ ma do dyzpozycji urząd marszałkowski, które spełnia podobne funcje do urzędu gminy.
- składa sie z 5-7 członków ( kwestię te reguluje statut województwa)
- wybierany jest przez Sejmik wojewódzki, spośród radnych ( !!test! odmienie niż w gminie, tak samo jak w powiecie)
- może być odwołany przez sejmik wojewódzki
organ uchwałodawczy - Sejmik Wojewódzki :
- na czele, którego stoi Przewodniczący, który prowadzi pracę sejmiku.
- składa sie z 2 radnych ( wybieranych w wyborach bezpośrednich, tajnych, równych i powszechnych).
- może być odwołany tylko przez mieszkańców w drodze referednum
Uprawnienia zarządu wojewódzkiego i sejmiku wojewódzkiego są analogiczne do uprawnień w powiecie i gminie.
W ramach województwa nie występuje skarbnik.
Województwa mogą nawiązywać pomiędzy sobą związki, które mają za zadanie współpracę w różnych dziedzinach np. gospodarcza, turystyczna..
Wójewództwa mogą również tworzyć takie związki z regionami innych państwa ( np. województwa graniczące z innymi państwami).
3