BIBLIA

„Uczyńmy człowieka na wyobrażenie nasze(...) i niech panuje nad wszystką ziemią”.

„Stała się światłość. Bóg widząc, że światość jest dobra, oddzielił ją od ciemności”.

(KS GENEZIS)

„Gdybym mówił językiem ludzi i aniołów,

a miłości bym nie miał,

stałbym się jak miedź brzęcząca

albo cymbał brzmiący. (HYMN DO MIŁOŚCI)

„Bóg jest miłością i stworzył wszystko co jest z miłości. Tak też stworzył Ciebie. Jesteś najbliższy i jesteś jedyny. Stworzył cię na swój obraz”. (Rdz.!,27)

ANTYK

„Rzecz to piękna, gdy(...) ginie człowiek odważny, walcząc w obronie ojczyzny (TYRTAJOS)

„Wybrańcom ludu posłusznym być trzeba”.

„Ten się okaże dobrym władcą , kto w własnym domu sprawiedliwie rządzi

„Dopóki żyje, człowiek błądzić może, ale jest głupcem, kiedy trwa w uporze”.(ANTYGONA)

„Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu” (Exegi monumentum aere perennius)

„Nie wszystek umrę”

(non omnis moriar)

„Nil desperaandum” (nie

zamartwiaj się)

„Nie pytaj próżno bo nikt się nie dowie, Jaki nam koniec gotują bogowie”

(HORACY)

„Życie jest krótkie , sztuka długa”. (HIPOKRATES)

„Nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki” (HERAKLIT Z EFEZU)

„O tempora ! O mores !”

(CYCERON)

„Wszelka przyjemność ze względu na swoją naturę jest dobra, ale nie każda jest godna wyboru”

(EPIKUR)

„A zatem życie szczęśliwe to życie zgodne z naturą człowieka” (SENEKA)

„Człowiek nietknięty szałem, nigdy nie wejdzie do świątyni Muz”.

(PLATON)

ŚREDNIOWIECZE

(Ad maiorem Dei gloriam)

(Memento mori)

(Danse macabre)

(Ars moriendie)-sztuka śm

RENESANS

„Homo sum humani nil a me alenium esse puto”

(TERENCJUSZ)

„Człowiek..wszystko przyćmiewa swą istotą” (GEORGE HERBERT)

„Nie ma obowiązków większych nad obowiązek wzglądem ojczyzny, dla której nawet życie należy poświęcić”

(KOPERNIK)

„został w Polsce tylko wiersze a pozostawił poezję”

„życie nazywa dziwnym labiryntem”.

„Człowiek nie kamień”.

„Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, lituj się mej żałości”.

„A co mi za żywota ujmie czas dzisiejszy

To po śmierci nagrodzi z lichwą wiek późniejszy'. (Muza)

„Nową przypowieść Polak

sobie kupi, że i przed szkodą i po szkodzie głupi"

„A jeśli komu droga otwarta do nieba,

Tym, co służą ojczyźnie”.(Pieśń XII)

„Służmy poczciwej sławie, a jako kto może,

Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże”. (Pieśń XIX)

„Miło szaleć, kiedy czas po temu”.(XX)

„Kto tak mądry, że zgadnie

Co nań jutro przypadnie?”

„Chwalę szczęście stateczne”(Pieśń IX)

„Polak(...) przed szkodą i po szkodzie głupi” (O spustoszeniu Podola)

„O, nierządne królestwo i zginienia bliskie,

Gdzie ani prawa ważą, ani sprawiedliwość

Ma miejsca, ale wszystko złotem kupić trzeba” (Odprawa posłów grec)

„Proszę, niech ze mną za raz me rymy nie giną ,

Ale kiedy ja umrę , one niechaj słyną”(Ku muzom

„Próżno uciec, próżno się przed miłością schronić,

Bo jak lotny nie ma pieszego dogonić”(O miłości

„I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopy,

Gdzie do tych miast nie było znaku polskiej stopy”.(Psałterz Dawidów)

„Nieznajomy wróg jakiś miesza ludzkie

Nie mając ani dobrych, ani złych na pieczy”.

(KOCHANOWSKI)

„Cóż będę czynić w tak straszliwym boju?

Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie.”(son IV

„I nie miłować ciężko i miłować

Nędzna pociecha”(V sonet O nietrwałej miłości rzeczy świata tego)

(M. SĘP SZRZYŃSKI)

„Kto ojczyźnie swej służy, sam sobie służy”. (Kazania sejmowe) (SKARGA)

„Życie jest jedynie

Przelotnym cieniem, żałosnym aktorem,

co przez godzinę puszy się i miota”.

„Są dziwy na niebie i ziemi o których ani się śniło Waszym filozofom”

„:Świat wyszedł z orbit”

O nieskutecznej sztuce:

„Więcej treści, mniej sztuki”

„Kto nie śpi, aby spać mógł ktoś,

To są zwyczajne dzieje”

„Najważniejsze to być gotowym”

O przyczynach tragedii ludzkiej:

„Lękliwy stokroć umiera przed śmiercią

Mężny kosztuje jej tylko raz jeden”.

(W. SZEKSPIR)

BAROK

„Człowiek jest tylko trzciną..., ale trzciną myślącą”

„Czymże jest człowiek w przyrodzie? Nicością wobec nieskończoności, wszystkim wobec nicości.

„Znajmy więc wartość; jesteśmy czymś, lecz nie jesteśmy wszystkim”.

( BLAISE PASCAL)

„O tym szlachta, panowie, o tym myślą księża,

Choć się co rok w granicach swych ojczyzna zwęża”(Zbytki polskie)

„Takie przedtem rodziła Sarmacyja syny”

„Temu nieborakowi wsi wzięły kadłuki

Czemuż to? Bo źle wierzył

(WACŁAW POTOCKI)

„Prędzej nam zginie rozum i ustaną słowa,

Niżli będzie stateczna która białogłowa.” (Niestatek - A. Morsztyn)

„dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt”

OŚWIECENIE

„Opierajcie się więc na rozumie, niech wszelkie wasze utwory z niego czerpią blask i wartości. Tylko prawda jest piękna”.

(Sztuka poet M. Boileau)

„Bajka prosto do celu moralnego zmierza”.

„A nad e wszystko szanuj mowę ojczystą

Nie znać języka swego hańbą oczywistą”

„Satyra w ścisłej z cnotą zostaje przyjaźni,

Błędy ludzkie wytyka, lecz ludzi nie drażni”

(F.K.Dmochowski-Sztuka rymotwórcza)

„Prawo, choćby najświętsze, Prawem być przestaje, Jeśli szczęściu ojczyzny, Przeciwnym się staje”.(ST. KONARSKI)

„A mnie sarkać na takie bezprawie nie wolno?”

(Świat zepsuty)

„A cóż to jest bajka? Wszystko to być może !

Prawda, jednakże ja to między bajki włożę”(wstę)

„Jam był wolny, dziś w klatce-i dlatego płaczę”.

„Bywa często zawiedzionym, Kto lubi być chwalonym”.(Kruk i lis)

„Człowiek przedtem był i dziki, jak zwierzę ,

Dziś jest istotność rozumna, ale jak rozumna”.

(Pochwała wieku)

„Świat poprawić - zuchwałe rzemiosło”

(Antymonachomachia)

„Święta miłości kochanej ojczyzny,

Czują cię tylko umysły poczciwe!” (Hymn

do miłości ojczyzny)

„Bajka częstokroć sens moralny mieści”(Myszeid

„A choć bezpieczniej okręt opuścić i płynąć

Podściwiej być w okręcie,

ocalić lub zginąć”

„Szanujmy mądrych, przykładnych, chwalebnych, Śmiejmy się z głupich, choć i przewielebnych”.(Monachomachia)

(IGNACY KRASICKI)

„Lecz w naszym kraju jeszcze ten dzień nie zawitał,

żeby kto w domu pisma pożyteczne czytał.

Jeden drugiego gani, że czas darmo traci”. (Chudy litera( NARUSZEWICZ)

„Ja, co nigdy nie czytam, lub przynajmniej mało,

Wiem, że tak jest najlepiej, jak przedtem bywało”

„Dom zawsze powinien ustępować krajowi”. patrioci (Powrót posła)

(J.U. NIEMCEWICZ)

„Śladem biedy przyszła, śladem,

Za zbytkami ,za nieładem”

„Wolność się dotknąć bała

Bo ją dawno szanowała”.

(FRANCI. KARPIŃSKI)

„Wolność niech będzie najświętszą ustawą ,

Wy równi sobie, a nad wami prawo” (Anonim)

„Takie rzeczypospolite będą, jakie ich młodzieży chowanie”(Uwagi nad żyć Jana Zamoyskiego)

„Z samych panów zguba Polaków”(Przest dla Pol)

(STANISŁA STASZIC)

ROMANTYZM

„Żniwo dojrzewające na wulkanie”(W. HUGO)

„Mierz siłę na zamiary,

Nie zamiar podług sił”.

(Pieśń filaretów)

„Młodości ! Dodaj mi skrzydła ! Niech mad martwym wzlecę światem

W rajską dziedzinę ułudy”

„Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga; Łam, czego rozum nie złamie”.

„Witaj, jutrzenko swobody

Zbawienia z tobą słońce!”

(Oda do młodości)

„Czucie i wiara silnie mówi do mnie

Niż mędrca szkiełko i oko”.

„Miej serce i patrzaj w serce !”(Romantyczność)

„Nie masz zbrodni bez kary”.(Lilie)

„Kobieto! Puchu marny! Ty wietrzna istoto!”

.(IV cz. Dziady)

„O, wieści gminna, ty arko przymierza

Między dawnymi i młodymi laty”.

„O, pieśni gminna, ty stoisz na straży

Narodowego pamiątek kościoła”.

„Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia- trzeba być lisem i lwem”.

„Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie”.(K.Wallenrod)

„Taka pieśń jest siła, dzielność

taka pieśń jest nieśmiertelność”.

„Ludzie! Każdy z was mógłby samotny, więziony, Myślą i wiarą zwalać i podźwigać trony”.

„Daj mi rząd dusz !”

„Nazywam się Milijon, bo za milijony

Kocham i cierpię katusze”.

„Krzyż ma długie na całą Europę ramiona”.

„z matki obcej, krew jego dawne bohatery,

A imię jego czterdzieści i cztery”.

„Nasz naród się prostotą, gościnnością chlubi,

Nasz naród scen okropnych, gwałtownych nie lubi - (...) my lubim sielanki”.

„Nasz naród jak lawa,

Z wierzchu zimna i twarda

,sucha i plugawa,

Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi,

Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi”.

„Kraina pusta, biała i otwarta, Jak zgotowana do

pisania karta”.

„biedny narodzie! Żal mi twojej doli ,

„Jeden znasz tylko heroizm- niewoli”

„Bo kto nie był ni razu człowiekiem

Temu człowiek nie pomoże”. (III część Dziadów)

„Duszą narodu polskiego jest pielgrzymstwo polskie”.

„O ile powiększycie i polepszycie duszę waszą , o tyle polepszycie prawa wasze i powiększycie granice wasze”.(księgi pielgrzymstwa polskiego

„Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą”.

„Trzeba wiedzieć, że to jest Sopliców choroba,

że im oprócz Ojczyzny nic się nie podoba”.

„Wpadam do Soplicowa, jako centrum polszczyzny;

Tam się człowiek napije, nadysze Ojczyzny1”

„Kraj lat dziecinnych, on zawsze zostanie

Święty i czysty, jak pierwsze kochanie”.(Pan Tadek

(ADAM MICKIEWICZ)

„Będziem żyć we własnej ziemi

I we własnych spać mogiłach”.(Hymn-1830)

„Z przebudzonych rycerzy zerwę całun zgniły.”

„Jam jestem posąg człowieka na posągu świata.”

„Nie móc?- to piekło.

Polska Winkelriedem narodów!” (Kordian)

„Sęp ci wyjada nie serce -lecz mózgi”. (Grób Agamemnona)

„Pijące gardła, wąsy, psy, kontusze; A nade wszystko szczere, polskie dusze”.

„Biada, kto daje ojczyźnie pół duszy, A drugie tu pół dla szczęścia zachowa”.

„Wielcyśmy byli i śmieszniśmy byli”.

„A póki okręt walczył -siedziałem na maszcie, A gdy tonął - z okrętem poszedłem pod wodę”.

„Lecz zaklinam- niech żywi nie tracą nadziei I przed narodem niosą oświaty kaganiec, A kiedy trzeba - na śmierć idą, po kolei,

Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!”

(Testament mój)

(JULIUSZ SŁOWACKI)

„Poezjo, bądź mi przeklęta, jako ja sam będę na wieki!”

(Nie-Boska komedia)

(ZYGM. KRASINSKI)

­­­­„Piszę- pamiętnik artysty,

Ogryzmolony i w siebie pochylon-

Obłędny!... ależ wielce rzeczywisty!”.

„Ojczyzna to wielki zbiorowy obowiązek”

„Gorzki to chleb jest Polskość”.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
„Nie miecz, nie tarcz - bronią Języka, Lecz - arcydzieła”.

(Język ojczysty)

„Cóż wiesz o pięknem?…

Kształtem jest Miłości”.

„Słowo - jest Czynu testamentem” (Promethidion)

„Samotny wszedłem i sam błądzę dalej”

„Artysta jest organizatorem wyobraźni narodowej

„Ty! Jesteś w Europie poważny Narodzie

Żydowski jak pomnik strzaskany na Wschodzie”.

(C .K. NORWID)

POZYTYWIZM

Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, nie damy pogrześć mowy!”(Rota)

“Wierzę w skrzeszenie popiołów i kości”

(Contra spem spero)

(M. KONOPNICKA)

„Przeżytych kształtów żaden cud Nie wróci do istnienia”

„Trzeba z żywymi na przód iść

Po życie sięgać nowe”.(Daremne żale)

„Szukajcie prawdy jasnego płomienia,

Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg”.

„Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy,

Choć macie sami doskonalsze wznieść”.

(Do młodych)

„Między nami nic nie było! Żadnych zwierzeń, wyznań żadnych Nic nas z sobą nie łączyło” (ADAM ASNYK)

„Rzeczpospolita to postaw czerwonego sukna”(Potop

(H. SIENKIEWICZ)

„Im doskonalsza jednostka, tam doskonalsze społeczeństwo”

(B. PRUS)

„Ideały kładą się do trumien”.

„Szczytem moich marzeń jest to, aby ludzie nie obchodzili się z ludźmi jak z bezmyślnymi bydlętami”

(E . ORZESZKOWA)

„Pieniądz daje wszystko, nawet dzieci”(Oj. Goriot)

HONORIUSZ BALZAC

MŁODA POLSKA

„Byt określa świadomość”

(KAROL MARKS)

„Jakaż jest przeciw włóczni złego twoja tarcza, człowiecze końca wieku? Głowę zwiesił niemy”.(Koniec w XIX)

„...i choć życie nasze nic niewarte evviva l' arte !”

(K.PRZE. TETMAJER)

„Dla ludu chleba potrzeba, nie sztuki, a jak będzie miał chleb, sam sobie drogę znajdzie”.

(S. PRZYBYSZEWSKI)

„Niech na całym świecie wojna,

byle polska wieś zaciszna,

byle polska wieś spokojna

„Wyście sobie, a my sobie

Każden sobie rzepkę skrobie”.

„Chłop potęga jest i basta”

„Co się w duszy komu gra,

Co kto w swoich widzi snach”.

„Polska to jest wielka rzecz”.

„Miałeś chamie złoty róg (...) ostał ci się ino sznur”.

(Wesele)

(ST. WYSPIAŃSKI)

„Dobroć to jedyny motor życia”.

„Na to mamy cztery ściany i sufit, aby brudy swoje prać w domu”.(Moralność pani Dulskiej)

(G. ZAPOLSKA)

„rozrywa rany polskie ,żeby się nie zabliźniły błoną podłości”

„Człowiek - jest to rzecz święta, której skrzywdić nikomu nie wolno”.(Ludzie bezdomni)

(STEFAN ŻEROMSKI)

DWUDZIESTOLECIE

„Wśród ludzi więcej jest kopii niż oryginałów”.

(PABLO PICASSO)

„Jedną z największych ludzkich ułomności jest tchórzostwo” (Mistrz i Małgorzata)

(M . BUŁHAKOW)

„Nie ma większej siły nad myśl.( S.WITKIEWICZ)

„Moja poezja jest jak noc księżycowa, wielkie uspokojenie”.

(K. I. GAŁCZYŃSKI)

„Ojczyzna moja wolna, wolna... więczrzucam z ramion płaszcz Konrada”.

(Czarna wiosna)

(A. SŁONIMSKI)

„Bo nie ma ziemi wybranej, Jest tylko ziemia

przeznaczona...”.

(K. WIERZYŃSKI)

„W strasznych mieszkaniach

strasznie mieszkają straszni mieszczanie”. (Mieszkańcy) (J. TUWIM)

„Nie głaskało mnie życie po głowie

nie pijałem ptasiego mleka” (Mannlicher)

„To za mało ! Za mało!

Twoje słowa tumanią i kłamią !”.(Poezja)

(WŁ . BRONIEWSKI)

„Umiera się w byle jakim miejscu życia”.

„Jest się takim, jak myślą ludzie, nie jak myślimy my o sobie”.(Granica)

(Z . NAŁKOWSKA)

„Życie jest istotne pełne niezrozumiałego chaosu i nieładu, którym być może ktoś kieruje”.(Noce i dnie)

(M. DĄBROWSKA)

„Ojczyzna nie jest miejscem na mapie”.

(W. GOMBROWICZ)

„Szedłem na postronku swojej dla ojca miłości w stronę Polski”. (Przedwiośnie) (ŻEROMSKI)

WSPÓŁCZESNOŚĆ

„Obóz to od początku do końca negatywna szkoła życia”.

„Jednym z największych koszmarów systemu sowieckiego jest mania legalnego likwidowania ofiar…”

„Człowiek głodny nie filozofuje, gotów jest zrobić wszystko, aby zdobyć dodatkową łyżkę strawy.”

„Wierzyć choćby z otchłani zła, w istnienie dobra”

„Nie ma takiej rzeczy której człowiek by nie zrobił z głodu i bólu”

„I tak dzień po dniu- tygodniami, miesiącami, latami- bez radości, bez nadziei, bez życia.”

„Wróciłem z takim trudem pomiędzy ludzi.”

„Tu otwierał się inny, odrębny świat, do niczego nie podobny”.(Inny świat)

(GUSTAW HERLING

GRUDZIŃSKI)

„Czego nie mogli zrobić Niemcy, robił ogień” (Zdążyć przed Panem Bogiem) (H. KRALL)

„Szukam nauczyciela i mistrza

niech przywróci mi wzrok słuch i mowę

niech jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia

niech oddzieli światło od ciemności”. (Ocalony)

(T. RÓŻEWICZ)

„Artysta nie może oddzielić się od niewoli świata”.

„Po to są mity, aby ożywiała je wyobraźnia”.

(ALBERT CAMUS)

„Ludzie ludziom zgotowali ten los”. (Medaliony)

(Z . NAŁKOWSKA)

„Obmyślam świat, wydanie drugie,

wydanie drugie poprawione”.

„Zdaję z historii ludzi.

Jąkam się i brnę”.

„Nie miej mi za złe,

mowo, że pożyczam patetycznych słów”.

„Nic bardziej zwierzęcego,

niż czyste sumienie

na trzeciej planecie słońca”.

„Nic się nie zmieniło...

w XX wieku przed i po Chrystusie,

tortury są jaki były,

zmalała tylko ziemia”.

Szymborska nazwałaby ich „ kiepsko przygotowanymi do zaszczytu życia”.

„Tyle wiemy ile nas sprawdzono”.

(W. SZYMBORSKA)

„Człowiek człowiekowi wilkiem

lecz ty się nie daj zwilczyć

człowiek człowiekowi bliźnim

z bliźnim się możesz zabliźnić”.

„Iść i padać

z - padłych - wstawać

I tego trzymać się trzeba”.

EDWARD STACHURA

„Ależ - w imię piękna-wykląć rzeczy ciężkie” (Ikar -GROCHOWIAK)

„...więc dajmy z siebie wszystko...stańmy na wysokości”.

( S. BARAŃCZAK)

„Zostaną ci wybaczone wszystkie złe uczynki,

jeżeli je popełniłeś,

aby kogoś uratować”.

(RYSZARD KRYNICKI

„Cokolwiek partia uważa za prawdę, nie jest prawdą”

„Wolność oznacza prawo twierdzenia, że dwa i dwa to cztery”.

„Ważniejsze od przetrwania jest zachowanie własnego człowieczeństwa”.

(Rok 1984)

„Wszystkie zwierzęta są równe , ale niektóre są równiejsze”.(Folwark)

(G . ORWELL)

„Jak pchły skaczą myśli z człowieka na człowieka. Ale nie wszystkie gryzą”.

(ST. JERZY LEC)

„ ... nie można żyć dłużej lodówkami, polityką, bilansami i krzyżówkami.(...) Nie można dłużej żyć bez poezji, kolorytu dni miłości.”.

(ANTOINE DE SAINT -

EXUPERY)

„Innego końca świata nie będzie”.

„Czym jest poezja, która nie ocala Narodów ani ludzi”.

„Jest taka cierpienia granica,

Za którą się uśmiech pogodny zaczyna”.

„Który skrzywdziłeś człowieka prostego”.

„Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta ,

Możesz go zabić narodzi- się nowy.

Spisane będą czyny i rozmowy”.

„Tam nasz początek. Na próżno się bronić...

Styl nasz, choć to jest przykre, tam się rodzi”.

„Heglowskie ukąszenie”.

„Od nas także zależy co w dziełach widzimy”.

„Szczęśliwy naród, który ma poetę . I w trudach nie kroczy w milczeniu”.
„Polska się chyli w trudne czasy

Przed bóstwem wódki i kiełbasy”.

(CZ . MIŁOSZ)

1

1

---