ALDEHYDY I KETONY zw powst przez utlenienie alko mrówkowy silnie koaguluje bialko, jako roztwor formalina, dezynfekcja stop i narzedzi glutarowy\bursztynowyprep dezynf zanueniowy KETONY zmywacze do p-kci, rozcieńczalniki do lakierow, wchłaniane droga oddech
ALKOHOL METYLOWY nudności i wymioty, bol, zawroty glowy, rozszerzenie źrenic, utrata przyt, niewód oddech, śmierć ETYLOWY prep dezynf, rozp kw salicylowego, przygotow ekstraktow roślinnych, dobrze wchlania się przez skore, w org utleniony do aldehydu octowego i kw octowego - pow zatrucie. Bezp ilość w spożyciu 7-8g/h OBJAWY 0,5-1,5 pobudzenie psychomotor, zab koordyn ruch, zab myslenia i koncentr, zmieniona mowa 1,5-2 probl z porusz pow 3 skurcze miesn, drgawki, szczękościsk, brak koordynacji ruchu, wymioty IZOPROPYLOWY antyseptyk przy poborze krwi GLIKOL ETYLOWY Sr nawilżający, toksyczny przy spoz dla nerek FENOLE bakteriostat, wiruso i grzybobójczo, dezynfekcja, Sr konserwujący
ALKOHOLIZM pow 4 dawka smiertelna, typ I po 25r.z, wiaze się ze srod, czesciej u kobiet, latwo wyrażają krytycyzm uzależnienia, zdaja sobie sprawe z choroby, wiaze się ze środowiskiem typ II char dla mężczyzn, przed 25r.z dziedziczne gen, brak krytycyzmu CHOROBY trzustki, sluz żołądka uszkodzona, marskość wątroby, zapal wielonarządowe, bole mięśniowe, niedowłady, porazenia, obkurczanie mózgu, osłabienie sily skurczowej m serc, zaburz f seksualnych, niewydolność nerek, zab hormonalne
AMINY zw aromatyczne, pochodna amoniaku, Sr dezynfekc, pow czynne, prod barwnikow
AZOT sam nie jest szkodliwy, ale tlenki wpływ ujemnie na drog oddech, stan zap bł śluz tchawicy, oskrzeli, podrażn spojówek, śluzówki, uszkodzone zęby sole kw azotowego groźne w Sr wodnym, bóle brzucha, zawroty, spadek ciśnienia, dawka śmiertelna 1g amoniak bezbarwny drażniący gaz, dobrze rozp w wodzie, stos w przem kosm do prod mydel i innych Sr pow czynnych, drażniący dostaje się drogą oddech aun ściągaj i zwez pory w antyperp amoniak niszczy śluz przew pok
BIZMUT antysept i ściąg, prep osłaniaj śluz żołądka, tlenochlorek - wypełniacz kosm, perłowa barwa, dwuhydroksy azotan bizm odkażaj i powlekaj
BOR wl bakterio i grzybobójcze, Sr do przemywania obrzękniętych miejsc na sk Borax biała kryst sól, trudno rozp w wodzie, wybielająco na sk, do usuwania piegow i wygladzania sk nadboran sodu do płukanek rozjaśniających, do usuwania piegów
CHLOR subst lotna, wl bakterioboj wybielające, silny, drażniący zapach. Podrażn śluzówki, spojówek przew pok, bóle głowy, zmęczenie złe samopoczucie, przyczyna trądziku chlor (gł zm grudk-krost. Pozostawiaja głębokie blizny)
CYNK pozwala na praw funkcjon ukł odp, tlenek cynku do prod pudrów, zasypek, past i kremów miner, nadmiar rozregulowanie proc biochem w kom, utrudnia wykorzysta miedzi i żelaza, nadmiar zaburza funkcje psych
CZYNNIK OKRES INKUB I CZAS TRW salmonella 6-36h 1-4dni staphylococcus aurelis 2-6h 6-24h Clostridium perfingens 8-22h 24-48h Clostridium botulinum 12-96h śmierć 24h-8dni wyzdrowienie 6-8m-cy Vibia parahaenoliticus 2-48h 2-5dni Escherichia Coli 12-72h 1-7dni
DEZYNFEKCJA ZAW CHLOR do pow, wiruso i baktbojcze nie działają na grzyby IVRZĘD ZW AMONIOWE bakteriostat, sprzyjaja powst szczepów odpornych jako dodatek do aldehydów ALKOHOLE bakterioboj, dziala na pratki gruzl, inaktyw niek wirusy, do czystych pow, aseptyk ALDEHYD bakterio, wiruso, grzybo, pratko i sporobojcze, do dezynf narzedzi, nie stos w obecn ludzi ZW NADTLENOWE nadboran sdu, nadsiarczan potasu, kw nadoctowy do narzedzi, bakterio, wiruso, grzybobójcze OZNACZENIA B -bakteriobojcze V-wirusobójcze F-grzybobojcze Tbc - pratki gruźlicy, S- sporobojcze
DROBNOUSTROJE SAMOŻ (zyją w wodzie, nie mają znaczenia chorobotwórczego, nie wpływają na czystość mikrobiologiczną wody, bakterie żelaziste, manganowe, siarkowe) CUDZOŻ (dostają się do wody z wydalinami, zagrożenie epidemiologiczne, żółtaczka typu A norvalk, rotavirusy, salmonella, shigella, pierwotniaki, jaja glisty ludzkiej) w glebie jest to samo
EFEKT CIEPL glob zm Klim, wynikaja z zwiekszonej emisji ciepla, co2, metan, Tl azotu, freony, ozon, topnienie lodowcow, poziom morz, zmiana w cyklach wegetacji roślin
ESCHERICHIA COLI ILOŚCIOWE ilość bakterii w 1ml wody po 24h w temp 27*C JAKOŚCIOWE miano (najmniejsza V wody gdzie można wyhodować 1 kolonię bakterii) Indeks coli (ogólna ilość bakterii w 1l wody) Liczba coli (liczba, którą się hoduje w 100ml wody poddanej analizie)
GLIN biały nierozp w wodzie proszek, nosnik pigmentow, znikoma toksyczność, wchodzi w reakcje z cynkiem i z żelazem
HAŁAS wszelki nieprzyj dla ucha dźwięk jednostka dB ŹRÓDŁA przemysł, transport, przyroda, urządz pneumat WPŁYW 0-20 brak wpł 30-60 uciążliwy 60-85 utrudnie interakcje m.ludzkie 85-120 uszk słuchu 120 ostry uraz akustyczny (upośl słuchu, zakł rytm serca, wzrost temp ciała, prob. Z oddych) 150 zgo RODZAJE infradźwiękowy pon 40Hz słyszalny 40-20000Hz ultradźwięk pow 20000Hz WPŁYW INFRA drganie rezonansowe poszczeg narządów ciała WPŁYW ULTRA zagęszczenie i rozrzedzenie materii w obrębie narządów wew., wzrost temp w Obr narz wew, niedokrwienie miesnia sercowego, spadek cieśn. tętn, zab horm, zab pracy narz wew. ZASTOS ULTRA złuszcz nask, hamowanie proc zap, antycellulit, mikrodermabrazja, zamyk rozszarz naczyń, usuwanie przebarw potrądzik
HIV OBJAWY po kilku tyg od zakaż zespół objawów podobny do grypy po 3m-cach od zakaż pojawiają się przeciwcialaantyHIV w efekcie osłabienia syst obronnego org narażamy się na pełny objawowy zespół AIDS (zap pluc, trudności w chodzeniu, ubytek wagi, gruzlica, miesak kaposiego, uszkodz mozgu, wyniszcz org) W przypadku skaleczenia sprzętem zranione miejsce spłukać pod strumieniem bieżącej wody, nie tamując krwawienia, miejsce zdezynfekowac w ciagu 1-2h należy zażyć AZT, retrovir lub zidovoline
HYDROKSYKWASY glikolowy zw nawilżaj sk, odżywczy mlekowy\jablkowy ściągające, weź pory, p-lojotokowe, zluszcz, odkaz, antyseptyczne winowy\cytrynowy pielegn włosów salicylowy antysept, keratolit, złuszczaj, prep p-lupiez, p-tradz galusowy zmniejsza wydzielanie potu
JOD sr dezynf, wl aseptyczne, silnie uczula, nie przy ch. tarczycy, nie w ciąży. Jod dost się so org drogą oddech (kaszel, podrażnienie), skóra, spożycie (owrzodzenie, perforacja ścian ukł pok)
KINETOZA niewielkie drgania 03Hz działające na osi pionowej czł powod zab w obrębie ukł wegetatywn czł SYMPTOMY wilgotna skóra, blada, nudności i wymioty, osłabienie. Coś jak jazda autem, karuzela, statek
KRZEM do prod perfum, antypersp, kremó, maści, podkładów, nie toks
LASEROTERAPIA pośr terapeut proced, która jest nowoczesna, bezp, efektywnam szybka, aseptyczna i bezbol, bez ograniczenia wieku podział: zbędne owłosienie (aleksandrytowy, rubinowy) plamy (argonowy) nowotw tk naczyniowej (erbowy), zmarszczki (CO2) patologiczne zm sk (holmowy) przysp goj się ran (CO2) ZABEZP szkolenie, rękawiczki, okulary, dezynfekcja końcówki lasera, konsult dermatolog, unikanie opalania PRZECIW nowotwory, łuszczyca, ch. serca, świeża opalenizna, opryszczka, stos dziurawca, tetracykliny, leki hormon, leki fotouczulające S.UBOCZNE uszkodzenie rogówki, soczewki, siatkówki, poparzenia, zm genet, Sr kancerogenny DZIEDZINY MED. Okul (zaćma zap rog) laryngol (now krtani) pulmonologia (udrażn górn dróg oddech) ginek (endometrioza) urologia (kamienie w dr mocz) neuroch (now ukł nerw)
NARKOTYKI PODZIAŁ stymulanty (amfetamina, kokaina, mataamfet, metylfenidad) halucynogenne (LSD, meskalina, fencykliocyna, marihuana, haszysz) opioidy (heroina, metotan, morfina, opium) tłumiące (metakwalon) NEG WPŁYW nowotwory, ukl kraz, oddech, wydzielniczy, wydal wewn, mięśniowo-szkieletowy, watroba, skora, zab rytmu serca,niedokrwistość m serc, zawał, nadciśn tetn, tętniaki, pekanie naczyn krw, oczopląs, drzenie, zap pluc, rak nabłonka pluc i ukl oddech, gruczolak pluc, zaburz miesiaczki, niepłodność, impotencja, kostniejące zap miesni, zoltaczka FAZY UZALEŻ I eksperymentowanie II przyjemność ze stanu III być na haju za wszelką cene IV konieczność brania
NDS najw dop stęż, które w środ pracy ze wzgl na zagroż zdrowia i życia pracowni nie może być przekroczone w żadnym momencie NDSch śr dawka st sus której oddziaływanie na pracownika w ciągu 8h pracy przez okres jego aktywn zawod nie powinno powod neg zm na jego zdr ani zdr jego przyszłych pokoleń jeżeli utrzymuje się w śr pracy nie dłużej niż 30 min w czasie zm roboczej NDSp steż które nie może być przekrocz ani na chwile
OŚIETLENIE ŚW SZTUCZNYM św żółte, uzupełniające, żarowe, jarzeniowe, luksomierz do mierzenia nat ośw, zmęczenie wzroku łzawienie, zaczerwienienie, bol glowy, zmniejszenie akomodacji oka, ostrości, podwójne widzenie, zapobiega urazom, luksomierz do mierzenia nat ośw, 1000Lx prace precyzyjne, 750Lx długa praca, 500Lx w miejscach zabiegowych, 300Lx w pom wykładowych, 200LX POM socjalne, 100Lx pom sanitarne, 50Lx ciągi komunikacyjne, 20Lx piwnice, 10Lx możliwa orientacja OŚWIETLENIE ŚW DZIENNYM norma (stosunek podlogi do okna od 1:1 do 1:8) współ świetlny (kąt wpadania światła >30*) współ ośw naturalnego (stos ośw do ośw na zewnątrz na tej samej H 1,25-1,5%)
PAPIEROSY 4tys subst chem w dymie NIKOTYNA alkaloid przyszw przez org u ok. 10% szybko metabolizowany, krtki czas połowicznego rozpadu, w mozgu dziala tylko 5min, płytkie zaciagniecie - pobudzenie głębokie - uspokojenie, utrudnia przew nerwowe, oddzialywuje na nacz krw, układ oddech, male dawki pobudzaja perstaltyke jelit, a duze ja opóźniają CIALA SMOLISTE nitrozoaminy, met ciezkie, pierw promieniotw, chl winylu, cyjanowodory TLENEKI WEGLA wiaza się z hemoglob zamiast tlenu i dochodzi do zatrucia CHORBY złośliwe oskrzeli i pluc, j ustna, przelyk krtan, ch wiencowa serca, now pluc, wzrost cholesterolu, poronienie, zw podatność na osteoporoze, ch Cohna, mniejsza tolerancja wysilkowa, wzrost agregacji pkytek krwi
PROCEDURA sposób post INSTRUKCJA szczegółowo
PROM JONIZUJĄCE inaczej IR, przez słonce, grzejniki, palniki gazowe, piece do wytapiania szkła, lasery podczerwone, trzy zakresy podcz krótka (przenika głęboko do naszego ciała) podcz „B” (przenika na 1-2cm) podcz „C” (zatrzymuje się na skórze) prom A oparzenia i obrzeki, narazona gałka oczna i skóra, udar cieplny. (0,76mikro m) KORPUSKULARNE (cz niosą jakiś ładunek, alfa i beta) ELEKTROMAGN (cz maja swoja mase rentgen i gama) NATURALNE (korpuskularne, kosmiczne, ciała czł, skorupy ziemskiej) SZTUCZNE (antropogeniczne, diagnostyka w med., elektr jądrowe, odpady promieniotwórcze) SKAŻENIE POW w bekerelach (Bq) ile rozpadów promieniotwórczych w 1m3 w 1sek SKAŻENIE NA CZŁ Gray (Gy) 1Gy= 1J\1kg SKUTKI BIOL PROMIENIOW Siwert 1Sv= 100 Ren norma promieniowania 5mSv NEGATYWNY WPŁYW choroba popromienna, tk limfatyczna i limfa wrażliwe, negatywnie na tk krwiotwórczą, na kom rozrodczeskóra, soczewka oka, dawka pow 4mSv może spowodować zgon, zaburzenia rozwojowe płodu
PROM LASEROWE przekształcane elektr w en św, mała rozbieżność wiązki (400-780nm) mogą być miękkie, średnie, twarde. o małej mocy -biostymulacja, terapia stawów goścowych, leczenie nowotworów, gojenie się ran o większej mocy niszczenie tk. Skalpele laserowe skutki uboczne zatrucie toksycznymi parami podczas niszczenia tkanek, uszkodzenie gałki ocznej
PROM O NISKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI wytw przez urządzenia wytwarzające i przesyłające en. elekt. wyw ef. nietermiczne: zmiana przebiegu procesów biochemicznych: bol głowy, zaburzenia funkc. ukł nerw. Wzrost częstości akcji serca, spadek ciśnienia tętniczego
PROM RADIOWE\MIKRO bóle głowy,. Zaburzenia snu, męczenie się, duszności, bóle okol. serca , zaburzenia równowagi, zmiany w zapisie EAG i EKG
PROM UV A(315-400nm, 95% całego prom, pigmentacja skóry, nowotwory, lampy w solariach) B(280-320nm 5% prom, pigmentacja skóry, rumień, poparzenie) C(100-280nm uszkadza wszelkie struktury kom) ilość promieniowania zależy od warstwy ozonowej, szer geograf, od wysokości, pory roku KORZYSTNE synteza D3, immunoglobin, antydepresja, produkcja erytrocytów stymulowana i hem,globiny, przemiana materii, obniża poziom cholesterolu SZKODLIWE spadek odporności, ch skóry: piegi, plamy, nadmierne rogowacenie, przysp starzenie, rak, czerniak, teleangiektazje, wzrok, udar, senność OCHRONA opalenizna, owłosienie, melanocyty, wydzielanie z potem kw urokanowego OPALENIZNA NATYCHMIASTOWA po kilku minutach wynik utleniania melaniny, szybko znika, OPALENIZNA WTÓRNA po 3 dniach, szczyt 5-10 dni, synteza melaniny, zależne od fototypu
PROM WIDAZIALNE stwarza odp klimat, stymuluje funkcje biol, wpływa na ukl nerw, ukl hormonalny, przemiana materii szybsza, przyswajanie i synteza witamin, oko najbardziej wrażliwe na kolor zielono-zółty (550nm)
RTĘĆ w temp pokoj ciecz, toksyczne opary, zebrane kuleczki włożyć do sloika z woda, blokuje bialka w org,
SIARKA w prep dział na pow skóry, złuszcz, p-grzybicze, wysuszaj, w maściach, szamp, mysłach, lecz trądziku i ch. łojotok toksycznie działa jej związki też
SMOG RED zimowy\Londynski, wyst rano, duza wigotnosc, niska temp, dwutlenek siarki, pyly, sadza, prowadzi do kw deszczy SMOG UTL typu LA swkład: tlenki azotu, węglowodory, Tl wegla, ozon szkodliwy: uszkodzenia błony komórkowej, kaszel, bole Glowy, zmeczenie, podrażnienie spojówek, astma, przyspieszone starzenie skory ŚROD NAT ogół czynników naturalnych mający bezp wpływ na rozwój człowieka
SOLE MINERALNE makro(wapń, żelazo, potas, sód) mikro (jod, cynk, miedź, mangan, kobalt) zakwaszające (fosfor, chlor siarka) WAPŃ decyd o przewnerw, konieczny w procesach krzepniecia krwi, niedobro RZS nadpobudliwość nerw, reakcje alergiczne mleko, jaja przetwory, seler, chrzan FOSFOR 75% zw z wapniem w kosciach niedobór wady rozwojowe płodu, rośliny straczkowe, soja, gryka, orzechy MAGNEZ skl kosci i tk miękkich decyd o praw pobudliw nerw niedobor: tezyczka, przysp rozw miażdżycy, ziarno kakaowe, rośliny zielone SÓD I POTAS udzial w gosp kw-zas, decyd o przew nerw, niedobór drżenie, drętwienie, zab rytmu serca szkodliwy dla nerwk sok z marchwi, winogrono, pomarańcza ŻELAZO zasadniczy skl hemoglobiny we krwi, niedobor niedokrwistość MIEDŹ rola w tw czerw krw niedobor niedokrwistoscwatroba, ostrygi MANGAN udzial w przemianach Wit C niedobór zab rozw kosci i narz płciowych kakao, soja, żurawina, sałata CYNK nieb do prow przeb proc kostnienia chrzestnienia i keratynizacji przysp gojenie się ran, owrzodzen, watroba, pszenica, drozdze, czosnek SELEN współdziała z Wit E aktywuje wiele enzymow wątrobowych, niedobor obniza odpornoscch ukl krazenia, nowotwory, niepłodność KOBALT skl Wit B12 niedobor anemia watrobam mieso, mleko, jaja KRZEM wpl na mineralizacje kośćca niedobor zab w bud kosci, zrzeszotnienie, wypadanie włosów, łamliwe p-kcie FLUOR zap próchnicy nadmiar zrzeszotnienie kosci
STERYLIZACJA dezynf po uzyciu, umycie, wysuszenie, przegląd, pakowanie, właściwe uloz w komorze sterylizat, kontrola procesu, wyładunek, przechowywanie, dystrybucja, transport, aseptyczne otwarcie, uzycie METODY nasycona praw wodna (grawitacyjny i próżniowy) temp 121*C (nadciśn 1atm) 134*C (nadciśn 2atm), tlenek etylenu, kw nadoctowy, paraformaldehyd, plazma TESTY Spr ster to paski na rekawach zmien barwe, zintegrowane testy paskowe wkładamy do śr rękawasprawdz temp cisn i czas, PAKIET op sterylizac, narzedzie w srodku i paski
STRES to reakcja org na zbyt wygorowane wymagania. REAKCJA hormony (kortyzol adrenalina) przysp akcji serca, podw ciś krwi, zw wydz potu, nerwowość, wew niepokoj, zab koncentr i pamieci, wczucie leku, brak\nadmierny apetyt, depresja, trudności w oddycj, zab seks, zakłóć snu, bol w kl piers.
TYTAN wypełniacz większości kosm, trwaly bialy pigment, nieszkodliwy
WIBRACJA drg mech o b małej czest 0,5Hz NEG DZIAŁ MIEJSC zm pat w obrębie dłoni, nadgarstków, stawów łokci NEG DZIAŁ UOGÓLNIONE dysfunkcje przew pok, uszk ukł kostnego, nasilenie dolegliw ból, uszk wzroku
WITAMINY subst reg praw przeb proc met, wzrost i og rozw org. WIT A w ziel cz roślin, watroba ryb, odp za praw widzenie, wzrost, wzmaga akt gruczołów loj i pot. Niedobor: kurza slepotapodatnosc na inf g drog pok WIT D watroba, ryby, grzyby zw wchlanialnosc wapnia, niedobor krzywica, rozmiekanie kosci, nadmiar toksyczny dla czl WIT E antyutleniacz, p-miażdzycowo, niedobór zanik miesni, hemoliza krwi, niepłodność, oleje roślinne, kielki pszenicy, salata, kapusta, pietruszka, szczypior, zielony groszek WIT K odp za krzepliwość krwi, syntezowana w naszym org, pokrzywa, szpinak, kapusta, zielone pomidory WIT F odp za met tł w wątrobie, obniza poziom cholesterolu we krwi, niedobor zahamowanie wzrostu zla jakość skory, w nabiale w mleku WIT C podnosi odpornoc org, wazna rola w przem org, konieczna do syntezy kolagenu niedobór depresja, łatwość krwawień, szkorbut. Owoce dzikiej Rozy, cz porzeczki, papryka, truskawki, mlode ziemniaki WIT B B1-tiamina udział w przem weglowod, niedobor zaburz tluszczów, wzrost cholesterolu, rozdrażnienie, bezsenność w ziarnach zbórz, jaa, watroba, mieso wieprzowe, rośliny zielone B2-ryboflawina udzial w procesie oddych Komorek, regulator tlenu i azotu, niedobor luszczenie pekanie warg, zap bl sluz, B6-pirodoksyna przem bialek, weglowod, tł, niedobór depresja\mania w ziarnach zborz, warzywa straczkowe, watroba, jaja B12 stymulator wzrostu, niedobor niedokrwistość WIT PP niacyna synteza tłuszczu, oddych tk, reguluje czynności żołądka niedobór podagra, mleko, przetwory jaja, orzechy ziemne, otreby, ryz, kasza, grzyby KWAS FOLIOWY koenzym biorący udzial w przem aminokwas i syntezie kw nukleinowych niedobór - anemia, zapobiega wadom cewy nerw u płodu WIT H biotyna wpływ na stan skóry niedobór zap i luszcz się skory. Mleko i jego przetwory, rosl strączk, kalafior, cebula
WODA opadowa, powierzchniowa, podziemna(podskórna- do 5m, nie nadaje się do picia, do celów przem, płytkie-do 30m, do picia po chlorowaniu, gllebokie- pow 30m, czysta, przefiltrowana, pite w stanie surowym) CZYN FIZ (temp 7-12*C, barwa-przezroczysta, mętność- klarowna, zapach-bez, smak-temp) CZYN CHEM (odczynowość-6,8-7,3Ph, twardość-solem Ca, Mg, zasadowość- obecność mg, sod, potas i wapn, mangan-poch z resztek roślinnych oraz zanieczyszczen przem, powoduje rozwój bakteri mang, stęchły zapach chlorki- swiadczy o zanieczyszcz sciekami, żelazo- zmienia smak, utlenialność- zdolność do utlen nadmanganianu potasu BZT - bochem zapotrzeb na tlen to ilość tlenu potrzebna do utlenienia subst org w 1l wody az do całkowitego zmineralizowania, CHZT chem zapotrzeb na tlen to ilość tlenu potrzebna do utlenienia subst nieorg w 1l wody Az do całkowitego zmineralizowania, amoniak - swiadczy o zanieczyszcz subst org, azotany - swiadczy o dlugotrw zanieczyszcz wody)
WZW HAV „A” należy do enterowirusówm w swoim genomie ma DNA droga pokarmowa, wydalane z kalem przez 2tyg na 6-15dni prze wyst objawow klinicznych, wykluczona możliwość przewlekłego nosicielstwa, szczepienie Havrix, Twinrix HEV „E” przebieg podobny do A, wyleganie 3-6tyg, grozn y dla kobiet w ciazy (przedwóz poród, zgony matek po porodzie) HBV „B” do rodz hepatowirusów, w swoim genomie DNA 8gł typów, można chorować wielokrotnie, zakażenie drogą poza pokarmową, wyleganie 28-180dni antygen HBs pojawia się w surowicy krwi 4-6tyg po zakażeniu, na 2-8tyg przed wyst żółtaczki, najwieksza zakaźność 14 dni od wyst obj klin szczepionki Enerix (dawki 0,1,2,12) Hepavax HDV „D” wirus defektywny, zaw. RNA tow wirusowi B HCV „C” zaliczany do flawonowirusów, RNA zakaż GL po przetoczeniu krwi oraz droga seksualna,wyleganie 2-26tyg 70% bez objawow HGV „G” 3typy posiad w genomie RNA prod krwiopoch dlugotrw zak u czlow u chorych po przeszczepie wątroby, w koncowej fazie przewlekle zap wątroby BiC
ZANIECZY PYŁOWE PYŁ zawiesz w srod gaz cząstki ciała stałego DYM subst rozproszoną jest ciało stałe lub ciesz MGŁA ciecz+para
ZDROWIE całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny DETERMINANTY styl życia 50% środowisko społ 25% czynniki środowiskowe 10% czynniki gen 15% służba zdrowia 20% RECEPTA NA ZDROWIE nie pal, alkohoil malo, dieta środziemnomorska, sport i rekreacja, panuj nad stresem
ZW KARBOKSYLOWE zw aromatyczne z grupa karboksyl -cooh mrówkowy wl zrace i toksyczne, prod płynów do włosów octowy do prodwod zapach do pluk włosów walerianowy\kaprynowy do prod płynów do kapieli, balsamow zeli pod pryszn palmitynowy\stearynowy\oleinowy prod mydla, zagęszczacz linolowy\lnolenowy\arachidowy zw odzywcze w kremach maseczkach i mleczkach benzoesowy konserwant nietoks w malych ilość, w większych alergia
ZW ORGAN BENZYNA EKSTRAKC rozp, zmywacz do lak OLEJE do wyrobu kremów, olejków, mleczek, brylantyny WAZELINA podkład do masci, kremów, mleczek PARAFINA\CEREZYNA Sr reg gęstość prep kosm, pomadki do ust, kredki, emulsje TERPENY swoisty zapach AZULENY wl antysept pasty do zębów, płyny do masażu i okładów WĘGLOWODORY uczulenie, podrażnienie, wszkodz ukl oddech i mozgu, fotouczulenia sk
ŻYWIENIE zesp czynność które zmiez do dost skl pok org do utrz wszelkich przej życiowych (wzrost, rozwoj, wydalnicze czynn, krazenie, rozmnazanie) SKŁ POK subst nat potrz do odżyw budulcowe (białka, sole min, woda) energetyczne (tluszcze weglowodany) regulujące (witaminy, sole min) BIAŁKA zbud z aminokw zwierzęce (pelnowartosc, posiadaja wszystkie aminokwasy w większych i lepszych ilościach, lepszy mat budulcowy) roślinne (niezbędne do praw funkcjon) niedobór zaham wzrostu, spad odporności, niedorozwoj umysl TŁUSZCZE pochodne glicerolu, i wyższych kw tluszcz zwierzęce (smalec, slonina, loj, maslo) roślinne (oliwa z oliwek, oleje roślinne, margaryna) zw1:3rośl WĘGLOWODANY cukry proste (6at węgla w cząst glukoza, fruktoza, mannoza) cukry złożone (laktoza, sacharoza, maltoza) polisacharydy (skrobia, glikogen, celuloza-błonnik)