Natalia Świerczkova, gr.5, ref.13
Franken R.E. (2002/2005). Psychologia motywacji. Przekład: M. Przylipiak. Gdańsk: GWP. R. 220. Emoce niespójne z celem (negatywne).( biologia, uczenie się, poznanie, praktyczne zastosowania).
Lazarus - emocje: spójne z celem (najczęściej pozytywne, ułatwiają osiągnięcie celu)
niespójne z celem (najczęściej negatywne - wywołują negatywny stan emocjonalny, przeszkadzają w osiąganiu celu)
1. STRACH A LĘK
Strach - system emocjonalny
- reaguje na bodźce wyuczone i niewyuczone, sygnalizujące karę fizyczną (ból)
- funkcja : zwiększenie szans przetrwania fizycznego
Lęk - system emocjonalny
- wrażliwy na sytuacje związane z niepewnością, porównaniami społecznymi, porażkami, negatywną oceną własnej wartości
- funkcja : pomoc w przetrwaniu w środowisku społecznym
a) Biologia
- Gray - strach powstaje w wyniku aktywacji systemu walki lub ucieczki
- lęk powstaje w wyniku aktywacji systemu hamowania behawioralnego (behavioral inhibition system, BIS)
> BIS uaktywniony -> wzrost pobudzenia niespecyficznego, organizm kieruje uwagę na bodźce ze środowiska
> BIS - pobudzany bodźcami bezwarunkowymi i warunkowymi
- spotykając nowy bodziec, zwierzę się zatrzyma, będzie patrzyło i słuchało
- środki przeciwlękowe dezaktywują system hamowania behawioralnego
- wiele reakcji przypisywanych stresowi wynika z lęku
b) Uczenie się
- Bodźce warunkowe a model Graya - 2 grupy bodźców : sygnalizujące zbliżanie się kary
sygnalizujące cofnięcie nagrody
Model systemu hamowania behawioralnego opracowany przez Graya :
Wejśie --- Stój, patrz i słuchaj --- Wyjście
-sygnały kary -system hamowania -hamowanie behawioralne
-sygnały braku nagrody behawioralnego -wzrost pobudzenia
-nowe bodźce -zwiększone natęzenie uwagi
Osłabienie
-środki przeciwlękowe
- fobie a ataki paniki
Fobie - Susan Mineki (1985)
> uporczywy i i irracjonalny lęk przed przedmiotem, sytuacją
> może przyczyna tkwi w ewolucyjnej przeszłości
- Gray
> brak reakcji na niebezpieczeństwo kosztuje więcej niż gwałtowna reakcja na niegroźny bodziec
> fobie mają podłoże biologiczne, choć mogą być szkodliwe adaptacyjnie
- leczenie za pomocą systematycznej desensytyzacji (odwrażliwiania)
Ataki paniki - objawy somatyczne, lęk przed śmiercią, przed utratą kontroli
- Barlow
> 2 rodzaje stanów lękowych : strach
napięcie lękowe (przygotowanie jednostki do różnych wyzwań)
> 4 czynniki zwiększające zagrożenie napięciem lękowym :
1) wysoki poziom biologicznie uwarunkowanej reaktywności na stres o podłożu genetycznym
2) poczucie, że negatywnych wydarzeń nie da się przewidzieć ani kontrolować
3) brak umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach
4) brak właściwego wsparcia społecznego
- obawa przed napadem paniki powoduje, że takie osoby zamykają się w domu
- leczenie za pomocą informacji
c) Poznanie
- Postrzeganie świata jako źródła zagrożenia
Afektywność negatywna - skłonność do przeżywania określonego nastroju (wysoki wskaźnik -> stres, niezadowolenie, niska samocena, niezadowolenie z życia)
Tendencyjne interpretowanie niejasnych bodźców (McNally - osoby cierpiące na zaburzenia lękowe tendencyjnie interpretują świat)
Skupianie uwagi na sygnałach zagrożenia (osoby cierpiące na zaburzenia lękowe przetwarzają głównie sygnały związane z zagrożeniem)
- Niepożądane i natrętne myśli - treść różni się przy zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych i w zespole uogólnionego lęku
- Utrata kontroli
- Rozpamiętywanie utraty kontroli - podstawowy składnik wielu negatywnych emocji
- przypomina niepożądane i natrętne myśli
- Niezdolność stosowania strategii radzenia sobie w trudnej sytuacji -> lęk
- Teorie dobrostanu : oddolne i odgórne
2. PESYMIZM A DEPRESJA
Pesymizm - przyczyna depresji
- nie sprzyja naszemu zdrowiu
Depresja - brak motywacji
- myśli samobójcze
- studenci, kobiety, społeczeństwa wysoko rozwinięte
- 3 rodzaje : subkliniczna
jednobiegunowa (zaburzenie kliniczne o charaktere biochemicznym)
dwubiegunowa = zaburzenie maniakalno-depresyjne (naprzemienne występowanie epizodów manii i depresji)
a) Biologia
- Dziedziczenie depresji - duże znaczenie czynnika genetycznego
- Leczenie depresji - terapia farmakologiczna + poznawcza
b) Uczenie się
- Model wyuczonej bezradności Seligmana
- Wyuczona bezradność u ludzi - Hiroto
> Bezradność odzwierciedla przekonanie o nieskuteczności reakcji
- Uodparnianie
- pokazując wpływ ludzi na przebieg wydarzeń, uodparnia się ich na próby wywołania u nich bezradności
c) Poznanie
- Przeformułowana teoria wyuczonej bezradności - Weiner
- podatność na depresję zależy od używanych stylów wyjaśniania : trwałość, stopień uogólniania sytuacji, personalizacja (wewn. i zewn.umiejscowienie żródła kontroli)
- Beck - Teoria depresji
> powodem pojawienia się i utrzymania się depresji jest sposób myślenia
- 2 rodzaje osób mających skłonności do popadania w depresję po negatywnym doświadczeniu : os. autonomiczne (podatne na depresję w wyniku porażki, wymuszonej uległości)
os. socjotropiczne (podatne na depresję wskutek urazów socjotropicznych - np. izolacja)
d) Praktyczne zastosowanie
- Depresja zależy od naszego sposobu myślenia i od podejścia do problemów
- Natychmiastowe podzielenie się z innymi ze swoim problemem, próba rozwiązania go, nieuleganie obawie -> najlepszy sposób obrony przed depresją
3.POCZUCIE WINY I WSTYDU
Poczucie winy - przekroczenie nakazu moralnego
Poczucie wstydu - niezdolność osiągnięcia wyznaczonego celu
- bardziej intensywne i przykre
a) Biologia
- Poczucie winy i wstyd jako emocje adaptacyjne
- Izard - Teoria odrębnych emocji
> poczucie winy = jeden z podstawowych składników motywacji
> emocje wykształciły się w toku ewolucji w celach adaptacyjnych
b) Uczenie się
- Techniki dyscyplinowania : 1) Siła (kara cielesna, groźby, pozbawienie przedmiotów)
2) Odmowa miłości (odmowa kontaktu, groźba oddzielenia)
3) Perswazja (dostarczenie wyjaśnień niewłaściwych zachowań)
c) Poznanie
- Poczucie winy - świadomy proces wymagający dobrze rozwiniętej struktury Ja
- Ludzie konstruują standardy postępowania i zmieniają je w procesie autorefleksji
d)Praktyczne zastosowania
- Czasami doznajemy nadmiernego poczucia winy i wstydu
- Beck i Seligman - doprowadzenie emocji do ścisłego zlokalizowania w czasie, przestrzeni i sytuacji
- Poczucie winy i wstydu przypominają nam, że jesteśmy istotami społecznymi