Aparat Golgiego
Aparaty Golgiego są powszechnym składnikiem komórek eukariotycznych. Ich specyficzną cechą jest to, iż posiadają zdolność do redukcji azotanu (V) srebra (I). cecha ta umożliwiła ich odkrycie. Dokonał tego pan Camillo Golgi 1891 roku. U organizmów tzw. niższych (u bezkręgowców, a także glonów) struktura ta występuje w postaci pojedynczych, silnie spłaszczonych pęcherzyków, wygiętych w charakterystyczny sposób - diktiosomów. U wyższych budowa diktiosomów jest bardziej złożona . zwykle jest to 4 do 8 woreczków ułożonych w stos, koło którego rozmieszczone są mniejsze lub większe pęcherzyki i kanaliki. Zwykle są rozrzucone w cytoplazmie. Organella te nie występują w komórkach prokariotycznych. Ich liczba w komórce jest różna. U glonów jest ich zaledwie kilka, natomiast u okrytonasiennych może dochodzić do kilkuset.
Aparaty Golgiego spełniaja wiele ważnych funkcji:
· przede wszystkim wydzielają zagęszczone substancje poza komórkę w procesie egzocytozy, tzn. odwróconej pinocytozy (pęcherzyki wydzielnicze zlewają się z plazmalemmą);
· syntetyzuja polisacharydy strukturalne - związki chemiczne, które dostarczają później na potrzeby rosnących ścian pierwotnych i wtórnych;
· w tkankach łącznych oporowych odpowiedzialne są za syntezę mukopolisacharydów (śluzowielocukrowców istoty międzykomórkowej);
· sprzęgają węglowodory z proteinami, które są produkowane przez ER szorstkie, w glikoproteidy;
· uczestniczą w przekazywaniu wielu substancji w obrębie komórki i poza nią.
W roku 1898 Kamil Golgi wykrył w komórkach nerwowych strukturę zlokalizowaną w bliskim sąsiedztwie jądra, którą nazwał wewnętrznym aparatem siateczkowym komórki. Później dla tej struktury została przyjęta, używana do dziś nazwa aparat Golgiego.
Podstawowym elementem aparatu Golgiego jest diktiosom - stos ułożonych na sobie spłaszczonych cystern zbudowanych z pojedynczej błony. Liczba cystern wchodzących w skład diktiosomu zależy do aktywności wydzielniczej komórki. Szerokość poszczególnych cystern jest najmniejsza w ich w środku i ulega zwiększaniu ku obwodowi, gdzie dochodzi do powstania obłonionych pęcherzyków. Elementy aparatu wykazują wyraźną polaryzację układu - jedna strona (tzw. strefa powstawania) zwrócona jest do szorstkiej siateczki śródplazmatycznej, druga strona (tzw. strefa dojrzewania) ku plazmolemie. Cysterny aparatu Golgiego powstają w wyniku zlewania się pęcherzyków oddzielanych od ER.
Aparaty Golgiego uczestniczą w syntezie składników podłoża ścian komórkowych, ponadto biorą udział w sortowaniu i pakowaniu cukrów złożonych (m.in. celulozy i kalozy). W diktiosomach zachodzą także modyfikacje glikoprotein, glikolipidów i proteoglikanów.
Materiał zawarty w pęcherzykach ulega dalszej obróbce (zagęszczanie), w wyniku którego (w strefie dojrzewania) formują się duże pęcherzyki zawierające materiał wydzielniczy. W końcowym etapie pęcherzyki wraz z zawartością zlewają się z plazmolemą (w ten sposób zachodzi wydzielanie poza komórkę białek budulcowych i zapasowych, pektyn, hemiceluloz i innych składników ścian komórkowych) lub błonami otaczającymi struktury wewnątrzkomórkowe, np. wakuolę.
W większości komórek aparat Golgiego występuje pojedynczo i zajmuje położenie w bliskim sąsiedztwie jądra. Strukturę diktiosomu utrzymują mikrotubularne elementy międzycysternowe.