polowanie na czarownice, nurty i zagadnienia


Polowanie na czarownice

1947-początek zimnej wojny, gdy Stalin odmawia akceptacji planu Marshalla. Ale tendencje antyrosyjskie już wcześniej - nieufność wobec Rewolucji Bolszewickiej

 

1945 przejście na emeryturę Willa Haysa. Szefem MPPDA zostaje Eric Johnston (wcześniej szef Izby Handlu, antykomunista). Liczono, że Johnston zmieni wizerunek filmowców, dementując ich powiązania z komunizmem. A także ma pomóc uciszyć falę strajków, które irytowały właścicieli wytwórni. Zmiana nazwy na MPAA (Motion Picture Association of America). Breen na posterunku. 1947 Komisja do Badań Działalności Antyamerykańskiej (House Un-American Activities Committee - HUAC)  podejmuje dochodzenie w sprawie "comunism in motion pictures" (słowa przewodniczącego J. Parnella Thomasa): ale ówczesne kino am. było bardzo zachowawcze; filmy noir - apolityczne; trochę prorosyjskich filmów powstało pod auspicjami Białego Domu, kiedy USA i Rosja byli sojusznikami 

 

Wrzesień 1947 - komitet wezwał 41 świadków, z których 19 deklarowało swoje intencje jako "nieprzyjazne" - odmówili odpowiedzi na pytanie o przekonania polityczne. 20 września rozpoczynają się przesłuchania - "przyjaźni świadkowie" wezwani jako pierwsi (producenci: Jack L. Warner, Louis B. Mayer; aktorzy: Adolph Menjou, Robert Taylor, Robert Montgomery, George Murphy, Ronald Reagan, Gary Cooper; scenarzyści: Ayn Rand, Morrie Ryskind; reżyserzy: Leo McCarey, Sam Wood; reżyser-producent Walt Disney). Udowodnili swój patriotyzm poprzez wskazanie na lewaków i mówiąc to, co komisja chciała usłyszeć (Hollywood jest największym centrum komunistycznym w Ameryce). Wyrażali swoje zaniepokojenie lewicową zawartością niektórych scenariuszy.

Z 19 "nieprzyjaznych" 11 zostało wezwanych do złożenia zeznać w przyszłym tygodniu co do ich przynależności do partii komunistycznej (Bertold Brecht, scenarzyści: Alvah Bessie, Lester Cole, Ring Lardner Jr, John Howard Lawson, Albert Maltz, Samuel Ornitz, Adrian Scott, Dalton Trumbo; reżyserzy: Herbert Biberman, Edward Dmytryk). Antysemityzm: 13 z 19 świadków było pochodzenia żydowskiego.

Hollywoodzcy liberałowie, między nimi Wylam Wyler, Gene Kelly, Danny Kaye, Humprey Bogart, Lauren Bacall w odpowiedzi założyli Komitet do spraw Pierwszej Poprawki (Committee for the First Amendment -CFA) by walczyć o konstytucyjne prawa oskarżonych. Działania komitetu nie odniosły wielkich skutków, a słynna "Hollywood Ten" (bez Brechta, który wyjechał z USA) odmówiła zeznań przed HUAC i w efekcie jej członkowie zostali uwięzieni na 6-12 miesięcy. Akcja Komisji była skandaliczna, ale stanowiła jasne przesłanie: trzeba oczyścić Hollywood. Wkrótce po wydaniu wyroku zwolennicy wolności w kinematografii pod presją pracowników porzucili swój cel. Głośne wypowiadanie poglądów mogło się skończyć wyrzuceniem z pracy, a gdy spadała frekwencja w kinach znalezienie nowej roli w filmie mogło graniczyć z cudem.

24.11.1947 Izba Reprezentantów akceptuje decyzję HUAC. HUAC proponuje stworzenie czarnej listy, Eric Johnston uważa to za niedemokratyczny pomysł. Hollywood zamyka szeregi przed utalentowanymi twórcami. 50 członków MPAA (Motion Picture Association of America, MPPDA przed 1945) i AMPP (Association of Motion Picture Producers - m.in. Eric Johnston, Nicholas M. Schenck, Harry Cohn, Joseph M. Schenck, Walter Wagner, Samuel Goldwyn, Henry Ginsberg, Albert Warner, Louis B. Mayer, Dore Schary, Spyros Skouras, William Goetz) podpisało Waldorf Statement (w hotelu Waldorf-Astoria w Nowym Jorku), potępiające zachowanie Dziesiątki. W oświadczeniu zaznaczyli, że nie zatrudnią żadnego z Dziesiątki do momentu, gdy ci nie oczyszczą się z zarzutów i zadeklarują, że nie są komunistami. Oświadczenie zawierało także streszczenie przyszłej polityki niezatrudniania komunistów. To był początek "czarnych list" (blacklisting) i jednocześnie koniec jednego z najbardziej kreatywnych okresów w historii Hollywoodu. Era strachu i donosicielstwa. CFA się rozpada, jego członkowie (H. Bogart, L. Bacall na łamach prasy oświadczają, że "popełnili błąd" stając w obronie Dziesiątki). Dawniej liberalna Unia Aktorów Filmowych (SCA - Screen Acrtors Guild) pod przewodnictwem R. Reagana żąda od swoich członków przysięgi lojalnościowej i akceptowała praktykę robienia list.

To pierwsza z czarnych list. Apogeum penetracji podczas kadencji senatora McCarthy. Cenzurowanie życia filmowców nie było jedynie inicjatywą polityków, ale znalazło szerokie poparcie wśród społeczeństwa, szczególnie w kręgach prawicowych. Czasami wystarczyła plotka by wywołać bojkoty.

Marzec 1951 HUAC (szef: John S. Wood) wzywa 45 "nieprzyjaznych" świadków i zmusza ich do wyznania nazwisk innych komunistów i donoszenia na kolegów. W czasie drugiej tury przesłuchać (które były transmitowane przez telewizję) zeznawało 110 kobiet i mężczyzn, 58 z nich zeznało, że było członkami partii i podało łącznie 212 nazwisk innych komunistów. Ci, którzy nie chcieli mówić, byli poddawani ogromnej presji, aby się oczyścić. Efekt procesu: 324 osoby wyrzucone z pracy z zakazem pracy w amerykańskim przemyśle filmowym. (Loseph Losey "The Lawless" 1950, Michael Gordon "Another Part of The Forest, 1947, Jules Dassin "The Naked City", 1948), Abraham Polonsky "Force of Evil", 1948, Herbert Biberman "The Master Race", 1944; poza tym: Carl Foreman, Donald Ogden Stewart, Dorothy Parker, Howard Koch, John Howard Lawson, Dalton Trumbo, Samuel Ornitz, Adrian Scott, John Garfield i inni).

Niektórzy scenarzyści sprzedawali swoje scenariusze na czarnym rynku pod fałszywym nazwiskiem. W 1956 Oscara za Najlepszy Oryginalny Scenariusz do filmu Irvinga Rappera "The Brave One" nie została odebrana przez tajemniczego pana Roberta Richa, ponieważ był nim Dalton Trumbo. Zresztą Trumbo będąc na czarnej liście otrzymał łącznie 2 Oscary - drugi jako Ian McLellan za scenariusz do filmu „Roman Holliday” - „Rzymskie wakacje” 1953 Wylama Wylera). Dopiero cztery lata później nazwisko Trumbo mogło pojawiać się w napisach ("Exodus" Otto Preminger, "Spartakus" Stanley Kubrick, 1960). Ale reżyserzy i aktorzy mieli znacznie gorzej. Losey i Dassin wyjechali do Europy. Philip Loeb, jedna z gwiazd popularnego serialu "The Goldbergs" popełnił samobójstwo. Aktorzy: John Garfield, Canada Lee, J. Edward Bromberg, Mady Christians zmarli ze stresu. Z HUAC współpracowali: Elia Kazan, Richard Collins, Lee J. Coob, Lucille Ball, Budd Schulberg, Edward Dmytryk, Robert Rossen). Podczas gdy ofiary polowania na czarownice traciły pracę, rodziny i ostatecznie życie, większość donosicieli miała się dobrze. Sukcesy Eli Kazana: Oscara  za pean na cześć donosicielstwa "On the Waterfront" („Na nadbrzeżach”, 1954), do którego scenariusz nieprzypadkowo napisał Schulberg a główną rolę zagrał Lee J. Cobb. Mnóstwo innych nagród. W tym samym czasie Leste Coel pracował jako magazynier, Alvah Beesie był bramkarzem w klubie nocnym.

Polowanie na czarownice (nie tylko w filmie, także w radio i telewizji) trwa do lat 50, ale jego efekty widoczne są jeszcze w l.60. Abraham Polonsky nie mógł kręcić w Hollywood do 1969. Autocenzura. Nie poruszanie problemów społecznych.

Breen szczególnie cięty na musicale i na Jane Russel, którą pamiętał jeszcze z Outlaw. Przed odejściem na emeryturę Breen otrzymał specjalnego Oscara za służbę przemysłowi filmowemu. Po nim dość liberalny Geoffrey Shurlock.

David A. Cook, A History of Narrative Film, New York - Londyn 1996, The Witch-Hunt and the Blacklist ( s.453-458)

A. Misiak, Kinematograf kontrolowany, Kraków 2006, rozdział: USA 1937-1959: System unikania



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Polowania na czarownice na Litwie
Sandemo Margit Saga o Ludziach Lodu Polowanie na czarownice
Sandemo Margit Saga O Ludziach Lodu Tom Polowanie Na Czarownice
Z dziejów chrześcijańskiej kultury polowania na czarownice
02 POLOWANIE NA CZAROWNICE
Margit Sandemo Cykl Saga o Ludziach Lodu (02) Polowanie na czarownice
Żak Buchlock - Polowanie na czarownice, Żak Buchlock - Polowanie na czarownice, Polowanie na czarown
Kulturowe źródła polowań na czarownice
Polowania na czarownice na Litwie
Żak Bucholc Joanna Polowanie na czarownice
Salij Jacek Zagadka polowan na czarownice
Polowanie na czarownice fot
02 Saga o Ludziach Lodu Polowanie na czarownice
Żak Bucholc J , Agnosiewicz M Polowanie na czarownice

więcej podobnych podstron