 | Pobierz cały dokument micha.g.owiBDski.o.intertekstualno.para.ci.doc Rozmiar 39 KB |
M
ichał Głowiński
„O intertekstualności”
Pamiętnik Literacki, 1986, z .4
O intertesktualnosći
Jest to termin teoretycznoliteracki. Słowo to utworzyła Julia Kristeva w swej pierwszej książce.. twierdziła ona, że nie można analizować tekstu, jeśli nie sytuuje się jej w taki czy inny sposób wobec innych tekstów, a rozważania o intertekstualności wynikły właśnie z tej niepodważalnej tezy. Samo pojęcie wynikało z pewnej potrzeby literatów i traktowano go jako novum, wręcz nowatorstwo.
Z czasem zaczęto różnie podchodzić do samego pojęcia i dookreślać jego zakres badań. Badacz intertekstualności np. przyglądając się cytatowi, zaczerpniętemu od jakiegoś autora, nie będzie tylko ograniczał się do wyjaśnienia skąd ten cytat, ale będzie go obchodził powód dla którego cytat ten został zaczerpnięty, w jaki sposób go wprowadził, czy umotywował ów cytat, jaką funkcję on pełni i jak współbrzmi z innymi przytoczeniami, odwołaniami, aluzjami.
Sfera intertekstualności zawiera obręb relacji z innymi utworami(znaczeniowe, zamierzone, widoczne). Faktem intertekstualnośći jest np. oddziaływanie ballad Niemcewicza na ballady Mickiewicza.
W obręb badań wchodzą również wyrażenia cudzysłowowe.
Stosunek do koncepcji Bachtina
Bachtin wytyczył drogę, nie można jednak dociekań intertekstualnych traktować jako jedną z realizacji jego programu badawczego. Bachtin analizował problemy, które stały się przedmiotem rozważań badaczy intertekstualnośći, ale ich w sposób jasny nie wyodrębniał. Nie rozróżniał dialogiczności wewnętrznej, wynikającej z jej struktury, a dialogiczności, wynikającej z wypowiedzi innych.
Dalej, dzięki Bachtinowi, zwrócono uwagę że intertekstualność to także sprawy stylizacji, czyli naśladowanie języka innego środkami jeżyka własnego. Dialogiczność jest pojęciem szerszym niż intertekstualność.
Kategorią naczelną jest trans-tekstualność( w książce Genettego). Istnieje 5 podstawowych typów relacji transseksualnych.
Intertekstualność, rozumiana nader wąsko jako rzeczywiste występowanie tekstu w tekście, wchodzi więc tu w grę cytat, aluzja, plagiat.
Para-tekstualność, w jego obręb wchodzą wszelkie komentarze do utworu zawarte w nim samy, a więc przedmowy, posłowia, tytuły, epigrafy itp.
Meta- tekstualność, występuje wówczas gdy w jednym tekście pojawiają się komentarze dotyczące tekstu innego, jest to więc relacja ze swej struktury krytyczna
Hipertekstualność, mamy z nią do czynienia wówczas, gdy zachodzi relacja jednocząca tekst B(hipertekst) z wcześniejszym tekstem A( hipotekst).
 | Pobierz cały dokument micha.g.owiBDski.o.intertekstualno.para.ci.doc rozmiar 39 KB |