Neuroleptyki
-stosowane w chorobach psychicznych różnego rodzaju
Podział:
I):
Klasyczne:
- pochodne fenotiazyny
- poch. butyrofenomu
- inne
Atypowe (kiedyś) - szerokospektralne i blokery dopaminy lub serotoniny
- klazepina
- olanzepina
- ryspenolion
- gertinolol
- zypresyndon
(teraz II gen. Leków neuroleptycznych)
II):
1)pochodne Fentoiazyny:
chlorpromazyna
promazyna
tioridazyna
flufenazyna
perazyna
perganazyna
2) poch. Tioksanteru
chlorprotiksen
flupentiksol
klopentiksol
3) poch, butyrofenomu
haloperidol
droperidol
trigluperidol
Typowe
działania w zależności od dawki (↑ AKT, ↓USP)
dz. niepożądane ↑
→ zab. Ze strony układy pozapiramidowego (parkinsonizm polekowy)
Neuroleptyka:
działanie zobojętniające
wpływ na sferę napędu psychoruchowego (uspokojenie w stanach pobudzenia, aktywność w stanach zahamowania
cofanie sie ostrych i przewlekłych stanów psychotycznych
zdolność neutralizowania objawów psychopatologii wywołanych przez śr. Psychodysleptyczne (np. LSD)
oddz. na układ pozapiramidowy (gł. klasyczne)
wyw. Wiele objawów wegetatywnych obwodowych i ośr.
↑ wydz. PRL
↓ wydz. gonadotropin przysadki
wpływ depresyjny na wydzielanie GH i ACTH
poprawa i łaknienia (chlorpromazyna, olenzepina)
wywołują hipotermię (poch. Fenotiazyny)
dz. p-wymiotnie (kiedyś u kobiet w ciąży chlorpromazyna)
↓ próg drgawkowy (poch. Fenotiazyny) - uwaga: chorzy z padaczką
zahamowanie uporczywej czkawki (chlorpromazyna)
Mechanizm działania (klasycznych):
blokowanie rec. D2
blok Alfa1 adr. (chlorpromazyna)
blok ukł. Choliergicznego (rec. M)
hamowanie rec. SHT
blok. Rec. H1
Chlorpromazyna = 1
słaba aktywność (< 1) :
sulpiryd
perazyna
promazyna
lewomepromazyna
tiarydazyna
chlorprotiksen
protypenolyl
średnia aktywność (1 - 3) :
chlorpromazyna
klopentiksol
triglupromazyna
duża aktywność (10 - 20):
perfenazyna
trigluperazyna
B. Duża aktywność (20 - 75):
pimoziol
rezerpina
glugenazyna
haloperidol
trigluperidol
benperidol
|
↓dz akt.
|
Lewomepromazyna tiorydazyna chlorpromazyna chlorprotiksen glugenazyna perfenazyna haloperidol pimozyd trigluperidol trigluperazyna |
↑dz. uspokajającego |
|
Działania niepożądane:
zesp. Parkinosonoidalny
dz. depresjogenne
↓ progu drgawkowego
ortostat. ↓ ciśnienia
zaburzenia rytmu serca
zaburzenia wydzielania wewnętrznego (↑ PRL , ↓ ADH)
zaparcia, nudności
suchość bł. śl. Jamy ustnej, nosa
leukopenia
złośliwy zespół poneuroleptyczny:
- powikłanie terapii
- mechanizm najprawdopodobniej związany blokowaniem postsynaptycznych receptorów
D
- 1-2% ch.
- częściej młodzi mężczyźni
- haloperidol, glugenazyna → częściej
Objawy złośliwego zesp. poneurolept.:
- hipertermia (poch. ośr.)
- ↑ napięcia mięśni
- tachykardia
- tachypnoe
- ↑ potliwości
- zaburzenia świadomości
Leczenie:
- odstawić neuroleptyki
- zapewnić podstawowe funkcje życiowe
- agoniści dopaminy
- bromkryptyna
- amantadyna
- leki ↓ napięcie mięśni (dantrolen, benzodiazepieny)
UCIĄŻLIWE senność, stłumienie
osłabienie, zmęczenie
tycie
napięcie, niepokój
zaburzenia koncentracji
akatyzja (?)
ZNOSZONE depresja
przez ↓ popędu seksualnego
pacjentów ↓ pamięci
drżenie
spowolnienie
↓ ciśnienia
dyskinezy
zaburzenia ostrości wzroku
suchość w ustach
usztywnienie
Klozapina
droga
małe powinowactwo do D1, D2
duże powinowactwo do SHT → blok. → ↑ uwalniania serotoniny
selektywne na D4
blokowanie receptorów Alfa1, Alfa2 adrenergicznych
Blokowanie receptorów H1
antagonista receptorów M
działanie silnie hamujące na OUN (uspokajająco, przeciw psychotycznie)
brak właściwości przeciw wymiotnych
brak cos na układ pozapiramidowy
Działania nieporządane:
spadek ciśnienia
senność, zmęczenie
sporadyczne napady drgawkowe
!!! zmiany hematologiczne
leukopenia
granulocytopenia
agranulocytoza
!! kontrola obrazu krwi
Przeciwwskazania:
jaskra
ch. układu krwiotwórczego
zaburzenia funkcji wątroby i nerek
padaczka
przerost prostaty
schorzenia układu krążenia
zatrucia lekami, alkoholowe
ciąża, okres karmienia
Interakcje:
nie podawać z lekami wpływającymi na układ krwiotwórczy
nie stosować z lekami (unikać):
- nasennymi
- anksjolitycznymi
- przeciw histaminowymi
- węglan litu (choroba dwubiegunowa)
Sulpizyd:
selektywny antagonista D2
w małych dawkach blokuje receptory presynaptyczne - ↑ uwalniania dopaminy
w dużych dawkach hamuje receptory D pre- i postsynaptyczne
właściwości neuroleptyczne i przeciwdepresyjne
działanie przeciwwymiotne
Działania nieprządane:
zaburzenia akomodacji
reakcje alergiczne
bezsenność
pozapiramidowe zaburzenia motoryczne
pobudzenie seksualne
Przeciwwskazania:
nadwrażliwość
silne pobudzenie psychomotoryczne z objawami agresywności
Risperidon:
silne powinowactwo do receptorów D2, SHT2a, Alfa1, Alfa2, H1
słąbe powinowactwo do M
Działania nieporządane:
bezsenność
pobudzenie
lęk
bóle głowy
obniżenie koncentracji
zaburzenia widzenia
zaburzenia miesiączkowania
wzrost masy ciała
Olanzepina