 | Pobierz cały dokument 223.doc Rozmiar 29 KB |
J. Sławiński: O problemach „sztuki interpretacji”
prąd, poetyka, gatunek, konwencja, tradycja, epoka - wskazują na reguły schematyzujących procedur badawczych; kategoriom tym odpowiadają fikcje, pozbawione zdolności do wyjaśniania konkretnych utworów;
literatura - zbiór jednorazowych, osobliwych i niepowtarzalnych manifestacji pisarskich;
im bardziej badanie literackie odchodzi od konkretnego tworu, tym mniejszą rolę odgrywa subiektywne zaangażowanie badacza;
skupienie pracy interpretacyjnej na indywidualnych dziełach = obrona przed depersonalizacją działań badawczych. Wypowiedź interpretacyjna wtedy - to eksplikacja utworu literackiego i ekspresja przeżyć;
skrajnie: interpretacja jako utwór o utworze;
„sztuka interpretacji” to nie określony kierunek badawczy, mający jednorodne podstawy metodologiczne. To jest zespół tendencji idących w poprzek wielu kierunków i metod. To zespół dyrektyw i narzędzi postępowania badawczego umożliwiających identyfikację, rozumienie i wyjaśnienie jednostkowej inicjatywy twórczej - dzieła;
sztuka interpretacji stwarza opozycję dla badań generalizujących;
wspólnota nastawień różnych interpretacji - uniwersalna problematyka hermeneutyki literackiej ( 1) poszukiwanie w indywidualnym przekazie literackim immanentnej celowości; 2) poszukiwanie w tym przekazie znaczeń osobliwych i niepowtarzalnych, nie pozwalających się sprowadzić do kodów, które poza nim istnieją);
dzieło nie przedstawia sobą układu, który można unieruchomić „jedynie słusznym” odczytaniem; może mieć wiele centrów.
Interpretacja pojedynczego utworu - nawet gdy się określa utwór jako powieść czy porównuje dzieje bohaterów itp.:
wyjście poza bezpośrednie dane, których dostarcza tekst literacki, próby odnalezienia ukrytego układu odniesienia.
Poziom interpretacji dzieła a poziom opisu (analizy): opis utworu nie wychodzi poza elementy, cechy i stosunki bezpośrednio obserwowalne i dające się przedstawić w terminach jednostek i relacji standardowych. Opis rzadko bywa procederem samodzielnym. Tylko opis w całości podpada pod definicję prawdy (interpretacja nie może być prawdziwa / fałszywa, bo sięga poza elementy sprowadzalne do jednostek typowych). Opis obejmuje to, co w utworze zaktualizowane, znajdujące się na powierzchni i standardowe; interpretacja - próba dotarcia do potencjalnej strefy utworu, na którą składają się reguły określające jego całościowy charakter:
s. 164 każda interpretacja zakłada dwoistą modalność wypowiedzi literackiej - jawną i utajoną, eksplikowaną i implikowaną;
zdania interpretacyjne to interwencja badacza w empirię dzieła, wprowadzają w obręb dzieła instrumenty poznawcze, interpretacja to hipoteza ukrytej całości utworu.
 | Pobierz cały dokument 223.doc rozmiar 29 KB |