stosunek administracyjno prawny, Studia administracja, Prawo administracyjne


Cechy stosunku administracyjno - prawnego

Stosunkiem administracyjnoprawnym jest stosunek społeczny uregulowany przez przepisy prawa

administracyjnego.

Charakteryzuje sie nastepujacymi cechami:

1) Jedną ze stron stosunku jest zawsze organ administracji państwowej wyposażony w uprawnienia

władcze, czyli tzw. Imperium , drugą stroną jest obywatel, przedsiębiorstwo, inny organ administracyjny

itd.). Stosunek administracyjnoprawny jest więc - stosunkiem nierównorzędnych podmiotów

2) Przedmiotem stosunku administracyjnego są jedynie sprawy należące do kompetencji organów

administracji państwowej, powstaje na podstawie wyraźnych norm prawa administracyjnego

3) Stosunki administracyjnoprawne powstają najczęściej z mocy aktów administracyjnych pomiędzy

organem wydającym ten akt i adresatem aktu ( np. nakaz rozebrania szopy skierowany przez

kompetentny organ administracji do jej właściciela ).

Oto kilka przykładów omawianych stosunków:

a) Właściciel prywatnego samochodu otrzymuje nakaz przewożenia lekarza, włączonego do akcji

pomocy ofiarom powodzi. Powoduje to powstanie stosunku między właścicielem samochodu i organem

kierującym akcją przeciwpowodziową.

b) Powołanie do odbycia zasadniczej służby wojskowej stwarza stosunek między poborowym i

organem administracyjnym, który wystosował wezwanie.

c) Nakaz poddania się szczepieniu ochronnemu stwarza stosunek między organem administracji

zdrowia i zainteresowaną osobą.

Wymienione powyżej cechy stosunku administracyjnoprawnego wskazują na dominację organów

administracji nad pozostałymi uczestnikami stosunku. Z tego względu wzrasta rola sądownictwa

administracyjnego, w postępowaniu którego organ administracyjny staje się jedną ze stron w sporze o

prawo. Do środków łagodzących nierównorzędność podmiotów należy m.in.:

- zasada dwuinstancyjności procesu administracyjnego;

- możliwość zaskarżenia rozstrzygnięć administracyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego;

- obowiązek czynnego uczestnictwa stron w postępowaniu administracyjnym, niezbędny dla

przestrzegania zasad prawdy obiektywnej i swobodnej oceny dowodów;

- zasada jawności działań administracji;

?-dobrze zorganizowany system kontroli nad organami administracji.

2) ELEMENTY STOSUNKU ADMINISTRAYJNOPRAWNEGO

Elementami stosunku administracyjnoprawnego są składniki tworzące jego konstrukcję. Należą do nich:

przedmiot stosunku, podmioty stosunku oraz obowiązek prawny i uprawnienia

Przedmiot stosunku administracyjnoprawnego leży zawsze w sferze prawem określonych zadań

administracji publicznej. Jest on objęty kompetencją jednego z podmiotów administracji. Drugi podmiot,

którym mogą być np. osoby fizyczne czy inne organy administracji, musi mieć co najmniej zdolność

organizacyjno- prawną (osobowość prawa administracyjnego), czyli być wyodrębniony organizacyjnie i

mieć własne interesy chronione przez prawo.

Podmiotem stosunku jest z jednej strony zawsze organ administracyjny bądź inna jednostka

wykonująca funkcję administracji (np. zakład) upoważniony do jego nawiązania lub organ upoważniony

do żądania określonego zachowania się albo świadczenia (np. policjant wydający polecenie

zatrzymania pojazdu) z drugiej zaś-strona, do której kierowany jest nakaz (zakaz) albo która żąda

określonego zachowania się organu. Obok tego rodzaju stosunku administracyjnoprawnego mogą w

toku administrowania występować sytuacje, w których podmiotami stosunków są wyłącznie organy

administracyjne. Z uwagi na to, że wówczas całość spraw zamyka się wewnątrz administracji, tego

rodzaju stosunki nazywają się wewnętrznymi stosunkami administracyjnoprawnymi.

Obowiązki i uprawnienia będące treścią stosunku polegają na działaniu, znoszeniu lub zaniechaniu.

Wynikają one bezpośrednio z norm prawa administracyjnego bądź są określone w treści

indywidualnych rozstrzygnięć administracyjnych i nie mogą być dowolnie interpretowane. Obowiązki i

uprawnienia wynikają ze stosunków administracyjnoprawnych, mają charakter osobisty i nie mogą być

przenoszone na inne osoby, wygasają z chwilą śmierci osoby obowiązanej lub uprawnionej.

Uprawnienie obejmuje sferę zachowań nie nakazanych i nie zakazanych przez prawo. Obowiązek zaś

przewiduje w określonej sytuacji pewne nakazy i zakazy dla konkretnego adresata, sposób zachowania

się i w razie potrzeby uruchomienie sankcji prawnej.

W stosunku administracyjnoprawnym występuje zawsze ścisła więź (korelacja) między obowiązkami i

uprawnieniami uczestniczących w tym podmiotów. ?Polega ona na tym, że danemu uprawnieniu

jednego podmiotu odpowiada uprawnienie drugiego?.

3) SPOSOBY NAWIĄZANIA STOSUNKU ADMINISTRACYJNOPRAWNEGO

Kompetencje i zadania administracji są bardzo rozległe, stąd sposoby nawiązania stosunków

administracyjnoprawnych są różnorodne. Powstanie określonego stosunku prawnego może wynikać z

różnego rodzaju sytuacji. Podstawą prawną do jego nawiązani mogą być np. przepisy prawa

budowlanego, prawa rolnego, przepisy dotyczące bezpieczeństwa i porządku publicznego. Trudno

byłoby wyliczyć dokładnie katalog sytuacji prawnych, na podstawie których stosunki te mogą być

nawiązane. Ogólnie można wyróżnić następujące sposoby powstania stosunku

adminitracyjnego:

1. z mocy prawa- w sytuacji faktycznej, z którą norma prawna wiąże wyraźnie skutki prawne (np.

obowiązek zgłoszenia się do rejestracji wojskowej, wymiar podatku gruntowego);

2. z mocy indywidualnego aktu administracyjnego skierowanego do konkretnego podmiotu (np. decyzja

o przydziale mieszkania);

3. przez zgłoszenie się strony z roszczeniem o określone zachowanie się organu administracyjnego

(np. o odszkodowanie za szkody powstałe przy budowie drogi);

4. przez określone prawem zachowanie się obywatela lub organu administracyjnego (np. organ

administracji występuje do obywatela o zezwolenie na przejazd przez działkę w związku z budową linii

elektrycznej).

Ponadto stosunki administracyjnoprawne powstać mogą przez działania faktyczne właściwego organu

administracyjnego czy innych podmiotów wykonujących funkcje administracyjne (np. odprawa celna,

zatrzymanie pojazdu przez policję).

4) RODZAJE STOSUNKÓW ADMINISTRACYJNOPRAWNYCH

Wśród stosunków administracyjnoprawnych wyróżnić można: materialne, procesowe, egzekucyjne,

nadzoru oraz występujące w układzie zależności organizacyjnej.

Stosunki materialne oparte są na przepisach prawa materialnego i mogą regulować sferę praw i

obowiązków obywatela lub jednostek zrównanych z nim w obrocie prawnym. Ogólne przepisy mogą

wprost ustalać prawa i obowiązki, ale najczęściej są one określane w aktach administracyjnych

konkretyzujących określone sytuacje faktyczne podmiotów. Mogą one mieć charakter trwały (np.

obowiązek szkolny) lub jednorazowego działania (np. kontrola paszportu na granicy).

Stosunki procesowe (proceduralne) powstają na tle stosunków materialnych i trwają przez okres

postępowania administracyjnego. Nawiązywane są zatem z chwilą wszczęcia postępowania i kończą z

momentem wydania ostatecznej decyzji. Stosunki te oparte są na przepisach procesowych.

Wśród stosunków procesowych wyróżnić można również stosunek sporno- procesowy, którego

podstawą są przepisy dopuszczające zaskarżenie aktów administracyjnych do sądu. Jest to stosunek

czasowy, trwający od chwili zaskarżenia aktu do czasu wydania rozstrzygnięcia przez sąd. Występuje

więc w procesie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, który rozstrzyga o zgodności z prawem

decyzji, postanowień, uchwał organów samorządu i rozstrzygnięć nadzorczych wojewody. Cechą

znamienną tego stosunku jest względne zrównanie praw nierównych wcześniej przedmiotów, a więc

organu administracyjnego, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie i skarżącego.

Stosunki egzekucyjne są następstwem zastosowania środków przymusu zmuszających do

podporządkowania się aktom organu administracyjnego. Nawiązywane są między organem

egzekucyjnym a zobowiązanym i wierzycielem.

Stosunki nadzoru powstają w związku ze sprawowaniem nadzoru nad organami i występują między

organem sprawującym nadzór a organem nadzorowanym.

Stosunkami opartymi o układy zależności organizacyjnej są stosunki służbowe nawiązywane na

podstawie nominacji i podporządkowania pracownika względem przełożonego. Są one bliżej określone

w statutach, regulaminach czy pragmatykach służbowych.

W literaturze prawniczej spotkać można inną jeszcze klasyfikację stosunków administracyjnoprawnych,

np. stosunki wewnętrzne i zewnętrzne, Mogą one być związane z prawami osobistymi (np.

obowiązek zasadniczej służby wojskowej), prawami majątkowymi (np. obowiązek podatkowy) czy też

korzystaniem z zakładów użyteczności publicznej (np. korzystanie ze środków komunikacji publicznej,

boisk sportowych).

12.09.2005 :: [ Krzysztofa Janiszewska ]



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
stosunek prawny i wykladnia prawa, Prawo Administracyjne, Gospodarcze i ogólna wiedza prawnicza
STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY, PRAWO OGÓLNE
prawo, osoba fizyczna, osoba prawna, stosunek prawny, nierównorzędność stosunków administracyjnopraw
Prawo cywilne - wyklad II, Materiały - studia, I stopień, Prawo cywilne i umowy w administracji
Prawo cywilne II - wyklad IV, Materiały - studia, I stopień, Prawo cywilne i umowy w administracji
Prawo cywilne II - wyklad III, Materiały - studia, I stopień, Prawo cywilne i umowy w administracji
Projekt ( Marek Krakowski 42980 ), Materiały - studia, I stopień, Prawo administracyjne II
prezentacja - tekst - zasada pogłębiania zaufania obywateli wobec organów państwa, studia ZARZĄDZANI
Prawo cywilne II - wyklad I, Materiały - studia, I stopień, Prawo cywilne i umowy w administracji
IX POSTEPOWANIE ADMINISTRACYJNE, chomik, studia, STUDIA - 1 rok, Prawo Gospodarcze
Projekt poprawiony, Materiały - studia, I stopień, Prawo administracyjne I
Prawo bankowe- rachunki bankowe, Materiały - studia, I stopień, Prawo cywilne i umowy w administracj
Prawo administracyjne, UEK Stosunki Międzynarodowe stacjonarne, II semestr, Prawo
Stosunek administracyjnoprawny, Administracja, prawo administracyjne
VII-ADMINISTRACJA TERENOWA i ST, chomik, studia, STUDIA - 1 rok, Prawo Gospodarcze
Prawo administracyjne, Materiały - studia, I stopień, Prawo administracyjne I
Stosunek administracyjnego postępowania egzekucyjnego do sąd, Stosunek administracyjnego postępowani
XI- PODMIOTY I PRZEDMIOTY STOSUNKOW PRAWNYCH, chomik, studia, STUDIA - 1 rok, Prawo Gospodarcze

więcej podobnych podstron