Najważniejsze etapy rozwoju mowy i języka do 3 roku życia dziecka
0-1 miesiąc
różne rodzaje krzyku; głośny, nagły dźwięk wywołuje zmianę zachowania niemowlęcia.
2-4 miesiąc
głużenie (gruchanie) - niemowlę wydaje dźwięki „guu, agu, aku, ghy, gry”;
głużą wszystkie dzieci, także niesłyszące; reaguje na różne dźwięki, głośno się śmieje.
4-6 miesiąc
gaworzenie: powtarzanie prostych sylab, zabawa głosem, swoista rozmowa z dorosłym; będzie intensywniejsze, gdy dorośli zwrócą na nie uwagę. Początkowo dziecko buduje jednolite ciągi sylab (babababa, mamama, dadadada), potem zaczyna je bardziej różnicować. Około 8-10 miesiąca zestawia różne sylaby, tworząc struktury przypominające wyrazy używane przez otoczenie.
Zaczyna rozumieć, np. imiona, nazwy zabawek, zakaz „nie”.
Dzieci niesłyszące nie gaworzą.
11-12 miesiąc
pierwsze wyrazy (przeciętnie roczne dziecko wymawia ok. 6 słów, ale są i takie, które nie mówią żadnego lub takie, które mówią ok. 50). Pierwszy wyraz, który coś znaczy, powinien pojawić się do 18 miesiąca życia.
12-18 miesiąc
jeden wyraz zastępuje zdanie, np. „da” = „daj misia”.
18-23 miesiąc
początek wypowiedzi dwuwyrazowych; dziecko używa przede wszystkim rzeczowników. 20-miesięczne dziecko wymawia średnio ok. 170 słów.
2 lata
pojawiają się liczebniki i rozróżnienie „ja-ty”, używany jest zaimek „się”. Coraz więcej pytań i przeczeń (czegoś nie ma, coś nie jest ładne). Przeważają zdania pojedyncze.
3 lata
zaczyna posługiwać się zdaniami złożonymi, buduje dłuższe wypowiedzi; poprawnie wymawia: samogłoski ustne „a,e,i,o,u,y”, spółgłoski „m,n,ń,ł,j,h,f,w,t,d,p,b”. Może wymawiać spółgłoski dźwięczne z niepełną dźwięcznością. Początek swoistych form
językowych, tworów językowych charakterystycznych dla dzieci, które nie utrwaliły jeszcze w pełni zasad budowania wyrazów („jestem midama”, od zwrotu „wielka mi dama”,
„tupelka”=butelka).