SYSTEMY BANKOWE wykład z 12.04.2008 r.
Fundusze strukturalne w latach 2007 - 2013
Na okres 2007 - 2013 przygotowana została specjalna dokumentacja programowa, która jest podstawą uruchomienia środków unijnych. W oparciu o dokumentację pod nazwą Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Spójności, rząd Polski przygotował i skonstruował z Komisją Europejską Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia. Trzeci rodzaj dokumentacji to Programy Operacyjne. Nowe państwa członkowskie nie są już traktowane oddzielnie, a procedury funduszy zostały uproszczone.
Nowa polityka spójności na lata 2007 - 2013 koncentruje się na 3 celach:
Konwergencja - czyli wspieranie wzrostu i tworzenia nowych miejsc pracy w regionach najbiedniejszych, czyli w tych gdzie poziom PKB / 1 mieszkańca kształtuje się poniżej 75 % średniej unijnej. Na ten cel z nowego rozdania środków unijnych przeznaczono ponad 81 % ogółu środków.
Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie - w tym zakresie wspierane będą zmiany strukturalne w regionach nieobjętych celem pierwszym. Na ten cel przeznaczono ponad 15 % ogółu środków unijnych.
Europejska współpraca terytorialna, na którą składają się trzy komponenty -
Współpraca trans graniczna
Współpraca transnarodowa
Współpraca międzyregionalna.
Innych celów nie ma. Ograniczono liczbę funduszy strukturalnych do dwóch (były 4) tj. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny. Nadal funkcjonuje także niebędący funduszem strukturalnym Fundusz Spójności.
Wsparcie finansowe w latach 2007 -2013 dostępne będzie w 3 systemach:
spójności,
rolnym
rybackim
Równocześnie wsparcie finansowe funkcjonować będzie na 3 poziomach:
poziom unijny - tzw. programy ramowe
poziom krajowy - krajowe programy operacyjne
regionalne programy operacyjne
Programy ramowe często są pomijane w oficjalnych zestawieniach mechanizmu wsparcia. W tych programach nie ma kwot przyznanych na dany kraj lub region. Wygrywają najlepsze oferty złożone w konkursach organizowanych na poziomie wspólnotowym. Te programy są głównie skierowane na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i innowacje oraz technologii informatycznych i komunikacyjnych.
Rząd polski na lata 2007 - 2013 przygotował 22 programy operacyjne, w tym 16 regionalnych opracowanych i wdrażanych przez samorządowe władze wojewódzkie oraz 6 programów krajowych, dla których funkcje zarządcze pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Dodatkowo realizowane będą oprócz 22 programów, 2 programy operacyjne związane odpowiednio z rozwojem obszarów wiejskich i sektorem rybołówstwa. Te 2 programy nie są jednak traktowane jako element wspólnotowej polityki spójności. UE przekazała dla Polski na Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny oraz na fundusz spójności ponad 67 mld €. Równocześnie na rzecz Europejskiego Funduszu Rolnego i Europejskiego Funduszu Rybackiego przekazano środki w łącznej wysokości blisko 14 mld €. Tak więc łącznie w latach 2007 - 2013 dostępne dla Polski fundusze unijne wyniosą ponad 85 mld €. Łącznie z współfinansowaniem krajowym z środków publicznych i prywatnych Polska ma ponad 100 mld € do zagospodarowania w latach 2007 - 2013. Ponad 41 % z tej puli przeznacza się na program operacyjny, infrastrukturę i środowisko. Ponad 24 % środków skierowano na 16 regionalnych programów operacyjnych. Na programy operacyjne Innowacyjna Gospodarka skierowała ponad 12 % środków, na program operacyjny Kapitał Ludzki ponad 14 % środków. Zakłada się, że w wyniku wykorzystywania funduszy po roku 2013 znacznie zmniejszy się dystans między regionami w Polsce w zakresie warunków życia i PKB / 1 mieszkańca, a przeciętną sytuację występującą w UE. Polska będzie w latach 2007 - 2013 największym beneficjentem pomocy unijnej. Z ogólnego rozdania unijnych środków na nasz kraj przypada ponad 19% środków, co oznacza, że co 5 unijna złotówka będzie inwestowana w Polsce.
Oferta unijna banków dla klientów biznesowych.
Podmioty gospodarcze będą podstawowym beneficjentem pomocy unijnej. Większość banków dla podmiotów gospodarczych, czyli klientów biznesowych przygotowała specjalną ofertę unijną. Są to nie tylko banki komercyjne w formie S.A., ale także banki spółdzielcze, które swoja ofertę przygotowały poprzez zrzeszenia, do których należą.
Oferta unijna banków obejmuje 3 grupy produktów i usług:
finansowanie projektów, a w tym promesy kredytowe, finansowanie pomostowe oraz finansowanie wkładu własnego i emisja obligacji,
płatności i rozliczenia, a w tym rachunki projektów, instrumenty rozliczeń, gwarancje bankowe,
doradztwo obejmujące specjalistyczne doradztwo finansowe, konsultacje programowe oraz doradztwo firm współpracujących z bankami.
Banki w zależności od wysokości posiadanych środków własnych oferują dwa rodzaje kredytów unijnych:
KREDYT POMOSTOWY - w kwocie nieprzekraczającej pełnej wysokości unijnej dotacji spłacany z środków pomostowych UE. To rozwiązanie skierowane jest do klientów dysponujących pełnym udziałem własnym wymaganym przez instytucję wdrażającą. Ten kredyt przeznaczony jest na finansowanie inwestycji w okresie realizacji. Dla tego kredytu pomostowego banki przewidują karencję w spłacie kapitału, a nawet odsetek w okresie realizacji inwestycji. Ma to bardzo istotne znaczenie przy sporządzaniu montażu finansowego przedsięwzięcia.
KREDYT POMOSTOWO - KOMERCYJNY - spłacany jest z środków pomocowych oraz przyszłych dochodów uzyskiwanych z realizowanego przedsięwzięcia. Ten produkt skierowany jest do klientów biznesowych, którzy nie dysponują pewnym wymaganym udziałem własnym. Najczęściej banku proponują długi okres kredytowania sięgający nawet 15 lat.
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007 - 2013.
Celem głównym programu regionalnego jest stymulowanie dynamicznego rozwoju przy wzmocnieniu spójności społeczeństwa, gospodarki przestrzennej regionu. Realizacja tego założenia oparta jest na 9 grupach projektu nazwanego priorytetami. Uzupełniającą rolę pełni priorytet 10-ty o nazwie pomoc techniczna, który ma zapewniać sprawną i harmoniczną realizacje programów regionalnych.
Tych 9 priorytetów nosi nazwę:
Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość.
Społeczeństwo informacyjne.
Turystyka.
Kultura.
Środowisko.
Zrównoważony rozwój miast.
Transport.
Infrastruktura edukacyjna.
Zdrowie i rekreacja.
Na realizację regionalnych programów operacyjnych województwa śląskiego przeznaczono ponad 1,5 mld €. Z europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest to blisko 340 € na mieszkańca. Z dokonanego podziału środków ponad 22 % przeznacza się na priorytet badania i rozwoju techno licznego, innowacji i przedsiębiorczości. Na transport skierowano ponad 18 % środków, a blisko 15 % na zrównoważony rozwój miast i środowiska. Zakres i występowanie dotacji zależą od miejsca, w którym realizowana jest inwestycja. Pułapy pomocy określa tzw. mapa pomocy regionalnej. Te pułapy wynoszą odpowiednio 30%, 40%, bądź 50% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Dla województwa śląskiego zgodnie z mapą obowiązuje dofinansowanie w wysokości 40%. Jest to stawka podstawowa, która obowiązuje duże firmy. Ten próg dla mikro i małych przedsiębiorstw wzrasta, w każdym województwie o 20%, a dla średnich przedsiębiorstw o 10%. Dofinansowanie ma formę dotacji, czyli bezzwrotnej pomocy finansowej. Dotacja uzupełnia środki własne podmiotom realizującego projektu. Jest to refundacja części kosztów, które poniósł beneficjent. Dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw przewidziane jest specjalne działanie w ramach priorytetu 1. Nie oznacza to jednak, że Ci przedsiębiorcy nie mogą korzystać też z innych priorytetów. Celem działanie pod nazwą mikro przedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw jest wzrost konkurencyjności tych podmiotów. Przykładowo rodzaje projektów, które mogą być dofinansowane z środków UE to miedzy innymi rozbudowa istniejącego przedsiębiorstwa prowadząca do wprowadzenia na rynek nowych lub ulepszonych produktów i usług. Mogą to być także działania modernizacyjne, wprowadzenie zmian zasadniczych w sposobie świadczenia usług, bądź w procesie technologicznym. Premiowany jest rozwój działalności eksportowej. Na dofinansowanie mogą liczyć podmioty, które dostosowują technologie i produkcje do wymagań dyrektyw UE. Zastosowanie i wykorzystanie technologii gospodarki elektronicznej także może zostać objęte dofinansowaniem w przypadku udziału w targach i wystawach międzynarodowych oraz misjach gospodarczych. Generalnie dofinansowywane będą projekty związane z usługami doradczymi. Lista możliwych rodzajów projektów ,a charakter zamknięty i obejmuje łącznie 13 grup problemowych. Bardzo silnie akcentuje się w Regionalnych Programach Operacyjnych wdrażanie innowacji w mikro przedsiębiorstwach i małych i średnich przedsiębiorstwach. Górny limit środków, jakie przedsiębiorstwo może uzyskać wynosi 750 000 zł. Na taką pomoc może liczyć projekt w skrajnym przypadku.
Śląskie centrum Przedsiębiorczości - ten podmiot został powołany uchwałą sejmiku województwa śląskiego z 09/2007 r. Przedmiotem działania Centrum jest pełnienie funkcji instytucji pośredniczącej, czyli wdrażającej w zakresie działań dla małych i średnich przedsiębiorstw w zarządzaniu regionalnym programem operacyjnym województwa śląskiego na lata 2007 - 2013 . Centrum w szczególności będzie oceniało projekty, przygotowania, podpisywane umowy, monitorowało i kontrolowało realizację projektów. To centrum będzie współpracowało z organami administracji rządowej i samorządowej, które prowadzą działalność związaną z środkami unijnymi. Nadzór nad działalnością centrum sprawuje zarząd województwa śląskiego.
5