Autor	Jonathan Culler
Tytuł	Język performatywny
Treść	wypowiedź performatywna: lata 50. - brytyjski filozof J.L.Austin zaproponował rozróżnienie między wypowiedzią kontatywną a performatywną; konstatacje - wypowiedzi stwierdzające, opisujące jakiś stan rzeczy, mogące być prawdziwymi lub fałszywymi; performatywy - są wykonaniem czynności, do której się odnoszą, nie mogą być ani prawdziwe ani fałszywe; mogą być stosowne lub niestosowne, fortunne lub niefortunne; rozróżnić je można dodając „niniejszym”, „tym samym”; język nie tylko zdaje relacje, ale działa sam w sobie; każda wypowiedź może być „utajonym” performatywem; krytycy literatury przyjęli pojęcie performatywu, jako pomocnego przy charakteryzowaniu dyskursu literackiego; wypowiedź literacka także stwarza stan rzeczy: powołuje do życia bohaterów i ich działania; powołuje do życia idee i pojęcia; wypowiedź performatywna wysuwa na 1st plan użycie języka, przedtem uważane za marginalne; fortunność wypowiedzi literackiej postrzeganej jako performatyw wiąże się z powiązaniami z konwencją gatunku a nawet byciem wydaną, czytaną i uznawaną za dzieło literackie; Austin wyróżnia p. poważne i niepoważne; Jacques Derrida: możliwość powtarzania jest jedną z podstawowych cech języka; rozpoznawanie wyrażeń performatywnych; j. Performatywny nie przekazuje informacji, lecz dokonuje różnych akcji, przez powtarzanie różnych praktyk dyskursywnych bądź sposobów działania; akt polityczny i literacki zależą od połączenia konstatacji z performatywem - wiarygodność aktu poparta jest stworzenie stanu, do którego akt się odnosi; konstatacja - wypowiedź roszcząca sobie pretensje do przedstawiania rzeczy takimi, jakie są; performatyw - zabiegi retoryczne, akty językowe, podważające owe roszczenia przez narzucanie owych kategorii językowych, powoływanie czegoś do życia, organizowanie świata; performatywna teoria płci i seksualności Judith Butler - płeć to nie to, czym się jest tylko co się robi; Austin: performatyw pozwala ujmować dotychczas lekceważony aspekt języka; powtórzenie jakiejś formuły sprawia, że coś się zdarzyło; Butler: performatyw to model myślenia o najistotniejszych procesach społecznych: istota tożsamości i sposób jej kształtowania; funkcjonowanie norm społecznych; „moc sprawcza”; stosunek przemian jednostkowych do przemian społecznych; wielokrotne powtarzanie; dzieło literackie tworzy rzeczywistość i istnieje poprzez powtarzalność;

---