Encja - (ang. entity; z łaciny entitas, ens - to co istnieje konkretnie, byt) Opisywany lub modelowany byt. Konkretny, wyróżnialny, mający określoną formę lub własności. W bazach danych encja/byt reprezentowana jest przez dane, zgodnie z przyjętą strukturą/modelem.
Baza danych - (ang. data base)
1. Uporządkowany logicznie zbiór danych.
2. Zbiór danych o strukturze wynikającej z przyjętego modelu danych.
3. Kolekcja jednostek danych, posiadających określone uwarunkowania, relacje i schemat. Warunki definiują poprawny stan baz danych. Schemat określa opis w jaki sposób dane, relacje i warunki są zorganizowane dla potrzeb aplikacji korzystających z bazy.
4.Kolekcja powiązanych i przechowywanych razem plików. Plik jest zbiorem elementów danych.
Baza danych składa się z części intensjonalnej i ekstensjonalnej. Część intensjonalna to zbiór definicji, które opisują strukturę danych bazy danych. Część intensjonalna to schemat bazy danych. Tworzenie schematu to projektowanie bazy danych.
System zarządzania bazami danych - (ang. Data Base Management System - DBMS)
Oprogramowanie zarządzające dostępem i wykorzystaniem bazy danych, realizujące tworzenie i zarządzanie bazą danych (bazami danych) oraz umożliwiające te zadania innym programom komputerowym. Kontroluje wszelkie operacje na danych, sprawdza zgodność z modelem (schematem, relacjami, warunkami), przyjętymi zasadami bezpieczeństwa, itp.
DBMS - jądro (realizacja podstawowych funkcji zarządzania danymi), interfejs (standard/język pośredniczący pomiędzy jądrem a narzędziami), narzędzia DBMS - np. wizualizacja, monitoring, języki programowania, itp.)
System baz danych -
1.Komputerowy system, którego zadaniem jest utrzymywanie i zarządzanie informacją.
2. Zbiór złożony z Systemu Zarządzania Bazą Danych oraz jednej lub wielu baz danych.
System baz danych dostarcza struktury i mechanizmy (interfejsy) do współpracy z:
fizycznymi nośnikami składowania danych (w sposób trwały - ang. persistent),
użytkownikami lub jego aplikacjami (np. języki programowania, języki zapytań, itp.).
Repozytorium danych - Zbiór elementów danych i metadanych; raporty, programy, systemy, itd. System baz danych można również opisać jako repozytorium danych.
Przykładowe zadania systemu baz danych (jak i DBMS):
dodanie nowych plików do bazy,
usuwanie danych,
aktualizacja danych,
wyszukiwanie danych,
itp.
Czasem używa się skrótu myślowego - baza danych=system baz danych (np. mówiąc o bazie danych Oracle, DB2, MySQL, itp.)
Model danych -
Model danych jako architektura:
Zbiór zasad posługiwania się danymi:
zbiór reguł określających strukturę danych (definicja danych)
Zbiór reguł określających operacje na danych (operowanie danymi)
Zbiór reguł określających poprawne stany bazy danych (integralność danych).
Trzy generacje modeli:
Proste modele danych (struktura rekordów - pliki - operacje odczyt/zapis)
Klasyczne modele danych (hierarchiczne, sieciowe, relacyjne)
Semantyczne modele danych (znaczenie informacji - model obiektowy)
Model danych jako projekt:
Zintegrowany zbiór wymagań dotyczących danych dla określonej aplikacji. Część specyfikacji systemów informacyjnych
Element danych - (ang. data element)Nazwany identyfikator opisujący dane w sposób użyteczny dla danego zastosowania. Reprezentuje opis charakterystyki (atrybut, pole) danej encji/bytu. Element danych stanowi najmniejszą jednostkę informacji dla bazy danych.
Jednostka danych - (ang. data item) Konkretna wartość elementu danych. Najczęściej element danych tworzony jest przez dany atrybut (typ) i jego wartość (jednostka danych).
Kartoteka - (z ang. file) definiowana jako zbiór rekordów traktowanych jako jednostka.
Kartoteka tworzona jest najczęściej jako zbiór rekordów tego samego typu (o tych samych typach atrybutów). Stanowi więc ona logiczną całość i reprezentowana jest często jako odrębny plik komputerowy. Stąd kartoteka jest często rozumiana jako plik (z ang. file: kartoteka, plik).
Relacja - jest zbiór powiązań pomiędzy jednostkami przechowywanych danych. Do podstawowych relacji należy zaliczyć:
relację jeden do jednego (np. jedno pole danego rekordu jest w relacji dokładnie z jednym polem innego rekordu),
relację jeden do wielu lub wielu do jednego (np. jeden rekord jest związany z wieloma rekordami),
wiele do wielu.
Atrybut - określa nazwę i typ przechowywanej wartości; czyli stanowi typ pola lub elementu danych.
Struktura danych -zbiór reguł logicznej organizacji danych w bazie danych, określający strukturę danych;
nazwa jednostki przechowywania danych (rekord, element danych). Jednostki przechowywania danych to przykładowo formy rekordów czy elementów danych (pól, atrybutów), wartości których tworzone są przez dane. Oznacza to, że model danych nie opisuje wartości danych lecz ich typy.
Warunki integralności - zbiór reguł określających poprawne stany bazy danych