Metodologia badań społecznych i pedagogicznych. 22.10.2011

Egzamin 5.11

Janusz Gnitecki Zarys metodologii badań w pedagogice empirycznej.

Andrzej Janowski Badanie zjawisk pedagogicznych

Hanna Komorowska Metody badań empirycznych w glottodydaktyce

Mieczysław Łobucki Metody i techniki badań pedagogicznych

Heliodor Muszyński Wstęp do metodologii pedagogiki

Bolesław Niemierko Pomiar sprawdzający wielostopniowy

Testy osiągnięć szkolnych

Stefan Nowak Metodologia badań społecznych.

Tadeusz Plich Zasady badań pedagogicznych

Władysław Zaczyński Praca badawcza nauczyciela

Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych.

Metodologia (grecki) jest nauką pozwalającą badaczowi nie zejść z raz obranej poprawnej drogi badawczej aż do osiągnięcia celu.

(łacina) metodos logos metodos metoda logos nauka ( nauka o metodzie)

Metoda badań- zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących całość postępowania badawczego zmierzającego do rozwiązania określonych problemów naukowych.

Technika badań: zbiór czynności, które każdy badacz musi wykonać w określonej kolejności aby zrealizować cel badań.

Narzędzia badawcze- wytwór materialny, który pozwoli zebrać informacje pozwalające zrealizowac cel badań ( dzienniczki obserwacji, ankiety, testy itp.)

Struktura procesu badawczego: ( czynności które badacz musi wykonać)

1. Określenie przedmiotu i zakresu badań

2. Określenie celu badań

3. Sformułowanie zbioru pytań na które badacz będzie szukał odpowiedzi ( problemy badawcze)

4. Sformułowanie zbioru odpowiedzi, które mogą być ewentualnymi rozwiązaniami na postawione pytania zawarte w problemie badawczym

5. Wyłonienie z problemu zmiennych

6. Dobranie wskaźników do zmiennych

7. Dobranie odpowiednich metod, narzędzi i technik badawczych

8. Przeprowadzenie badania wstępnego- próby

9. Przeprowadzenie badanie właściwego

10. Dokonać pomiaru zmienności zmiennej zależnej lub niezmiennej niezależnej

11. Opisać wyniki badań

12. Przetestować hipotezy badawcze

13. Wyciągnąć wnioski z badań

14. Nakreślić dalszy ciąg badań

Metody:

1. Obserwacje

2. Eksperyment

3. Terenowe

4. Socjologiczna

5. Testy pedagogiczne

1. Obserwacja:- metoda polegająca na zbieraniu informacji na temat badanego zjawiska w naturalnych warunkach:

Metoda badawcza musi być:

1. Celowa (po co?)

2. Obiektywna- wyniki powtórzonych badań nie odbiegną od wyników pierwotnych. Wyniki nie zależą odo osoby badającej ale od badanych.

3. Selektywna- spośród wielu zjawisk wybieramy wąski zakres badań.

4. Wnikliwa- wszystkie aspekty badanego zjawiska będą ujęte.

5. Wyczerpująca- wszystkie aspekty badanego zjawiska będą ujęte.

Techniki: a. jawna

b. ukryta

c. indywidualna

d. zbiorowa

e. ciągła

f. próbek czasowych

G. NIESTANDARYZOWANA- LUŹNA

h. standaryzowana- wg. Pewnych standardów

Narzędzia: dziennik obserwacji- zaistniałe fakty zapisujemy w sposób luźny, własnymi słowami

Arkusz obserwacji- zbiór pytań na które powinniśmy odpowiadać podczas obserwacji.

2. Eksperyment pedagogiczny- jest metodą zbierania informacji na temat przebiegu danego zjawiska gdy badacz ma możliwość ingerowania w przebieg tego zjawiska. Wolno nam stosować gdy zjawisko, które badamy jest powtarzalne przez jego wywołanie.

Warunki:

1. badacz musi mieć możliwość manipulowania co najmniej jedną zmienną niezależną, główną.

2. Badacz ustala zmienną niezależną boczną na stałym poziomie.

3. Badacz minimalizuje wpływ zmiennych zakłócających na zmianę zależną.

4. Badacz musi mieć możliwość pomiaru zmienności zmiennej zależnej.

1. Układ jedno-jednoczynnikowy:

Z_n- zmienna niezależna

Z_z- zmienna zależna

2. Układ wielo czynnikowy:

3. Układ wielo- jedno czynnikowy:

4. Układ wielo-wielo czynnikowy:

Zmiany niezależne mogą na siebie oddziaływać

e

5. Układ jedno jedno czynnikowy równoległy:

Techniki:

a. Technika z jedną grupą badawczą:

- z pomiarem początkowym

- bez pomiaru początkowego

b. technika z 2 grupami ( próbami) badawczymi:

- z pomiarem początkowym

- bez pomiaru początkowego

c. technika 4 grup ( prób) równolegle

d. technika grup krzyżowych.

1. Technika z jedną próbą badawczą z pomiarem początkowym : do badania dobieramy, określamy stan zmiennej badanej.

y- wynik badania

p- przed eksperymentem ( wynik pomiaru początkowego stanu badanej cechy)

x- zmiana niezależna

k- pomiar końcowy

x

jeżeli Yk> Yp zmienna niezależna zadziałała

Yk< Yp zmienna zadziałała w inną stronę

Technika z jedną próbą badawczą bez pomiaru początkowego.

X

Stosujemy w przypadku nowych programów nauczania lub w przypadku wprowadzenia nowych treści kształcenia.

C_max- cele jakie powinniśmy osiągnąć wprowadzając nowy program

C_rz- cele uzyskane

Pomiar efektywności: stosunek celów rzeczywistych do celów maksymalnych

x 100%

90 na 90- 90% treści opanowane przez 90% uczniów

2. Technika z 2 grupami równoległymi:

•

Z pomiarem początkowym:

1. 
   X

2. 
   
   
   

x- czynnik eskperymmentalny najcześciej dodawany do słabszej grupy

Yp1 = Yp2

Yk1 > Yp1

Yk1> Yk2

• bez pomiaru początkowego:

1. 
   x

2. 
   

wynik eksperymentu: Jeżeli czynnik zadziała Yk1> Yk2

3. Technika czterech grup równoległych ( powstaje poprzez połączenie 2 grup równoległych z pomiarem początkowym oraz 2 grup bez pomiaru)

X

X

Czynnik eksperymentalny dodany do 2 grup, jednej z pomiarem początkowym, drugiej bez pomiaru.

Czynnik eksperymentalny zadziała gdy:

Yp1 = Yk

Yk1 > Yp1

Yk1 > Yk2

Yk3> Yk4

Daje możliwość porównania wyników 1 próby z 3 próbą oraz 2 próby z 4 próbą.

Yk1= Yk3

Yk2= Yk4

Wszystkie próby wzięte do badań są równoważne.

4. Technika grup krzyżowych:

1. 
   
   
   
   
   
   
   X

2. 
   
   
   

X

Yk1> Yk2 Y`k2> Y`k1

Po raz pierwszy zastosował to Smarzewski.

1. Testy dydaktyczne- próba, którą ma zrealizować zbiór osób ze względu na treści, których ta próba dotyczy. Musi się składać z pytań na które badany ma udzielić odpowiedzi. Ze względu na źródło ( testy różnicujące, sprawdzające, sprawdzające wielostopniowe) . Pierwsze testy opracowane zostały przez psychologów. ( pedagogom testy zostały narzucone, wciśnięte)

Testy różnicujące: dotyczyły różnic indywidualnych w osobowości badanych oparte na założeniach teoretycznych. Wśród badanych są wybitni, przeciętni oraz słabi. Testy żądały aby wyniki układały się wzdłuż krzywej normalnej Gausa

W treści nie powinno być zadań zbyt trudnych ani zbyt łatwych.

Skala ocen:

(…; x-2s) ndst

(X-2s; x-s) dop

(x-s; x+s) dst

(x+s; x+ 2s) db

(x+2s; …) bdb

Zarzut dla testów różnicujących:

Nie ma w nich zadań łatwych i trudnych, są tylko zadanie średnie.

Badający nie wie co badani umieją a czego jeszcze nie.

Teoria nauczania programowego:

Bloom- taksonomie wszystkie treści kształcenia można ułożyć wg. 6 cyklów:

1. Taksonomia Blooma zawiera:

Wiadomości

Rozumienie treści

Zastosowanie treści w praktyce

Analiza treści

Syntetyczne ujęcie treści

Wartościowanie

TESTY diagnostyczne muszą zawierać 6 tych ww. elementów.

B. Niemierko w taksonomi uwzględnił 4 elementy:

-wiadomości

- rozumienie wiadomości

- zastosowanie wiedzy w sytuacjach wyuczonych

- zastosowanie wiedzy w sytuacjach nowych, poznanych.

Układając testy należy 4 elementy uwzględnić.

Testy sprawdzające- brak skali ocen

Testy sprawdzające wielostopniowe pytają o określone treści.

Pytania testowe: pytanie w których jest treść i są odpowiedzi

Pytania testowe o treści do zapamiętania:

Pytania z luką- pewne treści, z których eliminujemy wyraz lub grupę wyrazów.

Pytania uzupełnień: uzupełniamy treści aby uzyskać sensowną odpowiedź

Pytania o wyższe treści kształcenie systemu struktury badania wiedzy: rozumienie, zastosowanie w sytuacjach wyuczonych i nowych.

Najprostsze pytania: prawda, fałsz

Pytania pojedynczego wyboru ( dopełnienia) pytania zawierające treść i kilka odpowiedzi w których jedna jest poprawna lub niepoprawna.

Zadania pojedynczego przyporządkowania: są to zadania składające się z treści umieszczonych w 2 kolumnach. Dąży się do tego by jedna kolumna zawierała liczbę treści większą druga mniejszą.

Narzędzia badawcze:

•ankiety

•kwestionariusze

Metoda terenowa: zakres ogólny, lub wąski wybór treści.

Szeroki-

ankiety pozwalają na zbadanie zakresu treści, które nas interesują, ankieta ma za zadanie poinformować , które treści są najważniejsze.

Kwestionariusz: takie narzędzie pomiaru bada wąski zakres dogłębnie, pozwala zbadać wąski wycinek informacji. Pytanie otwarte ( konkretne dane) kapeteria- odpowiedzi w kwestionariuszu.

Błędy w kwestionariuszu: jedno pytanie musi dotyczyć jednego zagadnienia ( błędem jest wiele zagadnień dotyczących jednego pytanie)

Unikać drażliwych tematów, unikać tematów, które mogą być traktowane jako zamach na stan materialny.

Rodzaje pytań: podana treść pytania + kapeteria (odp)

Pytania komunikatywne: takie spośród wielu kapeteri można wybrać kilka odpowiedzi.

Pytania dysjunktywne: spośród wielu kapeterii wybieramy tylko jedną odp.

Szeregowanie rangowe: kilka kapeterii które należy uporządkować wg. kilku wartości od najbardziej znaczących do najmniej znaczących.

Pytanie pół otwarte- treść pytanie, zbiór kapeterii ostatnia odpowiedź Inna… ( jaka?)

Ankieta- rozeznanie zjawiska

Kwestionariusz- wycinek zjawiska

Pytania skategoryzowane:

Jeżeli odp. Umieścimy na odcinku

Pytania testowe: pytanie w których jest treść i są odpowiedzi

Z_n

Z_z

Z_n

Z_z1

Z_z2

Z_zn

Z_n1

Z_n2

Z_nn

Z_z

Z_n1

Z_n2

Z_nn

Z_z1

Z_z2

Z_zn

Z_n1

Z_n2

Z_nn

Z_z1

Z_z2

Z_zn

Yp

Yk

Yk

Yp1

Yk1

Yp2

Yk2

Yk1

Yk2

Yp1

Yk1

Yp2

Yk2

Yk3

Yk4

Yp1

Yk1

Y`k1

Yp2

Yk2

Y`k2

---