Sylabus

WYDZIAŁ POLONISTYKI UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO
Jednostka
Stopień/tytuł naukowy	Imię	Nazwisko

Kierunek	Specjalność
Nazwa przedmiotu Metodyka języka polskiego	Rodzaj zajęć
Liczba godzin 20	Tryb
Przedmiot	Rok studiów
Semestr
Założenia i cele: Celem ćwiczeń jest przygotowanie studentów do prowadzenia lekcji z zakresu kształcenia językowego w gimnazjum i liceum. W trakcie zajęć omawiane są różnice między szkolnym a akademickim ujęciem poszczególnych zagadnień z wiedzy o języku oraz kształcone umiejętności potrzebne nauczycielowi poloniście do realizacji celów dydaktycznych na III i IV etapie edukacji.
Warunki wstępne: Zdany egzamin "Metodyka języka polskiego III".

Szczegółowy program zajęć
l.p.		Tematyka zajęć		Łącznie godzin
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.			Akty mowy. Funkcje języka i wypowiedzi. Interpretacja szkolna na tle ujęć akademickich (reklama i wypowiedź literacka jako akt mowy). Elementy retoryki na lekcjach języka polskiego w gimnazjum i liceum. Perswazja i manipulacja językowa. Kształcenie umiejętności pisania dłuższych form wypowiedzi w gimnazjum i liceum (ze szczególnym zwróceniem uwagi na zróżnicowanie gatunkowe i stylistyczne oraz kompozycję, spójność i organizację tekstu). Kultura języka w gimnazjum i liceum: poprawność językowa, etyka i estetyka zachowań językowych. Składnia wypowiedzeń złożonych. Interpunkcja w wypowiedzeniu złożonym. Przeciwdziałanie monotonii składniowej i błędom w wypoweidziach uczniów gimnazjum i liceum. Historia języka polskiego (z elementami gramatyki historycznej) w liceum (pochodzenie polskiego języka literackiego, rozwój słownictwa na wybranych przykładach; objaśnienie najważniejszych zmian w systemie języka polskiego). Zagadnienia słowotwórcze w gimnazjum i liceum (rozszerzenia i innowacje w stosunku do ujęć proponowanych w szkole podstawowej; niekonsekwencje terminologiczne i interpretacyjne; słowotwórstwo na usługach literatury, dowcipu, reklamy). Językowy obraz świata utrwalony w słownictwie języka polskiego. Zróżnicowanie współczesnej polszczyzny - szkolna charakterystyka odmian i stylów języka polskiego. Stylizacje. Sprawdzian kompetencji w gimnazjum i egzamin maturalny w zreformowanej szkole (cele, założenia, etapy egzaminów i zasady oceniania).		2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
		Metody oceny pracy studenta		Liczba punktów/ udział w ocenie końcowej
		ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)		15%
		śródsemestralne pisemne testy kontrolne
		śródsemestralne ustne kolokwia
		końcowe zaliczenie pisemne
		końcowe zaliczenie ustne
		egzamin pisemny		oddzielna ocena
		egzamin ustny
		kontrola obecności		5%
		praca roczna
		inne: praca semestralna lub końcowe zaliczenie pisemne		80%
		Szczegółowe wymagania zaliczenia
1.	Przygotowanie do zajęć polega na zapoznaniu się studenta z zaleconymi przez prowadzącego lekturami oraz powtórzeniu wiadomości z nauki o języku (znajomość zagadnień z wiedzy o języku w wyznaczonym tematem zajęć zakresie). Do oceny ciągłej może wchodzić także - jeśli zostanie to wcześniej ustalone z grupą - wykonywanie prac cząstkowych (np. ocena wypracowania uczniowskiego, skonstruowanie ćwiczeń w związku z określonym w programie tematem itp.) oraz przygotowanie i wygłoszenie referatu. Możliwe jest wtedy zwiększenie procentowego udziału kryterium oceny ciągłej w końcowej ocenie z przedmiotu. Końcowe zaliczenie pisemne obejmuje znajomość zagadnień wpisanych do programu zajęć.

Literatura obowiązkowa
l.p.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23.	Podstawa programowa, wybrane podręczniki i programy oraz informatory o egzaminie w gimnazjum i egzaminie maturalnym wraz ze standardami wymagań egzaminacyjnych. Jerzy Bartmiński, O językowym obrazie świata Polaków końca XX wieku [w:] Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, red. S. Dubisz, S. Gajda, Warszawa 2001, s. 27-53. Stanisław Bortnowski, Warsztaty dziennikarskie, Warszawa 1999. Stanisław Gajda, Gatunkowe wzorce wypowiedzi [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. 283-304. Gatunki wypowiedzi w szkole [w:] Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa 2003. Stanisław Dubisz, Język i retoryka [w:] Nauka o języku dla polonistów, red. S. Dubisz, Warszawa 1999, s. 561-600. Renata Grzegorczykowa, Pojęcie językowego obrazu świata [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990, s. 41-49. Renata Grzegorczykowa, Problem funkcji języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy [w:] Język a kultura, t. 4, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław 1991. Maciej Iłowiecki, Krzywe zwierciadło. O manipulacji w mediach, Lublin 2003 - rozdz. 7: W świecie manipulacji; rozdz. 8: 12 grzechów głównych, s. 69-155. Ryszard Jedliński, Gatunki publicystyczne w szkole średniej, Warszawa 1986. Janina Labocha, Dyskurs jako proces przekazywania wiedzy [w:] Dyskurs edukacyjny. Materiały z konferencji, red. T. Rittel, Kraków 1996. Jolanta Maćkiewicz, Esej - najtrudniejszy z pozornie łatwych gatunków [w:] Przed maturą. Język polski. Esej 1998. Regionalny Zespół Egzaminacyjny, Gdańsk 1998. Agnieszka Mikołajczuk, Elżbieta Sękowska, Analiza i ocena wybranych programów nauczania języka polskiego w gimnazjum (ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień z zakresu kształcenia językowego), "Poradnik Językowy" 2000, nr 5. Maria Nagajowa, Sztuka dobrego pisania i mówienia. Poradnik językowy dla młodzieży, Warszawa 2003. Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela-polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004. "Polonistyka 1994, nr 2: Esej literacki i szkolny. Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. Anna Janus-Sitarz, Kraków 2004. Jadwiga Puzynina, Słowo manipulacja w języku polskim [w:] J. Puzynina, Język wartości, Warszawa 1992, s. 203-233. Jadwiga Puzynina, O języku wartości w szkole [w:] Kompetencje szkolnego polonisty 2, red. B. Chrząstowska, Warszawa 1997 lub "Polonistyka" 1996, nr 4. Szkolny słownik nauki o języku, red. J. Podracki, Warszawa 1998 - 20 wybranych haseł dotyczących leksyki i semantyki oraz komunikacji językowej i funkcji języka. Ryszard Tokarski, Słownictwo jako interpretacja świata [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 1993, s. 335-362. Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole. Szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne, red. A. Mikołajczuk, J. Puzynina, Warszawa 2004 - zagadnienia dotyczące kształcenia językowego w gimnazjum i liceum. Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. J. Podracki, Warszawa 2001.

Literatura uzupełniająca
l.p.
1. 2. 3. 4. 5.	Czasopisma polonistyczne (np. "Edukacja Humanistyczna", "Język Polski w Gimnazjum", "Język Polski w Szkole Średniej", "Polonistyka", "Poradnik Językowy"). Multimedialne pomoce edukacyjne, w tym strony internetowe wydawnictw edukacyjnych. Kultura - język - edukacja, red. R. Mrózek, Katowice: tom I, 1995; tom II, 1998; tom III, 2000. Józef Porayski-Pomsta, Uwagi o systemie terminologicznym stosowanym w kształceniu językowym w szkole podstawowej, "Poradnik Językowy" 1990, nr 4. Teresa i Piotr Wróblewscy, Błąd stylistyczny w teorii i praktyce szkolnej, "Poradnik Językowy", 1991, nr 7-8.

---