Psychologia kliniczna - prof. dr hab. B. Waligóra

WYKLAD III

08.01.2011

Antoni Kępiński- "Lęk" 1977

Wall-"Tajemnica bólu" 2006

Leary-"Lęk społeczny"

Ból i lęk to podstawowe stany uczuć. Odczuwa je nie tylko człowiek.

Ból to sygnał, że trzeba się szybko z danego stanu, z danej sytuacji wycofać. Przeżywany, odczuwany przez nas ból jest stanem przykrym. Ból styka się z ustrojem i powoduje jego uszkodzenie.

Lęk sygnalizuje możliwość wystąpienia zagrożenia. Lęk może czasem bardziej sparaliżować człowieka niż ból. Są osoby mniej lub bardziej odporne na ból.

W hipnozie można zwiększyć odporność na ból. Przy odpowiednich ćwiczeniach można zwiększyć odporność na ból i lęk. Ból znosimy łatwiej w pogodnej atmosferze, wśród znanych osób.

Łatwiej zazwyczaj znosimy ból od lęku. Siła i intensywność bólu zależy oczywiście od rodzaju skaleczenia, wielkości rany, od miejsca występowania.

Ból towarzyszy chorobom, czasem jest to wręcz ból nie do wytrzymania (np. choroby nerek, wrzody żołądka), a nie tylko przy wypadkach. Przy chorobach ból sygnalizuje, że z naszym ciałem, organizmem jest coś nie tak i należy zgłosić się do lekarza.

Nie mając świadomości nie odczuwamy bólu. Można także we współczesnej medycynie leczyć nie odczuwając podczas leczenia bólu, a mając świadomość co się z nami dzieje (np. znieczulenie podczas operacji).

Nauka zna przypadki, w których człowiek powinien odczuć ból (sygnał alarmowy) a nie odczuł go, bądź odczuł w minimalnym stopniu. Jeśli człowiek skoncentruje się na uszkodzeniach, może po prostu (być może pod wpływem oszołomienia) nie odczuwać bólu.

Np. bokserzy, czy piłkarze mając w sobie „ducha walki” nie odczuwają bólu podczas ciosów, lub też nie przeszkadza im on w dalszym wykonywaniu pracy.

Więźniowie bardzo często dokonują samookaleczenia (samouszkodzenia) własnego ciała, który powoduje niesamowity ból - twierdząc przy tym , że jeżeli człowiek wie, czego chce - to nie ma dla niego bólu nie do zniesienia. Chęć osiągnięcia czegoś przewyższa ból.

Doświadczenie bólu jest nieprzyjemne, ale jest ostrzeżeniem przed zagrożeniem.

Ból jest wartością pozytywną, np. kiedy uratujemy komuś życie, sami doznając bólu. Odczuwanie bólu jest ograniczone w czasie.

Ludzie od małego uczą się, że czasem ból jest konieczny, aby coś osiągnąć, że bez bólu pewnych rzeczy nie da się zrobić, pomimo, że jest to dla naszego dobra (np. chory ząb - dentysta).

Często odwracanie uwagi powoduje brak odczuwania bólu (np. gdy dziecko uderzy się w stół, szybko odwracamy zupełnie uwagę od tego zdarzenia pokazując mu np. atrakcyjną zabawkę).

Ból jest doświadczeniem bardzo indywidualnym - nie porównuje się bólu między sobą.

Percepcja bólu zależy od wielu czynników:

- wrażliwość indywidualna na ból (strach, lęk, paraliż)

- nastrój, sugestia, np. muzyka w gabinecie dentystycznym (łagodzenie bólu)

- pogodna i przyjazna atmosfera, przyjazne osoby

- przygnębienie, zły nastrój, rozdrażnienie, złe wiadomości.

Są różne rodzaje i poziomy bólu:

- ból piekący (kauzalgia - bóle o charakterze palącym lub piekącym występujące po urazowym uszkodzeniu nerwów obwodowych, nasilające się pod wpływem nawet słabych bodźców dotykowych (przeczulica), zmniejszające się pod wpływem zimnych okładów.

Kauzalgia jest następstwem wrastania uszkodzonego nerwu w bliznę i pociągania go przy ruchach. )

- ból porodowy, lędźwiowo-krzyżowy

- ból po amputacji palca

Dodatkowe. info z netu:

Ból jest bardzo subiektywny. To co sprawia go jednym dla innych jest przyjemnością. Nie można obiektywnie stwierdzić co najbardziej boli, to w równej mierze zjawisko psychologiczne jak fizyczne.

Największy ból sprawi jednak człowiekowi nie samo fizyczne doznanie ale jeśli mogę tak powiedzieć psychiczne cierpienie. Psychiczny ból potrafiący być tysiące razy silniejszy niż to co przekazują nuroreceptory. Często sam ból fizyczny nie załamuje człowieka ale w połączeniu z "bólem psychicznym" na pewno. Jego odczuwanie na pewno będzie subiektywne dla każdego człowieka i zależnie od niego powodowane charakterystycznymi dla niego zjawiskami przyczynowymi.

Psychiczne cierpienie tzw. ból psychogenny, pojawia się w odpowiedzi na konflikt lub problem psychiczny, długotrwałą depresję lub skrajną frustrację potrzeb emocjonalnych.

LĘK I STRACH

Lęk - odczucie niejasne, objaw wielu chorób psychicznych i somatycznych, bądź jako samodzielny objaw chorobowy. Występuje w stanach zagrożenia, niejasności. Lęk objawia się rozszerzeniem źrenic, podwyższoną adrenalina we krwi, biegunką, częstym oddawaniem moczu oraz inne reakcje somatyczne. Objawy psychiczne: strach, obniżona samoocena, przerażenie, zaniepokojenie, trema.

Lęk jest reakcją na zagrożenie aktualne. Lęk i strach sygnalizują skrajne powszechnie pragnienie ucieczki. Lęk daje o sobie znać jako cecha osobowości (osoby lękowe).

Strach, lęk jako stan emocjonalny pojawia się podczas wystąpienia niebezpiecznego bodźca.

Strach i lęk występuje jako:

- samodzielne stadium chorobowe

- towarzyszy chorobom psychicznym

- zagrożenia zewnętrzne (katastrofy)

- reakcje somatyczne, psychiczne

Wyróżniamy 3 grupy lękowe:

1. Somatyczne - występują w postaci: rozszerzonych źrenic, podwyższony poziom kortyzolu, spadek lub podwyższenie ciśnienia, zaczerwienienie skóry, krótki oddech, biegunka, częste oddawanie moczu, brak łaknienia, wymioty, podwyższony poziom cukru we krwi;

2. Psychiczne - przerażenie, zaniepokojenie, nadmierna czujność, potliwość, obniżona samoocena, trema, bezsenność;

3. Behawioralne - silne pobudzenie, spotęgowanie reakcji, tiki, grymasy, ucieczka.

Lęk wpędza ludzi w stan utrapienia. Trapi ludzi w różnych sytuacjach. Sprawia, że ludzie obawiają się np. chorób nowotworowych, obcych ludzi, nowych sytuacji, zaufania, środków komunikacji (samolot, statek), zatruć (pokarmy), lęk poznawania nowych doświadczeń życiowych (nowe prądy kulturowe). Można bać się ciemności, głębi (rzeka, jezioro, morze), wysokości. Wszystko to dotyczy lęku biologicznego.

Zwalczanie lęku poprzez:

- nabranie ufności,

- relacje z innymi ludźmi

- nastawienie pozytywne

- wiara w sukces i własne możliwości.

Sporządzanie listy lęków również ułatwia ich zwalczanie czy wyeliminowanie.

DOCZYTAĆ!

Lęk - jako symptom choroby najczęściej psychicznej.

Typy (rodzaje lęków) np. egzystencjalny, społeczny.

Lęk ma charakter antycypacyjny i może być reaktywny na coś lub na reakcje z kimś.

Antycypacja - lęk przed czymś co będzie z powodu czegoś.

END

1

---