Mikroekonomia 9.10.07

Wykład II: Gospodarka rynkowa.

1. Czym jest gospodarka rynkowa?

1. model gospodarki rynkowej

Model ekonomiczny jest to mocno uproszczona wizja pewnych zależności występujących w gospodarce.

Konsument - ktoś kto wydatkuje środki na zaspokojenie własnych potrzeb.

Gospodarstwo domowe nie wydatkuje tylko środków pieniężnych, ale potrafi także samo wytworzyć zasoby, które mogą zaoferować innym; potrafi zatem uzyskać środki niezbędne do konsumpcji.

Pomiędzy grupami przepływają strumienie:
- zasoby

- wynagrodzenia

Np. Pracownik idzie szukać pracy - oferuje zasób pracy; w drugą stronę płynie strumień finansowy od firmy - wynagrodzenie za to, że świadczy mu tę usługę.

Gospodarka rynkowa może istnieć tylko przy pomocy w.w. elementów i strumieni.

Schemat przedstawia również schemat gospodarki wolnorynkowej (tzn. bez udziału państwa) które w tym wypadku nie wpływa na żaden element.

Nie ma jednakże absolutnego braku wpływu państwa na gospodarkę. Nawet w krajach liberalnych państwo odgrywa nawet minimalną rolę,

Np. Działania na zasadzie arbitra - przygląda się podmiotom, zajmuje się warunkami prawnymi, tworzy warunki, aby relacje między elementami mogły być płynne.

W Polsce jest inaczej- dużą rolę odgrywa państwo- ingerujące w stosunki między podmiotami. Jest to jednak ocena subiektywna. Taka ingerencja powinna mieć jednak swój zakres.

Np. Ingerencja państwa w stosunki pracy: pracownik - pracodawca: kodeks pracy.

Chociaż nie zawsze. Kiedyś pracodawca mógł wybierać między pracownikami: nikt nie był niezastąpiony, jednakże prawo chroniło pracownika. Aktualnie, kiedy szala się przesunęła w stronę pracownika i pracodawca nie ma kogo zatrudnić, to państwo nie może zmusić pracownika do podjęcia pracy u danego pracodawcy, czy np. zakazać mu wyjazdu za granicę kraju i tam ja podjąć. Jest to sytuacja faworyzowania jednej ze stron - uważa się, że pracodawcy są bardziej zaradni.

Jeśli by jednak państwo wykluczyć całkowicie z gry - to wtedy obie strony musiałyby same ustalić, stworzyć między sobą taki kodeks postępowania. Jednakże z drugiej strony kto by wtedy czuwał nad ich przestrzeganiem?

Strumienie rzeczowe i finansowe:

1a - sprzedaż usług zasobów (czyli udostępnianie innemu podmiotowi gospodarczemu własnych umiejętności - pracy, działki w centrum miasta, ziemi, kamienicy odziedziczonej po babci- kapitał)

1b - otrzymywanie dochodów dzięki powyższym czynnościom (wynagrodzenia za pracę, dzierżawy za zmienię, czynszu w kamienicy)

2a - zakup usług, zasobów przez przedsiębiorstwo

2b - wydatkowanie środków finansowych za zakup usług lub zasobów = koszty produkcji(koszty pracy, koszty renty, koszty czynszu)

3a - sprzedaż wytworzonych przez firmę dóbr

3b - wpływ ze sprzedaży dóbr

4a - zakup dóbr przez ludzi, którzy są konsumentami

4b - wydatkowanie posiadanych dochodów na zakupy

Jeśli nie ma państwa to własność zasobów jest w rękach prywatnych - tym większe możliwości osiągnięcia dochodów.

Na Kubie, Korei Południowej, państwach komunistycznych - państwo zagarnia majątki i konsumentowi jako środki utrzymania pozostaje własna praca.

Wolny rynek - daje zasoby

Brak wolnego rynku - pracownik jest skazany na osiąganie dochodów wyłącznie z własnej pracy.

Rynek jest pośrednikiem w relacjach.

Zatem wykres jest uproszczony z kilku powodów:

- nie ma uwzględnionej roli państwa

- nie ma wzajemnych relacji miedzy grupami, nie uwzględnia przepływów strumieni między gospodarstwami, a także pomiędzy przedsiębiorstwami.

2. Rynek i jego elementy:

1. definicja:

- miejsce ??

- proces ?? (jako gra popytu i podaży?)

- niewidzialna ręka ??

Popyt (z ang. demond „D”) i podaż (z ang. supply „S”) - chęć do kupowania bądź sprzedaży produktu, towaru za określoną cenę.

Np. tabela popytu i podaży batoników w polewie:

Cena („P”)/ sztukę	Popyt („D”) w mln szt./rok	Podaż („S”) w mln szt./rok
0,25	200	0
0,50	170	0
0,75	140	30
1,00	110	60

Zakładamy również, że C.P (z łac. ceteris paribus - czynniki pozacenowe) są stałe.

Wykres:

Firmy

Gospodarstwa domowe

Runek dóbr

Rynek zasobów

3a

2a

1a

4a

3b

2b

1b

4b

---