Topolewski Wojciech

Człowiek jako jednostka

Cz. I- ISTOTA I SPOSOBY POZNAWANIA RZECZYWISTOŚCI

Cz. II - INTERPRETOWANIE RZECZYWISTOŚCI

Cz. III - ROZWÓJ ONTOGENETYCZNY I JEGO UWARUNKOWANIA.

Liceum Profilowane

Profil socjalny

Klasa I

Parczew 2006

Skrypt znajduje się na stronach: http://zspparczew.prv.pl/czjedn.htm, http://www.free.of.pl/w/wtop

e-mail: [e-mail]

SPIS TREŚCI

1. ISTOTA I SPOSOBY POZNAWANIA RZECZYWISTOŚCI 4

1. Kryteria samodzielności dyscypliny, dziedziny naukowej. 4

2. Psychologia - nauka o duszy. 7

3. Przedmiot filozofii. 11

4. Socjologia - nauka o społeczeństwie. 24

5. Pedagogika - nauka o wychowaniu. 30

6. Etyka jako nauka. 32

7. Współpraca dyscyplin naukowych na przykładzie pedagogiki. 37

8. Co to jest poznanie naukowe? 38

2. INTERPRETOWANIE RZECZYWISTOŚCI. 44

1. Źródła wiedzy o świecie 44

1. Teoria poznania. 44

2. Plotyn jako propagator irracjonalizmu. 44

3. Arystoteles - jako propagator racjonalizmu. 46

4. Platon jako jeden z twórców teorii poznania. 48

5. Heraklit z Efezu. 49

6. Fenomenologia. 50

2. Prawidłowości świata 50

1. Finalizm. 51

2. Determinizm. 51

3. Konieczność, a przypadek. 52

3. Rozwój rzeczywistości 53

1. Rozwój rzeczywistości - ewolucjonizm. 53

2. Marksistowska koncepcja rozwoju. 54

4. Możliwości poznawcze człowieka 57

1. Idealizm epistemologiczny, a realizm epistemologiczny. 57

2. Możliwości poznawcze człowieka - agnostycyzm. 57

3. Możliwości poznawcze człowieka - sceptycyzm. 58

4. Możliwości poznawcze człowieka - stanowisko marksistowskie. 58

5. Etapy rozwoju poznawczego wg Jeana Piageta 59

5. Człowiek w filozoficznej refleksji 60

1. Filozoficzne spojrzenie na człowieka - teistyczna koncepcja człowieka. 60

2. Naturalistyczna koncepcja człowieka - Epikur. 61

3. Naturalistyczna koncepcja człowieka Freud. 62

4. Filozoficzne spojrzenie na człowieka - La Mettrie. 63

5. Filozoficzne spojrzenie na człowieka - marksistowska koncepcja człowieka. 64

6. Podstawowe pojęcia w etyce 66

1. Przedmiot etyki i jej charakter. 66

2. Źródła poznania etycznego. 70

3. Normy etyczne w porównaniu z innymi normami. 72

4. Normy postępowania społecznego. 73

5. Ideały etyczne. 74

7. Osobiste konflikty wartości i moralne wybory 75

1. Zmienność norm moralnych - prawda czy fałsz? 75

2. Asertywność - sposób na życie. 76

3. Sumienie: źródło wolności czy zniewolenia? 79

3. ROZWÓJ ONTOGENETYCZNY I JEGO UWARUNKOWANIA. 82

1. Budowa człowieka 82

1. Układ kostny człowieka. 82

2. Układ oddechowy. 92

3. Układ krwionośny. 98

4. Układ limfatyczny. 105

5. Układ mięśniowy. 108

6. Układ dokrewny. 112

7. Zmysły człowieka. 121

8. Układ nerwowy. 131

2. Rozwój ontogenetyczny i jego uwarunkowania. 136

1. Rozwój płodu 136

2. Rozwój ruchowy 1 półroczu życia dziecka 138

3. Rozwój ruchowy 2 półroczu życia dziecka 140

4. Etapy rozwoju mowy dziecka 141

5. Rozwój sensoryczny dziecka w pierwszym półroczu życia. 143

6. Rozwój sensoryczny dziecka w drugim półroczu życia. 147

7. Rozwój emocjonalny dziecka w wieku 1-6 lat 148

8. Drugi i trzeci rok życia dziecka 148

9. Opanowanie sprawności motorycznych 149

10. Rozwój umiejętności spostrzegania u dzieci 150

11. Funkcje rodziny 155

12. Wychowanie małego dziecka w poszczególnych okresach jego rozwoju 156

13. Rodzaje opieki nad dzieckiem 163

14. Dysfunkcjonalność współczesnych rodzin 166

15. Problem jedynactwa w rodzinie 171

16. Kultura pedagogiczna stosowania metody kary i nagrody 173

17. Najważniejsze typologie postaw rodzicielskich 176

18. Najczęściej spotykane zaburzenia rozwojowe u dzieci i ich źródła 181

19. Postawy i zachowania wobec dzieci specjalnej troski. 185

4. ŹRÓDŁA. 189

1. ISTOTA I SPOSOBY POZNAWANIA RZECZYWISTOŚCI

1. Kryteria samodzielności dyscypliny, dziedziny naukowej.

Nauka to społecznie zorganizowana działalność badawcza nastawiona na wytwarzanie informacji (badania) oraz stosowania rezultatów tej działalności (teorie) w praktyce. Według L. Krzyżanowskiego nauka (w znaczeniu instytucjonalnym), to usystematyzowany ze względu na przedmiot i cele procesu poznania oraz społeczne znaczenie jego rezultatów zbiór ukształtowanych i wyodrębnionych części zasobu wiedzy o rzeczywistości. Nauka obejmuje całokształt zakresów wiedzy jakie wyznaczają granice danej dyscypliny naukowej. Dyscyplina naukowa to doniosła społecznie, ukształtowana i wyodrębniona ze względu na przedmiot i cel badań lub kształcenia część nauki w znaczeniu instytucjonalnym uznana za podstawową jednostkę jej klasyfikacji.

Dyscyplinami nauki są: prawo, ekonomia, organizacja i zarządzanie, historia, psychologia, informatyka, architektura, mechanika itp. Dyscypliny naukowe są grupowane według różnych kryteriów i tworzą dziedziny nauki. Dziedzina nauki to trwale ukształtowana i wyodrębniona ze względu na potrzeby kierowania badaniami podstawowymi, kształceniem kadr naukowych i szkolnictwem wyższym, grupa dyscyplin naukowych, w ramach której nadawane są stopnie i tytuły naukowe. Dziedzinami nauki są: nauki ekonomiczne, nauki humanistyczne, nauki matematyczne, nauki medyczne, nauki prawne, nauki przyrodnicze, nauki techniczne itp.

Dyscypliny naukowe dzielą się na specjalności naukowe. Specjalność naukowa jest to względnie trwale uprawiana przez uczonych część jednej lub kilku dyscyplin naukowych wyodrębniona ze względu na koncentrowanie uwagi na węższym fragmencie rzeczywistości lub rozpatrywanie go w węższym aspekcie, bądź stosowanie szczególnych metod badawczych. Specjalnościami naukowymi są, w dziedzinie nauk ekonomicznych, np.: zarządzanie strategiczne, zarządzanie finansami, techniki organizatorskie, marketing bezpośredni, rachunkowość zarządcza, prawo gospodarcze.

Podział tradycyjny

Systematyka tradycyjna dzieli nauki na

nauki formalne:

• nauki ścisłe, czyli matematykę, logikę, nauki strukturalne;

nauki realne:

• nauki przyrodnicze, czyli nauki zajmujące się światem postrzeganym przez człowieka: fizyka, chemia, biologia, nauki o Ziemi, astronomia, medycyna teoretyczna, geografia...;

• nauki inżynieryjne - tu podstawowa różnica między nauką i inżynierią polega na tym że ta druga zajmuje się tym jak budować i tym co już zbudowane.

• nauki humanistyczne, zajmujące się człowiekiem i jego wytworami kulturowo-duchowymi: historia, antropologia kulturowa, filozofia, lingwistyka...;

• nauki społeczno-ekonomiczne, zajmujące się społeczeństwem, jego organizacją, zmianami: antropologia, historia, geografia, politologia, stosunki międzynarodowe, ekonomia, socjologia, pedagogika, psychologia).

Dziedziny nauki w Polsce

Najwybitniejsi polscy naukowcy - członkowie rzeczywiści Polskiej Akademii Nauki należą w jej ramach do Wydziałów i Komitetów PAN. Tym samym strukturę PAN można uznać za odzwierciedlenie aktualnego podziału dziedzin nauki w Polsce:

• nauki społeczne w skład wydziału wchodzą komitety nauk: demograficznych; ekonomicznych; etnologicznych; filozoficznych; historycznych; o kulturze; o kulturze antycznej; o literaturze; o pracy i polityce społecznej; organizacji i zarządzania; orientalistycznych; o sztuce; pedagogicznych; politycznych; pra- i protohistorycznych; prawnych; psychologicznych; teologicznych; słowianoznawstwa; socjologii; statystyki
  i ekonometrii oraz Badania Polonii; Historii Nauki i Techniki; Językoznawstwa.

• nauki biologiczne to komitety: antropologii; biochemii i biofizyki; biologii ewolucyjnej
  i teoretycznej; botaniki; cytobiologii; ekologii; mikrobiologii; neurobiologii; ochrony przyrody; parazytologii; zoologii.

• nauki matematyczne, fizyczne i chemiczne czyli komitety: astronomii; chemii; chemii analitycznej; fizyki; krystalografii; matematyki.

• nauki techniczne, w skład wydziału wchodzą komitety naukowe: akustyki; architektury
  i urbanistyki; automatyki i robotyki; biocybernetyki i inżynierii biomedycznej; budowy maszyn; elektroniki i telekomunikacji; elektrotechniki; informatyki; inżynierii chemicznej i procesowej; inżynierii lądowej i wodnej; mechaniki; metalurgii; metrologii
  i aparatury naukowej; nauki o materiałach; termodynamiki i spalania; transportu.

• nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych - czyli komitety: agrofizyki; biologii rozrodu zwierząt; ekonomiki rolnictwa; fizjologii, genetyki i hodowli roślin; gleboznawstwa
  i chemii rolnej; melioracji i inżynierii środowiska rolniczego; nauk leśnych; nauk
  o żywności; nauk ogrodniczych; nauk weterynaryjnych; nauk zootechnicznych; ochrony roślin; techniki rolniczej; technologii drewna; uprawy roślin; zagospodarowania ziem górskich.

• nauk medycznych - komitety: epidemiologii i zdrowia publicznego; fizyki medycznej, radiobiologii i diagnostyki obrazowej; genetyki człowieka i patologii molekularnej; immunologii i etiologii zakażeń człowieka; nauk fizjologicznych; nauk neurologicznych; nauki o żywieniu człowieka; patofizjologii klinicznej; rehabilitacji, kultury fizycznej
  i integracji społecznej; rozwoju człowieka; terapii i nauk o leku.

• nauk o Ziemi i nauk górniczych - na wydział składają się komitety: geodezji; górnictwa; badań czwartorzędu; badań morza; geofizyki; gospodarki surowcami mineralnymi; gospodarki wodnej; inżynierii środowiska; nauk geograficznych; nauk geologicznych; nauk mineralogicznych.

Inne podziały

Często ze względu na dużą użyteczność matematyki w naukach przyrodniczych używa się dla nich wspólnego określenia nauki matematyczno-przyrodnicze. Podział ten nie jest jednak zbyt ścisły. Na przykład geografia jest jednocześnie nauką przyrodniczą i społeczną,
a historia społeczną i humanistyczną.

Inny podział to podział na nauki eksperymentalne, które zajmują się zjawiskami stale
i niezmiennie powtarzalnymi oraz nauki punktowe, w których dominuje badanie zjawisk unikalnych, które mogą się wydarzyć tylko raz. Te pierwsze charakteryzują się możliwością stosowania technik eksperymentalnych, podczas gdy te drugie są skazane na wyjaśnianie zjawisk "post factum", bez dokładnej możliwości przewidywania przyszłych zjawisk.

Do tych pierwszych zaliczają się wszystkie nauki ścisłe oraz większość przyrodniczych, oprócz geografii, astronomii i częściowo medycyny oraz biologii. Można jednak do nich zaliczyć również część nauk tradycyjnie społecznych, takich jak historia, ekonomia, politologia czy socjologia. Do drugich…

http://www.placet.com.pl/?mod=Leksykon&act=View&id=1047&r=2&tyt=Nauka&osCsid=276330f984014d57f48ab87b82101a55.

---