Stanowienie prawa dotyczy stosunków wtórnych stosunków wykładni.

[Stosowanie prawa] [Realizowanie prawa] [Przestrzeganie prawa]

Stosowanie normy prawnej - to znaczy, że czyni użytek z przyznanych mu kompetencji, ale nie dotyczy to kompetencji do tworzenia prawa.

Kiedy mówimy, że ktoś realizuje normę prawną to znaczy, że w sytuacji gdy norma ta znalazła zastosowanie adresat normy zachowuje się zgodnie z dyspozycją (treścią) normy nie wiedząc nawet, że norma o tej treści obowiązuje.

Jeśli ktoś przestrzega normy prawnej to znaczy, że w sytuacji w której znalazła ona zastosowanie zachowuje się zgodnie z dyspozycją normy znając jej treść.

Wyróżniamy wtedy dwa rodzaje motywacji :

• motywację interesowną (osoba boi się konsekwencji)

• motywację bezinteresowną (osoba zna treść normy i stosuje się do jej treści gdyż zgadza się z daną normą i uważa, że tak trzeba).

Stosowanie prawa zgodnie z ich kompetencyjnością do stosowania prawa posiadają :

• sądy - w pewnym indywidualnym okresie wypadającym na postępowanie norm panującego prawa, równość

• ograny administracyjne - wydają decyzje indywidualne, konkretne ale organ jest rozstrzygającym i jest też stroną, nie ma równości

Różnice przy stanowieniu prawa przez sądy i administrację publiczną

1. W postanowieniach sądowych strony postępowania są równorzędne a sąd stoi ponad nimi, natomiast w postępowaniu administracyjnym organ administracji jest stroną w sprawie.

2. Sąd działa w interesie publicznym ale także w interesie prywatnym, a administracja działa w interesie publicznym.

3. Sędziowie są niezawiśli, podlegają tylko konstytucji i ustawom. Organ administracji działa w systemie organizacyjnego i służbowego podporządkowania.

4. Postępowanie sądowe jest z reguły kontradyktoryjne (walka stron, sędzia pozostaje neutralny).

Proces stosowania prawa można rozpatrywać w dwóch aspektach:

• aspekt proceduralny

• aspekt merytoryczny

Aspekt proceduralny - dwa stadia występowania

1. etap wstępnego przygotowania sprawy do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia

prawo cywilne (3 typy postępowania)

• o zasądzenie

• o ustalenie (istnienia i nieistnienia stosunku prawnego)

• o ukształtowanie

Proces cywilny który rozpoczyna czynności z chwilą dokonania albo

1. pierwszy czyn dokonany prze organ stosujący prawo wobec podmiotu którego dotyczy przedmiot sprawy (np. postępowanie z urzędu).

2. albo przez pierwszy czyn dokonany przez podmiot wobec organu stosującego prawo

Postępowanie karne - akt oskarżycielski

1. prokuratura

2. organ

3. osoba prywatna

II stadium - zasadnicze postępowanie rozpoznawcze

W tym stadium następuje ustalenie i ocena faktów oraz określenie ich konsekwencji prawnych.

Stadium to rozpoczyna się od wyłonienia sprawy, a kończy się na uprawomocnieniu wyroku bądź jego odrzucenie w tej fazie .

Postępowanie dowodowe

(złożenie wniosku o dopuszczenie jakiegoś dowodu na okoliczność określonych twierdzeń o faktach).

Złożenie wniosku

Dopuszczenie dowodu

Utrwalenie dowodów postępowania dowodowego

(nie zaprotokołowany dowód się nie liczy)

Podjęcie decyzji w sprawie która może mieć charakter merytoryczny [decyzja merytoryczna lub decyzja formalna]

Uprawomocnienie

[dopiero po uprawomocnieniu można stosować środki wykonawcze]

wykonanie

[dobrowolne] [niedobrowolne]

Aspekt merytoryczny [4 fazy]

1. ustalenie jaka norma prawno obowiązuje

2. ustalenie stanu faktycznego sprawy (formalne twierdzenie o faktach - czy to jest zgodne z rzeczywistością - ustalenie prawdy) [ciężar udowodnienia należy do tego który z danym faktem chce wiązać określone skutki prawne ]

Dowody :

a) bezpośrednie i pośrednie

bezpośrednie - gdy sędzia może jakieś dowody sprawdzić bezpośrednio poprzez własne obserwacje (organ deptyczny - oględziny)

pośrednie - gdy fakt będący przedmiotem dowodu nie zostanie ustalony bezpośrednio, lecz na podstawie innych faktów (dowód z zeznań świadka)

b) dowody rzeczowe i osobowe

rzeczowe - to takie dowody przy których sędzia dokonuje oględzin danej rzeczy. Pod pojęciem tego dowodu rozważa także dowód z oględzin rzeczy i osób

osobowe - powszechnie znane, przedmiotem dowodowym są fakty które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy [notorycznie to takie dowody przy których sąd bada fakty za pomocą zeznać osób oraz za pomocą pisemnych oświadczeń zawartych w dokumentach.

Testament - dowód rzeczowy i dowód osobowy.

Sąd dokonuje analizy dowodowej na podstawie swobodnej oceny dowodów (organ stosowania prawa ocenia wiarygodność i moc dowodową według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego uwzględniając także wskazanie wiedzy oraz doświadczenia życiowego [zasada uwzględniania dowodów]

Odstąpienie od zasad swobodnej oceny dowodów :

• domniemanie prawne [domniemania ustanowione są przez prawo i wiążą one sąd. Podmioty prawne formułujące domniemanie prawne nakazują bowiem w przypadku zaistnienia określonych faktów wiązać z nimi skutki prawne określone w tym przepisie np. domniemani o ojcostwu - matka zawsze jest pewna, ojciec domniemany, można wystąpić z wnioskiem o zaprzeczenie ojcostwa- domniemanie faktu użytecznego]

• fikcja prawna [uznanie za zmarłego]

• przepisy ograniczające prawo lub całkowicie zabraniające korzystania z określonych źródeł informacji dla podważania wiarygodności informacji uzyskanych ze źródeł uprzywilejowanych

• inne przepisy preferujące, ograniczające, zakazujące korzystanie z określonych środków dowodowych

[nie można korzystać z zeznań dowodowych na dochodzenie faktów występujących sprawdzonych]

III klasyfikacja normy faktu uznanego za udowodniony

• organ stosowania prawa stwierdza, że udowodniony fakt jest jednym z przypadków do których odnosi się norma prawna (supsencja)

IV stosowanie decyzji stosunku prawnego

(kwintesencją postępowania jest wiążące ustalenie konsekwencji prawnej udowodnionego faktu i wydanie rozstrzygnięcia)

sąd - orzeczenie w postaci wyroku lub postanowienia które może mieć charakter konstruktywny, konstytutywny lub deklaratywnych

[konstytutywny - orzeczenie to powoduje powstanie zmiany lub zagarnianie stosunku prawnego (rozwód)].

[deklaratywny - to orzeczenie w którym są autorytatywnie stwierdzone istnienie stosunku prawnego lub obowiązek zachowania się stron - orzeczenie prawne i wykonanie orzeczenia].

Podstawy prawa wykład 21.12.2007

3

---