1.Funkcje Socjologii - f. Poznawcza i teoretyczna- polega na przekazywaniu społeczeństwu wiedzy, pomaga zrozumieć role społ., wyjaśnia opisywane zjawiska. F. Humanistyczna- wprowadza jednostki w system norm, wartości, rozwija osobowość, kształtuje postawy. F. Wychowawcza- kształtowanie wzorów, modeli zachowań społ. f. Diagnostyczne i prognostyczne- rozpoznaje określony stan rzeczy, usuwa niepożądane formy i struktury. F. Społ.-pedag. i socjotechniczne- wyjaśnia sytuacje społ.- wych., wskazuje metody i techniki wych. f. Apologetyczna i demaskatorska- może wskazywać cele pozytywne dla danej syt społ.- polit. Lub może je odrzucać jako niezgodne.
2. Dynamika i struktura środ. wych. -rodzina to grupa oparta w zasadzie na współżyciu płciowym. Szkoła to instytucja rozwijająca się w miarę postępu społ. we właściwej współpracy ze swym środowiskiem. Najstarszym kręgiem środowiska któremu ulega jednostka to krąg środowiska okolicznego. Dotyczy regionu w którym jednostka zamieszkuje, składniki [gęstość zaludnienia, sytuacje komunikacyjne, poziom ekonomiczny, warunki mieszkalne, zróżnicowanie zawodów mieszkańców, odległość od większych środowiska..] Bliższymi kręgami środ. jest środowisko lokalne i osobiste.
Środowisko wychowawcze- odrębne środ. społ. Rola: -kontrola społ. ,-regulacja wpływów środowiskowych pod kątem regulacji celów wych., -celowa organizacja wpływów środowiskowych, -celowe oddziaływanie wychowawcy na wychowanka w oparciu o środowisko globalne. Def. Środ. wych.- obejmuje gr. i osoby z którymi dana jednostka ma prawo się stykać , gr. społ. kontroluje bodźce , które docierają do jednostki [kult. ,przyrod] 2 typy- o długim oddziaływaniu (rodzina szkoła), - o krótkim oddziaływaniu (przedszkole).
3. Przedmiot socjologii wychowania- bada rzeczywistość spol.- wych. zarówno teoretycznie, empirycznie jak i socjotechniczne . Przedmiotem socj. wych. jest: 1) Zbiorowość społ., zjawiska i procesy wych. 2)Instytucje wychowawcze, regulujące przebieg procesów wych. 3)społeczno -kulturowy przebieg procesu wychowania i zachowania sprzyjający realizacji celów i zadań wych. 4) poziom efektywności i jakości funkcjonowania procesów społ.- wych. i kult.
11. funkcjonowanie norm społ. w rodzinie miejskiej i wiejskiej- normy społ. w rodzinie wiejskiej są oparte na tradycji. Muszą być one ściśle respektowane, gdyż na wsi zachowanie jedn. Poddane jest ścisłej kontroli społ. Powszechnie są postawy nietolerancji dla zachowań odmiennych od uznanych. Wzorce te są jednolite dla całej społ. lokalnej. Jednorodność wzorców kult. i kontrola społ. powoduje że zachowany jest „ład” i „porządek” społ.
Normy społ. w rodzinie miejskiej obecnie nie są tak ściśle przestrzegane. Tradycja odgrywa tu rolę minimalną. Mieszkaniec miasta musi się ciągle przystosowywać do zmian, do norm sytuacji, wzorców kult. , wśród których trzeba dokonywać wyborów. Wzorce są zróżnicowane, słabnie kontrola społ. jednostka jest wolna od kontroli bezpośredniej, jedynie poddana kontroli pośredniej. Duża tolerancja.
16.przemoc w Szkole- amerykańscy psychologowie określili bezkrwawą przemoc mobbingiem. Słowo oznacza szykanowanie jednej osoby przez grupę.
17. Przemoc w Rodzinie- ofiarami przemocy najczęściej padają kobiety i dzieci. Kultura w kręgu której funkcjonujemy wyznacza raczej mężczyźnie rolę agresora. Ofiary najczęściej ukrywają ślady pobicia. Trudne warunki ekonomiczne i często brak pracy, jak również zbyt mocne zaangażowanie pracą zawodową wywołuje poczucie braku bezpieczeństwa w rodzinie. Nasila się kwestia nadużywania alkoholu. Najczęściej przyczyną stają się zatargi na tle finansowym i problemów związanych z utrzymaniem rodziny. Kwestia maltretowanych
dzieci.
18. Problem Przemocy W gr. Rówieśniczej- „Przemoc” środek przymusu, polega na użyciu siły fizycznej przez jednostkę lub gr. często wbrew obowiązującemu prawu w celu zmuszenia osoby czy członków grupy do określonego działania, czy też uniemożliwiania podjęcia działania lub zaprzestania wykonywania czynności już rozpoczętej. Np. szkoła która odgrywa kluczową rolę ma kształtować model postępowania wśród młodzieży.
20. Kontakt Interpersonalny- to kontakt między ludźmi bezpośredni- twarzą w twarz.
21. Patologia Społ- zjawisko społ.- zachowanie jednostek i określonych grup sprzeczne z wartościami danej kultury,
22. Rodzina- to grupa oparta w zasadzie na współżyciu , dostatecznie ścisła i trwała. W socj. istnieją 3 funkcje rodziny: 1)prokreacyjna, 2)wych. 3).gospodarcza; f. Prokreacyjna nie może istnieć bez f. Wych ponieważ bez wychowania nie jest możliwa realizacja celów f. Prokreacyjnej. Udział rodziny w socjalizacji dziecka zachodzi we wszystkich fazach poczynając od wczesnej opieki, uczenia elementów ludzkiego zachowania się, poprzez okres szkolnego kształcenia aż do usamodzielnienia we własnej rodzinie i zawodzie. W rodzinie jako grupie obejmującej i organizującej najbardziej podstawowe dziedziny życia, dziecko uczy się najbardziej istotnych form współżycia i ról społ.
24. Grupa rówieśnicza jako środowisko socjalizacji- wpływ gr. Rówieśniczej na uspołecznienie się jej członków dotyczy: 1. Rozwój osobowości autonomicznej w pełnieniu ról społ. w grupie, 2) rozszerzania doświadczeń na podłożu zaspokajania potrzeb i zainteresowań jednostki nie zrealizowanej w stosunkach z dorosłymi. Grupa skupia osoby o podobnych zainteresowaniach. Członek grupy kształtuje w sobie podstawy adekwatnego do realnych sytuacji w życiu tej grupy. Grupa rów. Wpływa na rozwój osobowości , dostarcza wzorów zachowań, zaspokaja potrzeby, dostarcza motywacji do działania celowego i wyznacza role.
25. Zmiany we współczesnym funkcjonowaniu rodziny- maleją więzi rodzinne, wzrost indywidualności członków i dezorganizacja rodzin małych, rozwody. Na funkcjonowanie rodziny ma wpływ jej struktura, która ulega przemianom. Zmianom uległy funkcje: seksualno- prokreacyjna, materialno- ekon., kontrolna, racjolizacyjno wych., emocjonalno- ekspresywna.
26. Podstawowe cechy gr. rówieśniczej- 1. Mała gr. społ. 2. Duża elastyczność i homogeniczna struktura, 3.członków łączą więzi społ. i określony system wartości, 4.członkowie stykają się ze sobą i oddziaływują na siebie przez kontakt osobisty , 5.świadomość odrębności, 6. Uczestnictwo- Dobrowolny charakter 7.ma określone cele, 8. Funkcja kierownicza [przywództwo, przodownictwo, panowanie]
27. Podstawowe cechy modelowego ruchu młodzieży- 1. Swoisty język subkultury [jest czynnikiem kształtującym odrębność] 2. Swoista tonacja uczuciowo- emocjonalna [która wyraża się w pewnych formach aktywności młodzieży] 3. Specyficzne formy zachowania [najłatwiej obserwowane] 4. Specyficzny system wartości [jest b. Zróżnicowany]
30. Podstawowe Funkcje ruchów młodzieżowych- 1. F. Integralna [zloty, koncerty, festiwale] 2. F. Artykulacyjna [muzyka, teksty] 3. F. Estetyczna [uczestnictwo i współtworzenie nowej sztuki] 4. F. Alternatywna [szkoła, rodzina nie są jedynym sposobem na życie] 5. Bunt symboliczny [„ostrość” tekstów, ubranie]
33. Aksjologia- godny, cenny. Nauka o wartościach, teoria wartości, Aksjologia ogólna zajmuje się badaniem ich hierarchii i następstw. Aksjologia szczegółowa jako dziedzina zainteresowania różnych dyscyplin- rozpatruje związane z nimi wartości: moralne, estetyczne, poznawcze.
34. Klasa jako grupa społeczne- na początku klasa szkolna jest tylko pewnym zbiorowiskiem obcych sobie ludzi których łączy najczęściej tylko organizacyjna przynależność do niej. Po jakimś czasie gdy członkowie się poznają można stwierdzić że stanowią formalna grupę społeczną. Uczniowie się poznają , nawiązują więzi i kontakty osobiste i rzeczowe, powstają stosunki koleżeńskie. Klasa szkolna zalicza się do grup pierwotnych czyli małych grup o przewadze więzi osobistych. Uczeń nie ma wpływu na przynależność do klasy, na program i dobór nauczycieli.
35. Klasa jako istotny element socjalizacji- wg. Sowińskiej- klasa jest w życiu dziecka grupa znaczącą , ponieważ: -uczestnicy w socjalizacji dziecka przez wiele lat, -uczestniczy w socjalizacji od wczesnych lat dziecka , gdyż jest ono najbardziej plastyczne i podatne na wpływ. -jest terenem zaspakajania podstawowych potrzeb np. kontaktu z rówieśnikami, -obejmuje wiele sfer życia dziecka. Klasa jest grupa znaczącą i dynamizującą procesy socjalizacyjne w szkole. Może w znacznym stopniu wzmacniać lub osłabiać procesy osobotwórcze.
45. Rozwój kultury masowej- przypada na koniec XVIII i początek XIX w . Jest to czas trwania rewolucji przemysłowej w Europie i Ameryce. Kultura masowa wybuchła w społ. najbardziej zorganizowanych i zurbanizowanych, przykładem jest Anglia gdzie 80% mieszkańców mieszka w mieście. Dzięki temu nastąpiło przełamanie bariery środowiskowej.
46. Szkoła jako instytucja- jest zjawiskiem hist., podstawową i typową dla cywilizacji europejskiej instytucji wych. wywodzącej się ze starożytnej kultury greckiej. Wychowanie ma charakter planowy, realizuje z góry wyznaczone zadania w programach wych. poszczególnych szkół.
50. Funkcjonowanie szkoły wiejskiej- nie realizuje programu dydaktycznego na równi ze szk. miejskimi , nie stwarza szans dalszego kształcenia młodzieży, niski poziom ogólnej kultury, większa kontrola nauczycieli
51. Formalna organizacja szkoły- w poziomie pracowników:- rada pedag., -zespół nauczycieli,- kierownictwo szkoły,- sekretariat, -pracownicy porządkowi. Komitet rodzicielski jako reprezentacja ogółu rodziców uczniów szkoły. W poziomie uczniowskim funkcjonują jeszcze: -samorząd uczniowski, -koła zainteresowań.
52. Nieformalna organizacja szkoły- nauczyciele tworzą nie formalne ugrupowania zrzeszające się według różnorodnych czynników np. poziomu wykształcenia, czy zainteresowań. W zależności od atmosfery panującej w szkole kształtują się zespoły i stosunki przyjacielskie, towarzyskie. W społeczności uczniowskiej tworzą się również podgrupy składające się z członków mających podobne zainteresowania, pochodzenie społ.- klasowe, tworzą się takie grupy ajk: -diady, triady, kwadraty, pięciokąty, łańcuchy, gwiazdy. Prestiż jest wyznacznikiem postaw i stosunków między uczniami.
57. W społeczności małomiasteczkowej szkoła jest w sytuacji korzystnej ze względu na bezpośredni charakter więzi środowiskowych, z tym samym łatwość kontaktowania się z instytucjami, rodzinami i jednostkami w kontrolowaniu i organizowaniu życia młodzieży. Im większe miasto tym szersze ma każda ze szkół tak podstawowych jak i średnich, możliwość współpracy z pozostałymi szkołami i innymi instytucjami w rozwiązywaniu na miejscu problemów wych.- dydaktycznych na poziomie kształcenia podstawowego.
62. Współczesne rozumienie terminu nauczyciel- rzeczywiste postępowanie każdego nauczyciela jest rezultatem dwóch czynników; przypisaniu roli określających ogólne ramy zachowa nauczyciela oraz właściwości osobowościowych sprawiając że rola jest pełniona w lepszej lub gorszej sposób.....
63. Nauczyciel przewodnik- sugeruje uczniom metody samodzielnej kontynuacji studiów.
64. Nauczyciel w roli kontrolera- sugeruje prace i nadzoruje ich wykonanie.