Seminarium 10 - kardiologia
Echokardiografia.
Echokardiografia - jest to wykorzystująca ultradźwięki nieinwazyjna metoda diagnostyczna badania struktury serca i jego czynność. Częstotliwość 2 - 5 MHz.
3 techniki:
jednowymiarowa TM
dwuwymiarowa (2D)
Dopplerowska
TM - graficzny obraz w czasie rzeczywistym, badanie wzdłuż osi wiązki promienia, w jednym wymiarze.
2D - daje obrazy anatomicznych przekrojów serca w wybranej płaszczyźnie. Obraz ma kształt wycinka koła (30 - 90O).
Chory leży na lewym boku...
w 2D stosuje się 4 projekcje:
lewa przymostkowa
koniuszkowa (dwu, trzy, cztero, pięcio komorowa)
podżebrowa
nadmostkowa
Doppler - do TM i 2D dodaje informacje o dynamice przepływów wewnątrzsercowych (średnio, przepływ przez serce wynosi 1,5 - 2 m/s). Gdy przepływ jest szybszy to świadczy o jakiejś przeszkodzie.
Analiza sygnału:
słuchawkowa
przepływ laminarny lub turbulentny
graficzna
wykres
System zapisu w metodzie Dopplera:
metoda fali pulsacyjnej (nieciągłej)
metoda fali ciągłej
echokardiografia dopplerowska kodowana kolorem
Badanie jednowymiarowe (TM):
wymiar końcowo rozkurczowy prawej komory |
7 - 23 mm |
wymiar końcowo rozkurczowy lewej komory |
38 - 56 mm |
wymiar końcowo skurczowy lewej komory |
22 - 40 mm |
grubość końcowo rozkurczowa przegrody międzykomorowej |
6 - 11 mm |
grubość końcowo rozkurczowa ściany tylnej lewej komory |
6 - 11 mm |
wymiar końcowo rozkurczowy aorty |
20 - 37 mm |
wymiar końcowo skurczowy lewego przedsionka |
18 - 44 mm |
frakcja skracania lewej komory FS |
28 - 42% |
Echokardiografia przepływowa (TEE) - zastosowanie:
zmiany patologiczne aorty (tętniak rozwarstwiający, koarktacje)
kontrola czynności protez zastawkowych
diagnostyka infekcyjnego zapalenia wsierdzia
ocena przecieków przedsionkowych
wykrywanie i ocena mas patologicznych wewnątrz i zewnątrz sercowych (zakrzepy, zwłaszcza w uszku lewym. tylko w TTE widoczne są uszka)
ocena czynności komór (śród i pooperacyjna)
uwidocznienie tętnic wieńcowych (ale nie zastąpi koronarografii)
Zaburzenia kurczliwości ścian komór w chorobie niedokrwiennej serca można uwidocznić zarówno w badaniu TM jak i 2D. Kurczliwość może być normalna lub: (3 typy patologii)
hipokineza (obniżenie kurczliwości)
akineza (brak kurczliwości)
dyskineza (ruch paradoksalny)
Powikłania zawału serca:
zapalenie osierdzia/płyn w worku osierdziowym
zespół Dresslera
tętniak prawdziwy lewej komory
tętniak rzekomy lewej komory
skrzeplina w lewej komorze
ubytek przegrody międzykomorowej
dysfunkcja mięśni brodawkowatych
zawał prawej komory serca (?)
Frakcja wyrzutowa:
EF = (ECV - ESV)/EDV * 100%
miara funkcji komory lewej.
norma: dorośli 67 +- 7 (48 - 78%)
EDV - objętość późno rozkurczowa
ESV - objętość późno skurczowa
W nadciśnieniu tętniczym badanie 2D i TM uwidacznia:
przerost lewej komory
↑ masy lewej komory
poszerzenie lewej komory
poszerzenie aorty
Płyn w worku osierdziowym:
w TM widać:
przestrzeń bezechowa między blaszką trzewną a ścienną
↓ ruchliwości blaszek osierdzia
w 2D widać:
przestrzeń bezechowa między blaszką trzewną a ścienną
Tamponada:
badanie metodą TM uwidacznia:
płyn w worku osierdziowym
ucisk prawej komory
wczesnorozkurczowy zapadanie się prawej komory
badanie metodą 2D uwidacznia:
płyn w osierdziu
obraz „kołyszącego serca”
wczesnorozkurczowy zapadanie się prawej komory
zapadanie się prawego przedsionka, lewego przedsionka, lewej komory
Ocena zastawek w echo:
2D:
powierzchnia mitralna 4 - 6 cm2
średnica pnia tętnicy płucnej 2,2 cm2
Doppler:
prędkość maksymalna przepływu przez zastawkę:
mitralną 0,8 - 1,3 m/s
aortalną 1 - 1,7 m/s
trójdzielną 0,3 - 0,7 m/s
tętnicy płucnej 0,6 - 0,9 m/s
Nadciśnienie płucne:
2D:
przerost i powiększenie prawej komory
Doppler:
niedomykalność zastawki płucnej
niedomykalność zastawki trójdzielnej
średnie ciśnienie w tętnicy płucnej
Funkcja rozkurczowa LK (?)
etap 1 - ↓ napełnienia LK we wczesnym okresie rozkurczu
znaczenie: nieprawidłowa relaksacja LK
stosunek fali E do fali A < 1,0
etap 2 - pseudo normalizacja
znaczenie: wskazuje na nieprawidłową wczesną fazę relaksacji LK oraz na zmniejszenie podatności LK
stosunek E/A = 1 - 1,5
etap 3 - restrykcyjny profil napełniania
znaczenie: znacznie upośledzona podatność LK oraz nieprawidłowa wczesna relaksacja LK
stosunek E/A > 1,5
Stenoza mitralna:
Echo w stenozie mitralnej:
TM uwidacznia:
pogrubienie i ograniczenie ruchomości płatków (przedni do tyłu, tylny do przodu)
2D uwidacznia:
pogrubienie i ograniczoną ruchomość płatków
hiperechogeniczność obszaru zwapnień
powiększenie LP
kopulasty płatek przedni
pogrubienie i skrócenie strun
ocena powierzchni ujścia
Doppler umożliwia:
pomiar gradientu mitralnego (= 4/v2)
pomiar powierzchni ujścia
ocenę nadciśnienia płucnego
Niedomykalność mitralna:
Objętość fali zwrotnej zależy od powierzchni otworu i gradientu LP - LK
Konsekwencje hemodynamiczne fali zwrotnej:
< 5 ml - bez objawów
5 - 10 ml - małe
10 - 30 ml - umiarkowane
> 30 - duże
Echo w niedomykalności mitralnej:
pogrubienie płatków
wypadanie płatka (zespół Barlowa)
pęknięcie strun ścięgnistych
zaburzenia kurczliwości LK w pobliżu przyczepów mięśni brodawkowatych
ocena ciężkości niedomykalności mitralnej:
(+) nieistotna
(++) mała
(+++) umiarkowana
(++++) ciężka
ocena czynności LK, ciśnienia w sercu
Złożona wada mitralna:
nie można ustalić przewagi hemodynamicznej stenozy lub niedomykalności.
dominuje stenoza gdy pow. ujścia 1 - 1,5 cm2
dominuje niedomykalność gdy pow. ujścia > 2 cm2
gdy pow. ujścia 1,5 - 2 cm2 - stenoza z niedomykalnością
Stenoza aortalną:
Echo w stenozie aortalnej:
pogrubienie i ograniczenie ruchomości płatków
powierzchnia ujścia istotna hemodynamicznie - < 0,8 cm2 (A2=(A1*V1)/V1)
gradient ciśnienia przez zastawkę istotny hemodynamicznie > 50 mmHg (G = 4v2)
Niedomykalność aortalną:
Echo w niedomykalności aortalnej:
ocena
...
Infekcyjne zapalenie wsierdzia:
w badaniu TM widać:
wegetacje na płatkach, zwykle nie utrudniające ich ruchu
pogrubienie, „zabrudzenie” płatka
pogrubienie płatków zastawki aortalnej w ...
w badaniu 2D widać:
wegetacje przeważnie na przedsionkowej powierzchni zastawek mitralnej i trójdzielnej lub na powierzchni komorowej zastawek aortalnej i płucnej
ropień pierścienia zastawki
Echo w IZW:
...
echo przez przełykowe charakteryzuje się dużą czułością (80 - 90%), echo przeklatkowe ma małą czułość (60%)