Prawa ekonomiczne, to stale powtarzające się związki przyczynowo-skutkowe między zjawiskami ekonomicznymi, występującymi w procesach rozwoju gospodarczego.

Klauzula ceteris paribus to założenie stosowane w badaniach ekonomicznych, polegające na przyjęciu za niezmienne wszystkich elementów danego modelu ekonomicznego poza badanymi.

Ograniczoność (rzadkość) zasobów odnosi się do luki między ogólna sumą dóbr i usług, których ludzie potrzebują, aby zaspokoić swoje różnorodne potrzeby, a możliwościami ich wytworzenia.

Mikroekonomia to gałąź ekonomii zajmująca się badaniem ekonomicznego zachowania się poszczególnych podmiotów gospodarczych.

Makroekonomia to gałąź ekonomii zajmująca się badaniem współzależności zjawisk i procesów zachodzących w skali całej gospodarki.

Potrzeba jest to subiektywne odczuwanie braku czegoś, połączone z dążeniem do eliminacji tego stanu.

Dobra gospodarcze (ekonomiczne) to dobra będące efektem działalności gospodarczej człowieka. Ilość jest ograniczona w stosunku do naszych potrzeb.

Gospodarstwo domowe - jeden z podmiotów gospodarczych, podejmujący decyzje dotyczące konsumpcji na podstawie własnych preferencji oraz istniejących ograniczeń obiektywnych (poziomu dochodów, cen dóbr i usług etc.) Członków gospodarstwa domowego nazywa się konsumentami.

Konsument :

• jest podmiotem racjonalnym - dokonując wyboru dąży do osiągnięcia maksymalnych korzyści jakie w danych warunkach może uzyskać z konsumpcji dóbr i usług;

• posiada swoje preferencje przy zakupie określonego produktu;

• zaspokajając swoje potrzeby może zastępować jedne dobra drugimi;

• w swoich wyborach konsument dąży do maksymalizacji użyteczności.

Postępowanie racjonalne to takie wewnętrznie spójne postępowanie jednostki, które umożliwia jej osiągnięcie maksymalnej łącznej satysfakcji (użyteczności całkowitej). Może się ono odbywać na drodze minimalizacji nakładów, przy założonym stopniu realizacji celu lub maksymalizacji efektów, przy danej wielkości ponoszonych na ich osiągnięcie nakładów.

Użyteczność - pojęcie subiektywne, wyrażające zadowolenie (przyjemność, korzyść), jakie daje konsumentowi konsumpcja określonego dobra lub usługi.

Użyteczność całkowita to łączna suma zadowolenia, jakie osiąga konsument z konsumpcji określonej ilości danego dobra lub usługi, czy też z jego/jej konsumpcji w określonym czasie.

Użyteczność krańcowa to dodatkowa korzyść, jaką czerpie konsument ze zwiększenia konsumpcji danego dobra lub usługi o kolejną jednostkę.

Prawo Engla - zmiana dochodów konsumentów wpływa na zmianę struktury konsumpcji. Wraz ze wzrostem dochodów zmniejsza się procentowy udział wydatków na dobra podstawowe i zwiększa się procentowy udział wydatków na dobra luksusowe (wyższego rzędu).

Np. dochód 1000,-zł - wydatki na dobra podstawowe 500,-zł (50%), na dobra luksusowe 500,-zł (50%),

Dochód 2000,-zł - wydatki na dobra podstawowe 800,-zł (40%), na dobra luksusowe 1200,-zł (60%).

Preferencje konsumenta odzwierciedlają subiektywne oceny przydatności poszczególnych dóbr i usług.

Determinanty popytu to:

• dochody konsumentów,

• ceny innych dóbr (komplementarnych i substytucyjnych),

• gusty i preferencje konsumenta,

• liczba ludności i jej struktura,

• pozostałe czynniki (np. przewidywania co do zmian ce i dochodów w przyszłości, tradycja, zwyczaje, reklama itp.).

Jeżeli wzrost dochodu wywołuje wzrost popytu, to dobra te nazywa się dobrami normalnymi.

Jeżeli dochód wzrasta a popyt maleje na jakieś dobra, to dobra te nazywa się dobrami podrzędnymi.

W przypadku dóbr substytucyjnych, jeśli wzrasta cena jednego dobra, to wzrasta również popyt na dobro drugie.

W przypadku dóbr komplementarnych popyt na jedno dobro wywołuje popyt na dobro drugie. Wzrost ceny jednego dobra wywołuje spadek popytu drugiego dobra.

Paradoks Giffena - (dotyczy dóbr podrzędnych - dot.ludności biednej i dóbr podstawowych)

Wzrost ceny tych dóbr powoduje wzrost popytu na nie. Przy spadku dochodów realnych (wartości nabywczej pieniądza) dobra te są relatywnie tańsze niż pozostałe.

Efekt Veblena (zwany inaczej efektem prestiżowym)

Niektóre gospodarstwa domowe nabywają tym większe ilości danego dobra, im jest ono droższe. Korzyść konsumpcyjna polega wówczas na demonstracji swoich możliwości finansowych.

Efekt owczego pędu

Gospodarstwa domowe tym bardziej cenią dane dobro i tym więcej go kupują im bardziej je cenią i więcej ich nabywają inne gospodarstwa domowe.

Efekt snobizmu

Niektóre gospodarstwa domowe mniej cenią dobra które kupują inni, zatem nabywają ich mniej lub całkiem eliminują je ze swoich zakupów.

Popyt jest to ilość dóbr jaką nabywcy chcą i mogą kupić przy danej cenie w określonym czasie (jest to popyt efektywny).

Rodzaje popytu:

-efektywny i potencjalny,

-indywidualny, rynkowy i globalny.

Prawo popytu wg.Marshalla

W miarę wzrostu ceny, popyt w określonym czasie zmniejsza się i odwrotnie - w miarę spadku ceny zwiększa się popyt na dane dobro (przy założeniu ceteris paribus).

Podaż - ilość dobra zaoferowana do sprzedaży po określonej cenie w określonym czasie.

Prawo podaży określa związki między zmianą ceny a zmianą podaży.

Prawo podaży wg.Marshalla

W miarę wzrostu ceny ilość dobra oferowana do sprzedaży rośnie i odwrotnie, w miarę spadku ceny oferta sprzedaży zmniejsza się ( przy założeniu ceteris paribus).

Determinanty podaży:

• koszty produkcji,

• technologia produkcji,

• ilość przedsiębiorstw w branży,

• polityka państwa (podatki, subsydia, przepisy prawne dot. np. ochrony środowiska),

• warunki pogodowe,

• inne czynniki (przewidywania).

Zwiększające się koszty produkcji zmniejszają podaż. Nowa technologia obniża koszty produkcji i zwiększa podaż.

Cena równowagi rynkowej jest to cena, przy której wielkość popytu jest równa wielkości podaży, to znaczy jest ceną przy której cała ilość oferowanego dobra znajduje nabywców.

---