Pyt. 20 POLITYKA FISKALNA
Polityka fiskalna obejmuje wszystkie posunięcia rządu w sferze wpływów i wydatków budżetowych w celu uzyskania kontroli i oddziaływania na podział dochodów oraz na ogólny poziom aktywności gospodarczej w kraju.
Wydatki publiczne obejmują nie tylko wydatki rządowe, ale także wydatki władz lokalnych.
Udział wydatków publicznych w PNB wzrastał w Europie dość znacznie w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Związane to było z prowadzeniem przez Państwa polityki państwa opiekuńczego. Jednak rozwinięta ochrona socjalna obywateli pochłania olbrzymią część wydatków publicznych. W latach 90-tych w wielu krajach zaczęto stopniowo odchodzić od idei państwa opiekuńczego.
Aktywna (dyskrecjonalna) polityka fiskalna może mieć charakter ekspansywny - państwo poprzez zwiększenie własnych wydatków, obniżenie kwot płaconych podatków lub jedno i drugie równocześnie pobudza niedostateczny popyt globalny, co wpływa na uaktywnienie procesów gospodarczych i wzrost dochodu narodowego, albo restrykcyjny - nadmierny popyt globalny jest ograniczany przez zmniejszenie wydatków budżetowych, podwyższenie podatków lub obydwa te instrumenty.
W wykorzystaniu aktywnej polityki fiskalnej pojawiają się pewne trudności, związane m.in. z opóźnieniem czasowym i niepewnością jej skutków, a w odniesieniu do ekspansywnej polityki fiskalnej dodatkowym ograniczeniem może być także deficyt budżetowy. Podstawową częścią składową polityki fiskalnej jest polityka podatkowa, określająca cele poboru podatków oraz sposoby ich realizacji.
Pod pojęciem polityki fiskalnej rozumiemy proces kształtowania podatków i wydatków publicznych ,po to, aby (a) pomóc w złagodzeniu wahań cyklu koniunkturalnego oraz (b) przyczynić się do utrzymania tendencji wzrostowej gospodarki o wysokim zatrudnieniu, wolnej od wysokiej i zmiennej inflacji.
W sumie różne rodzaje polityki fiskalnej dotyczące podatków i wydatków publicznych, we współdziałaniu ze środkami polityki pieniężnej, stawiają sobie za cel szybki wzrost gospodarczy, z wysokim zatrudnieniem i stabilnymi cenami. Polityka fiskalna dopomaga w stabilizacji gospodarki tak długo, jak długo instytucje rządowe skrupulatnie obserwują występujące trendy ,skutecznie przewidują przyszły rozwój wydarzeń i są w stanie szybko decydować o podjęciu działań. Nowoczesny system fiskalny ma również wbudowane automatyczne stabilizatory pozwalające utrzymać stabilność gospodarki zanim stosowne komisje podejmą decyzje w konkretnych sprawach. Należą do nich: automatyczne zmiany we wpływach podatkowych (progresja podatkowa), zasiłki dla bezrobotnych i inne transfery socjalne.
„Fiskalny: oznacza „dotyczący skarbu państwa”
----------------------------
20 A) DODATKOWE:
----------------------------
Budżetem nazywamy zestawienie wszystkich dochodów i wydatków państwa, niezależnie od jego struktury organizacyjnej. Podmiotem budżetu centralnego jest rząd, który sporządza plan i przedstawia go do zatwierdzenia parlamentowi. Po zatwierdzeniu planu i ewentualnym wprowadzeniu różnych poprawek skarb państwa lub minister finansów stają się wykonawcami budżetu, tzn. realizują wszystkie zaplanowane wpływy i wydatki. Podmiotami budżetów lokalnych są władze lub samorządy lokalne. Podobnie jak w przypadku budżetu centralnego sporządzane są budżety lokalne, a następnie sprawdzane i korygowane przez władze lokalne wybierane w wyborach powszechnych. Urzędy skarbowe władz centralnych nadzorują wykonanie zaplanowanych wpływów i nie mogą samowolnie zmienić ustawy podjętej przez parlament.
Budżet państwa jest bezpośrednio związany z Bankiem Centralny, który prowadzi rachunek bieżący dla budżetu państwa. Przyjmuje on wszystkie jego wpływy i realizuje wydatki oraz przechowuje czasowo wolne środki pieniężne. Kontrolując tak znaczną część dochodów pieniężnych BC. Staje się ważnym doradcą w sprawach pieniężnych i kredytowych rządu. Wszelkie niezgodności między rządową i bankową polityką pieniężną są konsultowane i rozstrzygane w drodze poszukiwania kompromisu.
Stan finansów publicznych jest określany głównie przez 3 wielkości strategiczne: (1) stopę podatkową mierzoną udziałem różnego rodzaju podatków w dochodzie narodowym. (2) wielkość wydatków budżetu państwa (30 poziom wytwarzanego dochodu narodowego w kraju.
Nadwyżka budżetowa jest zjawiskiem rzadkim, natomiast w przeważającej większości krajów świata po II wojnie światowej występuje deficyt budżetowy. Deficyt ten może wynikać bądź z nadmiernych wydatków budżetowych (militaryzacja, inwestycje publiczne, etc, bądź też ze zbyt niskich dochodów.
-------------------------------
20 B) DODATKOWE:
Polityka fiskalna, polityka budżetowa,
budżetowa polityka, ogół decyzji rządu dotyczących wydatków i podatków. Jest częścią polityki finansowej państwa. Podstawowymi zadaniami polityki fiskalnej są:
2) stabilizacja gospodarki - wykorzystywanie dochodów i wydatków budżetu państwa do pobudzania lub hamowania aktywności gospodarki odpowiednio do potrzeb wynikających z przebiegu cyklu gospodarczego.
Aktywna (dyskrecjonalna) polityka fiskalna może mieć charakter ekspansywny - państwo poprzez zwiększenie własnych wydatków, obniżenie kwot płaconych podatków lub jedno i drugie równocześnie pobudza niedostateczny popyt globalny, co wpływa na uaktywnienie procesów gospodarczych i wzrost dochodu narodowego, albo restrykcyjny - nadmierny popyt globalny jest ograniczany przez zmniejszenie wydatków budżetowych, podwyższenie podatków lub obydwa te instrumenty.
W wykorzystaniu aktywnej polityki fiskalnej pojawiają się pewne trudności, związane m.in. z opóźnieniem czasowym i niepewnością jej skutków, a w odniesieniu do ekspansywnej polityki fiskalnej dodatkowym ograniczeniem może być także deficyt budżetowy. Podstawową częścią składową polityki fiskalnej jest polityka podatkowa, określająca cele poboru podatków oraz sposoby ich realizacji.
Redystrybucja, wtórny podział dochodów społeczeństwa dokonujący się za pośrednictwem budżetu państwa. Przebiega wielopłaszczyznowo i polega na obciążeniu działalności gospodarczej oraz dochodów wszystkich podmiotów gospodarczych różnymi rodzajami podatków i opłat, stanowiących dochód budżetu państwa.
Stają się one źródłem finansowania dochodów tych grup społecznych, które nie uzyskują ich z udostępniania czynników wytwórczych (emeryci, bezrobotni i in.), oraz wytwarzania dóbr i usług publicznych, tj. tych, które są przekazywane społeczeństwu nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, np. bezpłatna służba zdrowia, administracja publiczna, obronność.
Cykl gospodarczy, cykl koniunkturalny, wahania produkcji i zatrudnienia wokół krótkookresowego trendu. W procesie wzrostu gospodarczego aktywność gospodarcza ulega na przemian nasileniom i załamaniom; cykl gospodarczy to inaczej okres pomiędzy jednym a drugim załamaniem; składa się on z czterech faz:
2) depresji (dna) - stabilizacja produkcji i cen na niskim poziomie, wysokie bezrobocie;
3) ożywienia - wzrost produkcji i cen, spadek bezrobocia;
4) rozkwitu (szczytu, boomu) - stabilizacja produkcji i cen na wysokim poziomie, pełne zatrudnienie;
Cykl gospodarczy może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, przy czym skala produkcji, cen i bezrobocia może być zróżnicowana; państwo może podejmować pewnie działania na rzecz złagodzenia wahań koniunkturalnych i łagodzenia ich skutków; noszą one nazwę interwencjonizmu państwowego.
Za przyczynę występowania cykli gospodarczych uznaje się najczęściej wahania w działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw.